Đậu hũ tào phớ

Tào phớ (còn được gọi là phớ, tào phở, óc đậu, tàu hũ/đậu hũ nước đường, đậu hoa, đậu pha) (chữ Hán: 豆腐花 - đậu phụ hoa; 豆花 - đậu hoa) là món ăn truyền thống từ Trung Quốc, được chế biến từ đậu nành. Tào phớ có màu trắng ngà và hương vị bùi ngọt. Đặc trưng của tào phớ là miếng đậu mềm mịn như thạch rau câu nhưng không cứng chắc như thạch. Đây là món ăn vặt yêu thích ở nhiều quốc gia Châu Á, và ở một số nơi tại Trung Quốc, tào phớ còn được dùng để chan cơm.

Việt Nam

Hà Nội

Tại Hà Nội, tào phớ thường được bán rong; hình ảnh người bán hàng với một đầu gánh là nồi tào phớ lớn, đầu kia là mâm nhỏ rong ruổi khắp phố phường, và câu rao 'Ai...phớơơ đây' đã trở nên quen thuộc. Gần đây, gánh hàng đã được thay thế bằng chiếc xe đạp với thiết kế đặc biệt để chở đủ đồ dùng.

Tào phớ thường được bày bán vào mùa hè vì đây là món ăn 'mát, giải nhiệt'. Một đầu quang gánh thường treo một chiếc chạn nhỏ đựng dăm bảy chiếc bát, cùng với bình nước đường và xô nước tráng. Đầu kia là thùng đựng tào phớ, thường làm bằng gỗ ghép có đai chắc chắn, giữ nhiệt lâu. Tào phớ còn nóng được hớt vào bát bằng miếng tôn nhỏ, trước đây thường dùng vỏ trai to, sáng bóng. Nước đường pha vừa miệng, thường ướp hoa nhài tươi, chan ngập bát tào phớ. Người ăn có thể húp trực tiếp hoặc dùng thìa dầm nhẹ rồi xúc ăn. Vào mùa hè, có thể thêm đá vụn cho mát. Thùng gỗ và đồ hớt tào phớ đã được thay thế bằng kim loại, nhưng món tào phớ vẫn được yêu thích.

Huế, Đà Nẵng

Tại Huế, Đà Nẵng và nhiều khu vực miền Trung, món tào phớ được gọi là đậu hũ và cũng được bán rong phổ biến. Đậu hũ ở đây có hương vị khác biệt so với tào phớ Hà Nội. Đậu hũ Huế, Đà Nẵng thường được nấu với chút gừng giã dập hoặc thái lát, mang lại vị thơm và cay, và thường không định hình chắc chắn như tào phớ. Ngày xưa, người bán dùng chum hoặc vại đất nung khoảng 20 lít để đựng. Khi có khách, họ sử dụng chiếc 'muỗng' dẹt để hớt đậu hũ ra bát. Đậu hũ Huế có thể ăn với hoặc không cần thêm đường.

Thành phố Hồ Chí Minh

Ở miền Nam, đặc biệt là Sài Gòn, món này được gọi là tàu hủ hoặc tàu hủ nước đường. So với tào phớ miền Bắc và đậu hũ miền Trung, tàu hủ miền Nam có độ đặc hơn, có thể thêm nước cốt dừa, thường được ăn nóng với nước đường, chút gừng và thỉnh thoảng có thêm viên bột lọc nhỏ gọi là bánh lọt. Tàu hủ thường được bán trên các đòn gánh hoặc xe đẩy với tiếng rao 'Tàu hủ đây!' và thường do phụ nữ mang đi qua nhiều con hẻm. Đôi khi tàu hủ còn được bán chung với chuối nước dừa, chè... Người bán thường có sẵn đòn và chén để phục vụ tại chỗ, dụng cụ múc tàu hủ cũng dẹt giống như ở miền Trung. Tàu hủ có thể bán theo chén hoặc đóng gói như chè, nhưng phổ biến nhất vẫn là ăn bằng chén.

Tại Sài Gòn, còn có món tàu hủ dầm với nước đá, nước dừa, gọi là tàu hủ đá. Món này thường được bán tại các quán chè, có vị mát và dịu đặc trưng, rất được giới học sinh yêu thích.

