Đầu Tư Trái Phiếu Doanh Nghiệp Đảm Bảo An Toàn

Lời Mở Đầu :

Đối với các thị trường phát triển, trái phiếu là một phương tiện hiệu quả để huy động vốn, giảm sự phụ thuộc vào tín dụng truyền thống của các doanh nghiệp. Trái phiếu cũng là sản phẩm đầu tư hấp dẫn, thu hút vốn nhàn rỗi từ cả dân cư và tổ chức, từ đó nâng cao hiệu quả sử dụng vốn trong nền kinh tế. Tại Việt Nam, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã có bước phát triển đáng kể, mặc dù vẫn còn khá non trẻ. Quy mô của thị trường trái phiếu doanh nghiệp so với GDP của Việt Nam (khoảng 15% GDP) thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực như Malaysia (khoảng 50-60%), Singapore (gần 40%), Thái Lan (ở mức 30%)...

Tuy nhiên, sau hàng loạt sai phạm liên quan đến trái phiếu của tập đoàn Tân Hoàng Minh và Vạn Thịnh Phát, theo báo cáo mới nhất từ Bộ Tài Chính, khối lượng trái phiếu doanh nghiệp đã giảm dần: quý 1 đạt 134.800 tỉ đồng, quý 2 đạt 122.400 tỉ đồng, quý 3 giảm xuống còn 65.900 tỉ đồng và tháng 10 là 5.800 tỉ đồng. Điều này cho thấy rằng, mặc dù là kênh thu hút vốn lớn, đầu tư vào trái phiếu tại Việt Nam vẫn tiềm ẩn rất nhiều rủi ro do thị trường còn mới và luật pháp hiện hành còn nhiều thiếu sót. Hãy cùng với Mytour tìm hiểu quy trình cũng như cách thức đầu tư an toàn vào trái phiếu và hạn chế rủi ro đến mức thấp nhất cho Nhà đầu tư.

Đầu Tư Trái Phiếu An Toàn

Bước 1: Xác định nhu cầu đầu tư và khẩu vị rủi ro cá nhân

Khi bạn có ý định đầu tư, hãy xác định rõ mục đích và nhu cầu của bản thân, như bảo vệ tài chính, gia tăng tài sản, tích luỹ tiền dành cho tương lai hoặc chuẩn bị cho các cơ hội đầu tư lớn hơn. Đồng thời, bạn cần xác định nguồn tiền sẽ đầu tư, thời gian đầu tư ngắn hạn hay dài hạn, và lợi ích mà bạn mong đợi. Hiện nay, có rất nhiều lựa chọn đầu tư từ các kênh truyền thống như tiết kiệm, vàng, ngoại hối, bất động sản đến các kênh đầu tư mới nổi như quỹ đầu tư, cổ phiếu, trái phiếu, chứng khoán phái sinh. Mức độ rủi ro sẽ khác nhau tùy thuộc vào lựa chọn đầu tư của bạn, vì vậy việc xác định rõ mức độ rủi ro của danh mục đầu tư là rất quan trọng để bạn có thể đưa ra các quyết định đầu tư hợp lý, đảm bảo lợi nhuận cao và giảm thiểu rủi ro tối đa. Khẩu vị rủi ro có thể thay đổi theo thời gian và theo từng danh mục đầu tư, vì vậy bạn cần thường xuyên cập nhật và điều chỉnh.

Bước 2: Nắm vững kiến thức cơ bản về Trái phiếu doanh nghiệp

Bạn cần hiểu rõ các định nghĩa và thuật ngữ liên quan đến trái phiếu. Mytour đã tổng hợp ngắn gọn như sau:

Trái phiếu là gì : Trái phiếu là một loại chứng khoán có kỳ hạn từ 01 năm trở lên, được doanh nghiệp phát hành, xác nhận quyền lợi và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần nợ của tổ chức phát hành. Mệnh giá khi bán ra công chúng là 100 nghìn đồng và bội số của 100 nghìn đồng.

Coupon : Là số tiền lãi định kỳ theo lãi suất ghi trên Trái phiếu mà Tổ chức phát hành thanh toán cho người sở hữu Trái phiếu

Lãi suất đầu tư : Là sự khác biệt giữa tổng số tiền thu về trong thời gian đầu tư so với số tiền vốn bỏ ra để mua Trái phiếu; tính theo phần trăm của vốn đầu tư. Tiền thu về từ đầu tư Trái phiếu bao gồm : lãi Trái phiếu (coupon) nhận định kỳ, tiền bán Trái phiếu (nếu bán trước đáo hạn) hoặc mệnh giá Trái phiếu (nếu giữ đến đáo hạn)

Lãi suất tái đầu tư : Tính toán tương tự lãi suất đầu tư nhưng bao gồm cả lãi giả định thu được khi nhà đầu tư tái đầu tư lãi Trái phiếu (coupon) ngay khi nhận được, nhằm tối ưu hóa lợi nhuận. Lãi suất tái đầu tư giúp dễ dàng so sánh với lãi suất tiết kiệm tính lãi cuối kỳ

Thuế

1. Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) khi nhận lãi coupon Trái phiếu : 5%,

2.Thuế bán trái phiếu : 0.1% tính trên giá trị bán trái phiếu

Sau khi đã nắm vững kiến thức cơ bản và hiểu biết về các thuật ngữ trái phiếu, bước quan trọng tiếp theo là xác định những rủi ro có thể gặp phải khi đầu tư qua kênh này. Hãy xem xét sự khác biệt giữa trái phiếu chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp

