Khi em bé quay đầu, cơ thể nhỏ bé trong bụng mẹ thể hiện sự sẵn sàng cho cuộc chào đời. Quãng thời gian quay đầu thường xuyên diễn ra từ tuần 32 đến 36 của thai kỳ. Dưới đây là những dấu hiệu cho thấy em bé đã quay đầu:

Ngôi thai là tư thế của em bé trong bụng mẹ, và khi quay đầu, ngôi thai thường nằm ở vị trí thuận lợi cho quá trình chuyển dạ. Hành động này có những ý nghĩa quan trọng như kích thích cổ tử cung mở rộng, giảm đau đớn cho bà bầu, và làm cho quá trình chuyển dạ suôn sẻ hơn.

Ngôi thai quay đầu có thể diễn ra từ tuần 32 đến 36 tuần thai kỳ, nhưng cũng có trường hợp bé quay đầu sau tuần 37 hoặc ngay trước khi bắt đầu quá trình chuyển dạ. Đối với hầu hết các bà bầu, việc này thường xảy ra tự nhiên mà họ không thể biết chính xác bé quay đầu ở tuần thai nào.

Ngôi thai quay đầu hay không sẽ quyết định rất lớn đến hình thức sinh của người mẹ. Do đó, các sản phụ đều lo lắng đến việc thai đã quay đầu hay chưa. Dưới đây là một số dấu hiệu giúp nhận biết em bé đã quay đầu mà các mẹ bầu có thể tham khảo:

Nhận biết dấu hiệu thai quay đầu qua cử động thai

Các mẹ bầu có thể thông qua vị trí thai máy trên thành bụng, vị trí bé có những cử động chân tay để dự đoán vị trí ngôi thai và nhận biết dấu hiệu thai đã quay đầu hay chưa. Chỉ cần chú ý một chút, xem con mình đạp ở phần bụng trên rốn hay dưới rốn là sẽ biết đầu con đang nằm tại đâu. Ví dụ, nếu bé đạp phía trên bụng, nghĩa là đầu bé đã xoay về đúng vị trí (nằm ở dưới), còn nếu bé đạp phía bụng dưới thì chứng tỏ đầu bé vẫn chưa xoay. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp cử động của tay bị nhầm với cử động của chân. Nếu tay của bé nằm gần sát đầu, lúc cử động tại vùng bụng trên có thể bị nhầm lẫn là thai đã quay đầu và ngược lại.

Nhận biết thai quay đầu qua khám bằng tay

Nếu vẫn không chắc trong việc sử dụng cử động thai, khám bụng bằng tay có thể giúp các mẹ bầu nhận biết được thai nhi đã xoay đầu chưa. Để thực hiện, mẹ chỉ cần nằm xuống, nhờ bố giúp làm theo hướng dẫn như sau:

• Đầu tiên, bố nhẹ nhàng đặt bàn tay vào đáy tử cung và xoa nhẹ bụng mẹ theo hướng xuống. Nếu cảm thấy khối cứng cứng thì có thể đó chính là đầu của thai nhi, nếu không bố tiếp tục thực hiện qua bước thứ hai.
• Tiếp theo, bố có thể dùng hai bàn tay sờ trên phần bụng phía trên xương mu của mẹ. Nếu thấy khối cứng cứng thì có thể đó chính là đầu của thai nhi. Nếu không sờ thấy gì thì có thể sờ nắn nhẹ lên cả vùng bụng để tìm đầu của bé.
• Ngoài ra, bố cũng có thể xác định được xem lưng thai nhi ở bên nào bằng cách dùng hai tay lần lượt đặt vào hai bên phải, bên trái của vùng bụng. Lúc này, một tay để nguyên, một sờ nắn nhẹ nhàng, sau đó đổi ngược lại để so sánh. Phần lưng của thai nhi thường có cảm giác sờ phẳng hơn, ngược lại phần chi của thai khi sờ sẽ cảm giác lùng nhùng và không đều.