Tại Sài Gòn, tàu hủ được bán quanh năm và trở thành một trong những món ăn vặt dân dã phổ biến nhất.

Châu Á

Đài Loan

Tại Đài Loan, tào phớ thường được ăn kèm với các loại hạt như lạc, đỗ và nước đường pha gừng hoặc hạt dẻ. Vào mùa hè, có thể thêm đá vào tào phớ để làm mát.

Hồng Kông

Ở Hồng Kông, tào phớ là món tráng miệng phổ biến có thể mua tại siêu thị. Nó thường được thưởng thức với nước đường, gừng, hoặc có thể thêm mứt vừng đen và sữa dừa.

Malaysia và Singapore

Tại Malaysia và Singapore, tào phớ thường được thưởng thức với nước đường và đôi khi còn thêm hạt bạch quả.

Thái Lan

Tan – Yu tofu ở Thái Lan nổi bật với sự đa dạng về màu sắc và cách trình bày độc đáo, thu hút sự chú ý của giới trẻ. Đậu hũ được cắt thành các ô vuông nhỏ nhưng không tách rời, tạo cảm giác đung đưa và rung lắc khi di chuyển. Tan – Yu tofu có đến 6 hương vị hấp dẫn: sữa, trà xanh, ca cao, khoai môn, bắp ngô, và dâu tây, mỗi vị mang một màu sắc riêng biệt từ trắng sữa, xanh, nâu, tím, vàng đến đỏ hồng.

Điểm đặc biệt của Tan – Yu tofu là sự kết hợp với nhiều topping phong phú như trái cây cắt vuông (thanh long, dứa, chuối, dưa hấu, dưa lưới, xoài), và các loại đậu như đậu đỏ, đậu đen, đậu trắng hoặc hạt kê. Để tăng thêm tính nghệ thuật, đậu hũ có thể được cắt theo nhiều hình dáng khác nhau hoặc trang trí bằng các khuôn cắt hình tròn, hoa, sao. Đá bào cũng không thể thiếu, tạo sự tươi mát và hấp dẫn cho món ăn.

Chế biến tào phớ

Tào phớ, bên cạnh đậu phụ, giá đỗ và sữa đậu nành, là một trong những món ăn chế biến từ đậu tương.

150 gam đậu tương khô

300 gam đường hoa mai

800 ml nước

1 bó lá nếp

1 thìa đường nho

- Bước 1: Ngâm đậu tương trong nước từ 4 đến 6 tiếng, sau đó đãi sạch vỏ. Nếu sử dụng máy xay đậu nành, bạn chỉ cần cho đậu đã đãi vỏ vào máy cùng với 800 ml nước để có được 800 ml sữa đậu nành. Máy xay này có khả năng xay và tách bã, mang lại nước sữa đậu nành nguyên chất mà không cần lọc lại.

- Bước 2: Đun sôi sữa đậu nành trên lửa nhỏ khoảng 10 phút. Thêm lá dứa vào để tạo hương thơm dễ chịu cho tào phớ.

- Bước 3: Để đường nho làm đông cần nhiệt độ cao, nên dùng ruột nồi cơm điện để đựng tào phớ. Hòa tan đường nho với chút nước đủ để láng nồi. Thực hiện bước này khi sữa đậu nành đã sôi vì đường nho rất dễ bị chua.

- Bước 4: Đậy nắp nồi cơm điện lỏng lẻo để tránh nước đọng rơi xuống mặt tào phớ. Để nồi yên trong khoảng 30 phút để tào phớ đông lại.

- Bước 5: Chuẩn bị nước đường bằng cách hòa tan đường với nước. Để nước đường nguội rồi cho vào tủ lạnh để làm lạnh. Có thể dùng nước lá dứa, hoa bưởi hoặc hoa nhài để ướp. Nếu dùng hoa bưởi hoặc hoa nhài, thêm vào khi nước đường đã nguội.

Các liên kết hữu ích

• Tài liệu liên quan đến Tào phớ đậu nành trên Wikimedia Commons