Dấu hiệu và cách xử trí an toàn khi trẻ bị ngộ độc thực phẩm

Ngộ độc thực phẩm ở trẻ xảy ra khi trẻ tiêu thụ thức ăn hoặc nước nhiễm khuẩn gây bệnh. Sự yếu đuối của hệ miễn dịch khiến trẻ dễ bị ngộ độc thực phẩm. Cùng với Mytour khám phá nguyên nhân, triệu chứng và biện pháp xử trí kịp thời cho trẻ khi gặp tình huống này.

Nguyên nhân dẫn đến ngộ độc thực phẩm ở trẻ

Sức đề kháng yếu kém khiến trẻ dễ bị tấn công bởi vi khuẩn gây ngộ độc

Nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm ở trẻ thường là do ăn phải các loại thực phẩm nhiễm khuẩn, hóa chất hoặc các yếu tố gây hại khác. Vi khuẩn thường là nguyên nhân chính gây ra ngộ độc, cùng với virus, ký sinh trùng và các chất độc như chất bảo quản, chất tăng trưởng nhanh cho trái cây, thuốc bảo vệ thực vật và các phụ gia hóa học khác.

Trẻ nhỏ có nguy cơ cao mắc bệnh nếu ba mẹ không chú ý khi chế biến thức ăn cho trẻ. Việc không giữ vệ sinh tay thường xuyên cũng là một yếu tố khiến trẻ dễ bị ngộ độc.

Cách nhận biết ngộ độc thực phẩm ở trẻ

Khi trẻ bị ngộ độc thức ăn, các triệu chứng thường xuất hiện trong khoảng 2 đến 48 giờ sau khi tiêu thụ thức ăn nhiễm độc. Những triệu chứng này thường kéo dài từ 1 đến 2 ngày, hoặc còn lâu hơn nếu trường hợp nghiêm trọng.

Ba mẹ có thể gặp khó khăn trong việc phân biệt giữa ngộ độc thực phẩm ở trẻ và viêm dạ dày ruột, vì các triệu chứng tương tự nhau. Những dấu hiệu thường gặp bao gồm buồn nôn hoặc nôn, đau bụng cấp, tiêu chảy thường xuyên ở trẻ, và sự quấy khóc không ngừng (có thể do đau bụng).

Các dấu hiệu ngộ độc thực phẩm ở trẻ nghiêm trọng hơn bao gồm:

• Nôn mửa kéo dài hơn 3 ngày.
• Đau bụng hoặc đau đầu ở trẻ nhỏ nặng nề.
• Có máu trong phân hoặc nôn mửa chứa máu.
• Bụng cứng đỏ và căng trước.
• Thèm ngủ nhiều hơn.
• Mất nước cơ thể.

Triệu chứng chính của ngộ độc thực phẩm là đau bụng ở trẻ

Ngoài ra, trẻ bị ngộ độc thức ăn có thể phát sốt, đối với trẻ lớn hơn thì có thể có sốt nhẹ hoặc không. Tuy nhiên, trường hợp trẻ bị nôn mửa liên tục và tiêu chảy kéo dài có thể gây ra tình trạng mất nước và điện giải, nguy cơ cao hơn là gây ra suy tim. Trẻ nhỏ đặc biệt là trẻ sơ sinh có thể bị mất nước rất nhanh do nhu cầu nước cơ bản của cơ thể cao hơn.

Khi trẻ thể hiện những biểu hiện sau đây, ba mẹ cần ngay lập tức đưa trẻ đến cơ sở y tế:

• Ít tiểu
• Môi, miệng khô
• Lảo đảo
• Tay chân yếu nhàng
• Khi khóc ít nước mắt
• Ngủ nhiều, li bì
• Mắt sưng lên
• Bứt rứt, khó chịu
• Tay, chân lạnh buốt
• Da mất sắc
• H h h h Thở hổn hển, thở gấp

Cách xử trí khi trẻ bị ngộ độc thức ăn

Khi phát hiện dấu hiệu ngộ độc thực phẩm ở trẻ, ba mẹ nên ngay lập tức thực hiện các biện pháp sau:

Kích thích trẻ nôn

Ba mẹ cần kích thích trẻ nôn ngay lập tức để loại bỏ thức ăn nhiễm độc từ dạ dày của bé. Cách kích thích nôn cho bé là sử dụng ngón tay nhẹ nhàng ấn vào vòm họng của bé, ở phần gần lưỡi.