Lắng nghe nhịp tim

Đây cũng là một cách xác định thai đã xoay đầu hay chưa, nhưng thường khó thực hiện tại nhà vì cần có một số dụng cụ khám thai chuyên dụng. Nếu ở tại nhà, bố có thể thử áp tai vào bụng mẹ, im lặng và lắng nghe nhịp tim của con. Nếu tiếng tim phát ra ở bụng dưới thì khả năng cao thai đã quay đầu hoàn toàn. Nếu sản phụ đi khám tại các phòng khám phụ sản, nhân viên y tế sẽ dùng ống nghe tim thai gỗ hoặc máy đo Doppler tim thai cầm tay để xác định chính xác vị trí và nhịp tim thai.

Nhận biết thai quay đầu qua phương pháp siêu âm

Phương pháp đơn giản mà chính xác nhất trong việc xác định sự quay đầu của thai là siêu âm. Các mẹ bầu nên đi siêu âm định kỳ, đặc biệt là từ tuần 28 trở đi để được bác sĩ thông báo thai đã thuận hay chưa. Các mẹ có thể để ý thông tin trên tờ kết quả siêu âm, nếu bác sĩ cung cấp thông tin là đầu thai nhi tại vị trí hạ vị (bụng dưới), chứng tỏ thai đã quay đầu. Ngoài cho sản phụ biết ngôi thai đang ở tư thế thuận hay ngược, siêu âm thai còn cung cấp cho các mẹ và cả bác sĩ sản khoa rất những thông tin liên quan đến thai như cân nặng, tình trạng nước ối, bánh nhau, dây rốn, hình thái thai nhi, sự phát triển của các cơ quan trong cơ thể...

Một số nguyên nhân dưới đây có thể làm thai khó hoặc không quay đầu:

• Mẹ mắc u xơ tử cung, nhau tiền đạo.
• Dây rốn của thai nhi quá dài hoặc quá ngắn.
• Nước ối quá nhiều hoặc quá ít.
• Tình trạng đa thai, thường thì các bé sinh đôi sẽ nằm ở tư thế đối nghịch nhau.
• Tử cung của mẹ có hình dạng, cấu trúc và kích thước không đều
• Nhau tiền đạo
• Một số sản phụ tập Yoga với các tư thế không phù hợp hoặc không đúng cách.

Một số phương pháp dưới đây có thể hỗ trợ các mẹ giúp thai quay đầu hiệu quả hơn, lưu ý nên thực hiện theo hướng dẫn và giám sát của bác sĩ:

• Ngồi trên một quả bóng mềm thay vì dùng ghế.
• Quỳ theo tư thế em bé tập bò (quỳ bằng tứ chi), sau đó tập rướn người lên xuống trong vài phút. Các mẹ có thể thực hiện động tác này một vài lần mỗi ngày để giúp đầu em bé dễ xoay xuống hơn.
• Đi bộ xung quanh nhà ít nhất 20 phút mỗi ngày. Các động tác vận động này tạo ra chuyển động trong xương chậu của mẹ, giúp kích thích thai quay đầu xuống dưới.
• Quỳ trên một chiếc nệm có độ cao thấp. Hai tay chạm xuống sàn, cúi đầu xuống trong khi lưng giữ thẳng và đồng thời nâng mông lên cao. Giữ vị trí này trong một vài giây rồi mới bắt đầu ngồi dậy.
• Khi ngồi trên ghế, các mẹ nhớ không nên để đầu gối cao hơn hông.
• Khi nằm ngửa tránh đặt chân lên cao. Tư thế này sẽ khiến đầu em bé xoay sai vị trí. Sản phụ nên nằm ngủ nghiêng về bên trái thay vì nằm ngửa
• Đối với những công việc phải ngồi nhiều, các mẹ hãy nghỉ giải lao giữ giờ thường xuyên và đi lại nhẹ nhàng xung quanh nơi làm việc.

Việc đầu em bé quay xuống đúng vị trị sẽ tạo ra một ngôi thai thuận lợi cho cuộc sinh, rút ngắn thời gian và giảm thiểu tối đa các biến chứng trong thời gian vượt cạn. Biết được các dấu hiệu em bé quay đầu sẽ giúp cho các mẹ bầu tự phát hiện và an tâm hơn trong thời gian mang thai.

• Thai nhi ngôi mông, ngôi vai là thế nào?
• Tìm hiểu kỹ thuật nội xoay thai khi ngôi thai bất thường
• Ngôi thai cao lỏng là gì, có ảnh hưởng đến em bé và mẹ không?