Lưu ý:

• Nếu bé đang nằm, hãy nghiêng đầu bé về một bên để tránh nguy cơ sặc nước hoặc thức ăn.
• Trẻ có thể nôn khi đang ngủ do mệt, điều này rất nguy hiểm vì có thể gây sặc thức ăn vào phổi. Nếu bé bị sặc lên mũi, hãy nhanh chóng hút một cách nhẹ nhàng để tránh nguy cơ sặc.
• Không nên gây nôn nếu bé nghi ngờ bị ngộ độc bởi xăng dầu, axit hoặc kiềm.

Bù nước và chất điện giải

Điều quan trọng là ba mẹ cần đảm bảo rằng bé đủ nước để thay thế lượng chất lỏng đã mất do nôn mửa và tiêu chảy. Nếu không bổ sung nước và chất điện giải kịp thời, bé sẽ mất dần sức khỏe và có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.

Khi bé còn nhỏ, cho bé bú mẹ hoặc sữa công thức. Đối với bé đã biết đi, có thể cho uống từng ngụm nước hoặc dung dịch oresol.

Trong trường hợp bé bị ngộ độc thực phẩm và ba mẹ không thể bổ sung đủ nước cho bé, hãy đưa bé đến viện ngay lập tức để bé được bổ sung nước.

Tránh sử dụng thuốc cầm tiêu chảy

Ba mẹ tuyệt đối không nên sử dụng thuốc cầm tiêu chảy. Khi bé bị ngộ độc thức ăn, việc loại bỏ hết thức ăn khỏi cơ thể là biện pháp chữa trị đúng đắn nhất.

Việc sử dụng thuốc có thể làm cho độc tố và vi khuẩn gây ngộ độc ở lại trong hệ tiêu hóa của bé, làm cho bé mắc phải tình trạng đầy hơi, chướng bụng và rất khó chịu.

Giảm hoạt động mạnh

Khi bé bị tiêu chảy, nôn mửa, cơ thể sẽ rất mệt mỏi. Ba mẹ cần để bé nghỉ ngơi nhiều, tránh những hoạt động quá mạnh vào thời điểm này.

Chế độ ăn dễ tiêu

Để giúp hệ tiêu hóa của bé phục hồi nhanh chóng, ba mẹ nên cho bé ăn thức ăn dễ tiêu như: cháo, súp,... Đối với bé đang được bú mẹ hoặc uống sữa công thức, cần cho bé ăn nhiều hơn bình thường.

Tránh cho bé ăn đồ chứa nhiều dầu mỡ hoặc rau củ quả chưa chín kỹ.

Mang bé đi thăm bác sĩ

Đưa bé đến cơ sở y tế để tiêm dịch nếu bé có các dấu hiệu nghiêm trọng

Như đã đề cập, ba mẹ cần đưa bé đi khám ngay nếu thấy các dấu hiệu nặng như:

• Bé nôn nhiều
• Bé không thể uống nước hoặc từ chối bú
• Chất nôn có màu xanh, có máu hoặc phân có máu
• Bé có triệu chứng đau đầu
• Các dấu hiệu ngộ độc kéo dài hơn 2 ngày

Thường thì, khi được ba mẹ chăm sóc đúng cách, trẻ bị ngộ độc thực phẩm sẽ hồi phục hoàn toàn trong khoảng 1 – 5 ngày. Tuy nhiên, để đảm bảo rằng bé đã hồi phục hoàn toàn, ba mẹ nên đưa bé đi khám để biết thêm về tình trạng của bé.

Thực phẩm tốt cho bé bị ngộ độc thực phẩm

Ngộ độc thực phẩm ở bé khá phổ biến, bên cạnh việc ba mẹ nhanh chóng có biện pháp xử trí thì chế độ ăn uống trong giai đoạn này cũng rất quan trọng. Dưới đây là một số món ăn mà Mytour đề xuất ba mẹ nên cho bé dùng khi bé bị ngộ độc thức ăn.

Thức ăn ít chất béo và chất xơ

Khi ba mẹ chuẩn bị bữa ăn cho bé bị ngộ độc thực phẩm, nên chọn những loại thức ăn ít chất béo và ít chất xơ, điều này sẽ giúp bé dễ tiêu hóa hơn. Các thực phẩm nên được ưu tiên trong thực đơn của bé bao gồm: lòng trắng trứng, khoai tây, bánh mì, cơm,...

Trái cây như chuối và táo

Trong chuối chứa kali, giúp giảm cảm giác buồn nôn ở trẻ. Chuối dễ tiêu hóa, phù hợp với trẻ bị ngộ độc thức ăn.

Bên cạnh đó, táo giúp trẻ giảm khó chịu do triệu chứng của ngộ độc. Tuy nhiên, ba mẹ cần nhớ cho trẻ ăn vừa đủ, không ép trẻ ăn quá nhiều sẽ làm tình trạng trở nên tệ hơn.

Sử dụng gừng

Gừng hỗ trợ rất tốt với các vấn đề về tiêu hóa. Khi chế biến thức ăn cho trẻ, có thể thêm một chút gừng để làm dịu dạ dày, giảm triệu chứng buồn nôn và khó chịu của trẻ.

Ba mẹ cũng có thể cho trẻ uống một ít nước gừng pha loãng, hoặc ép gừng pha mật ong, hỗn hợp này có hiệu quả khá tốt. Nước gừng pha loãng là một trong những biện pháp hỗ trợ giảm triệu chứng ngộ độc thực phẩm ở trẻ.

Cách chăm sóc khi trẻ bị ngộ độc thức ăn

Ba mẹ nên cho trẻ ăn đầy đủ dinh dưỡng khi tình trạng ngộ độc thuyên giảm 

Chế độ ăn uống:

• Với trẻ sơ sinh đang bú: nếu xuất hiện các triệu chứng ngộ độc thực phẩm ở trẻ, mẹ nên cho bé bú ít lại nhưng bú nhiều lần, mỗi lần cách nhau 30 phút - 1 tiếng. 8 Giờ sau đó, nếu trẻ không còn nôn ói thì mẹ cho trẻ bú bình thường.
• Ba mẹ có thể cho trẻ uống nước biển khô, ăn thức ăn lỏng và dễ tiêu hóa. Cho trẻ ăn chậm, từng chút một và quan sát biểu hiện của trẻ, đề phòng trẻ bị sặc. Nếu trẻ bị sặc thì ba mẹ nên ngừng ngay, khi nào ổn định hãy cho bé ăn tiếp.
• Trường hợp trẻ vẫn bị nôn ói, ba mẹ không nên cho bé ăn, uống. Sau đó khoảng 1 giờ, có thể cho trẻ ăn ít. Nếu không bị ói thì cho trẻ ăn lượng thức ăn như bình thường.

Dỗ dành, an ủi trẻ:

Trẻ khó chịu, đau bụng, đau đầu,... ba mẹ nên dỗ dành, ôm ấp bé và cho uống thêm nước ấm. Cho trẻ mặc những bộ đồ thoải mái, dễ chịu, cho bé chơi những món đồ chơi yêu thích có thể giúp bé quên đi cơn đau bụng khó chịu.

Khi nào trẻ ăn uống bình thường được?

Trẻ ăn uống bình thường lại được khi tình trạng tiêu chảy và nôn mửa giảm đi. Lúc này, trẻ đã có thể dung nạp thức ăn nên ba mẹ hãy tiếp tục cho trẻ ăn chế độ giống như bình thường càng sớm càng tốt để bổ sung dinh dưỡng cho trẻ.

Các nghiên cứu cho thấy, ngộ độc thực phẩm ở trẻ có thể nhanh chóng khỏi nếu ba mẹ cho trẻ áp dụng lại chế độ ăn uống tiêu chuẩn bình thường sớm. Nguyên nhân là do thức ăn sẽ giúp nhanh chóng cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết để chống lại nhiễm trùng. Lưu ý: ba mẹ nên đảm bảo cho trẻ uống đủ nước.

Cách phòng ngừa ngộ độc thực phẩm ở trẻ

Ba mẹ nên cẩn thận trong việc chuẩn bị thức ăn nhằm tránh trẻ bị ngộ độc thực phẩm

Ba mẹ sẽ không thể bảo vệ con khỏi tất cả các vi khuẩn có trong thực phẩm. Tuy nhiên, ba mẹ có thể làm giảm nguy cơ ngộ độc thực phẩm ở trẻ bằng cách tuân thủ các khâu chuẩn bị và bảo quản an toàn thực phẩm. Bên dưới là một số lưu ý trong cách phòng ngừa trẻ bị ngộ độc thức ăn:

• Rã đông thực phẩm trong ngăn mát tủ lạnh, không được để trong bồn rửa hoặc trên mặt bếp.
• Không dùng thực phẩm quá hạn sử dụng, đồ hộp bị móp méo hoặc những thực phẩm đóng gói bị vỡ niêm phong.
• Không cho trẻ dùng những thức ăn nguội lạnh.
• Đảm bảo làm sạch nắp đồ hộp trước khi mở.
• Bảo quản những thức ăn đã qua chế biến hoẵ chưa chế biến trong tủ lạnh với nhiệt độ phù hợp.
• Không được để lẫn thực phẩm sống với thực phẩm đã nấu chín.
• Không nên để thức ăn đã được nấu chín ở nhiệt độ thường quá 2 giờ. Đặc biệt vào mùa hè, không nên để thức ăn ở bên ngoài quá 1 giờ.
• Ba mẹ phải luôn rửa tay sạch trước khi chế biến thức ăn.
• Trái cây và rau quả phải được rửa sạch dưới vòi nước.
• Sử dụng thớt và dao riêng khi sơ chế các loại thịt sống, hải sản và trứng.
• Không được đặt thức ăn đã nấu chín trở lại đĩa/thớt đựng thức ăn chưa nấu chín.
• Không dùng thức ăn có chứa độc tố như khoai tây mọc mầm, thịt cá nóc, các loại nấm lạ, thực phẩm bị nấm mốc, thực phẩm nhiễm chất độc hóa học.
• Đảm bảo thức ăn cho bé được nấu chín hoặc hâm nóng thật kỹ. Ba mẹ có thể sử dụng nhiệt kế đo nhiệt độ thịt (Thịt bò ít nhất 160 độ, cá ít nhất 145 độ và thịt gia cầm ít nhất 165 độ).
• Khi ăn bên ngoài, cần chọn những nơi sạch sẽ, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, tránh những nơi bụi bặm, ẩm thấp.
• Khi pha sữa công thức, ba mẹ nên làm theo các hướng dẫn chính xác để tránh ngộ độc thực phẩm ở trẻ.
• Đối với những trẻ đã lớn, ba mẹ nên thường xuyên nhắc nhở trẻ rửa tay sạch bằng xà phòng hoặc nước rửa tay sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn uống.
• Ngoài ra, trường hợp trong gia đình có người bị bệnh, hãy khử trùng các khu vực trong nhà bằng chất tẩy rửa gia dụng. Lưu ý: để chất tẩy lên khu vực đó ít nhất 5 phút, sau đó làm sạch lại bằng xà phòng và nước nóng.

Đôi lời từ Mytour

Trẻ nhỏ có sức đề kháng yếu nên thường rất dễ bị ngộ độc. Hy vọng qua những thông tin mà Mytour chia sẻ đã giúp ba mẹ có thêm kinh nghiệm nhận biết triệu chứng ngộ độc thực phẩm ở trẻ. Từ đó, có biện pháp xử trí, can thiệp kịp thời và đúng cách, hạn chế những tình huống xấu nhất có thể xảy ra.

Các bài viết của Mytour/Vũ Trụ Bỉm Sữa chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Ngọc Hà tổng hợp