Bước 3 : Đánh giá rủi ro khi đầu tư Trái phiếu doanh nghiệp

Nhà đầu tư cần xác định các vấn đề cơ bản của Tổ chức phát hành Trái phiếu trước khi quyết định đầu tư, bao gồm :

• Trái phiếu của tổ chức phát hành (TCPH) là gì? Có được đánh giá cao hay không?
• Mục đích sử dụng vốn của TCPH là gì?
• Nhà đầu tư có nhận được đầy đủ thông tin về TCPH không?
• Đơn vị tư vấn bán trái phiếu cho nhà đầu tư có cam kết hay trách nhiệm gì khi TCPH gặp khó khăn?
• Trái phiếu có cam kết mua lại sau một thời gian nhất định không?
• Ai là bên cam kết với khách hàng? Lãi suất cam kết mua lại là bao nhiêu?
• Nếu nhà đầu tư cần tiền gấp thì làm thế nào để rút lại số tiền đầu tư?

Mytour khuyên nhà đầu tư nên lựa chọn các tổ chức phát hành trái phiếu (TCPH) uy tín, và trái phiếu cần đảm bảo đủ 3 yếu tố: xếp hạng tín nhiệm, có tài sản đảm bảo và có bảo lãnh thanh toán. Xếp hạng tín nhiệm là điều phổ biến trên thị trường phát triển, nhưng tại Việt Nam vẫn còn mới mẻ và không bắt buộc cho các doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ. Nhà đầu tư có thể tham khảo dịch vụ xếp hạng tín nhiệm và công bố thường niên từ các tổ chức độc lập như Fiingroup hoặc SaigonRating.

( Xếp hạng tín nhiệm của Fiingroup được cập nhật vào ngày 21/11/2022 )

Mối rủi ro lớn nhất mà bạn có thể gặp khi đầu tư vào TCPH là khả năng thanh toán bị mất (không thanh toán được các khoản gốc và lãi đúng hạn) hoặc vi phạm các nghĩa vụ trong văn bản trái phiếu đã ký kết. Khi các vi phạm xảy ra, TCPH có trách nhiệm thực hiện các biện pháp khắc phục hoặc mua lại trái phiếu trước hạn. Quá trình thu hồi vốn của nhà đầu tư phụ thuộc vào kết quả xử lý tài sản đảm bảo và các cơ quan có thẩm quyền từng trường hợp. Nhà đầu tư có thể không thu hồi được một phần hoặc toàn bộ vốn đầu tư, vì vậy cần phải cân nhắc kỹ trước khi lựa chọn.

Rủi ro tiếp theo cũng quan trọng là rủi ro thanh khoản, mà các nhà đầu tư đặc biệt quan tâm. Đây là tình trạng khi trái phiếu không thể bán thành tiền mặt khi nhà đầu tư cần, dẫn đến khả năng bán trái phiếu với giá thấp hơn giá trị mong đợi hoặc giá vốn ban đầu. Để giảm thiểu rủi ro thanh khoản, cần đầu tư vào nhiều loại trái phiếu doanh nghiệp khác nhau với các kỳ hạn và độ tin cậy khác nhau. Lãi suất cao thường đi kèm với rủi ro cao, vì vậy cần đánh giá kỹ rủi ro trước khi đầu tư, không chỉ nhìn vào mức lãi suất. Ngoài ra, cần chú ý đến các tổ chức phân phối lớn, uy tín trên thị trường để tăng sự tin cậy.

Bước 4 : Kiểm tra tư cách Nhà đầu tư chuyên nghiệp

Kể từ năm 2021, theo quy định của Luật chứng khoán, chỉ nhà đầu tư chuyên nghiệp mới được phép tham gia giao dịch Trái phiếu phát hành riêng lẻ. Do đó, nhà đầu tư cần kiểm tra xem mình có đủ tư cách là nhà đầu tư chuyên nghiệp trước khi quyết định mua trái phiếu.

Nhà đầu tư cũng cần lưu ý rằng có hai loại Trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) như sau:

Trái phiếu phát hành riêng lẻ (PP) :

• Chỉ phát hành cho nhà đầu tư chuyên nghiệp
• Không được niêm yết, chỉ giao dịch giữa các nhà đầu tư chuyên nghiệp

Trái phiếu phát hành ra công chúng (PO) :

• Chào bán cho hơn 100 nhà đầu tư, không tính những nhà đầu tư chuyên nghiệp
• Niêm yết sau khi phát hành

Do đó, ngoài khả năng giao dịch Trái phiếu phát hành ra công chúng, nhà đầu tư chuyên nghiệp cũng có thể tham gia giao dịch Trái phiếu phát hành riêng lẻ, chiếm gần 80% trong danh mục Trái phiếu thị trường với mức lãi suất cạnh tranh.

Bước 5 : Lựa chọn Trái phiếu

Nên ưu tiên các Trái phiếu do các doanh nghiệp hàng đầu phát hành, bao gồm các tập đoàn lớn đã niêm yết trên sàn chứng khoán HOSE, HNX, có vốn hóa lớn, có uy tín thương hiệu được thị trường công nhận. Điều này giúp tăng tính an toàn cho khoản đầu tư, đặc biệt là đối với nhà đầu tư chưa có kinh nghiệm trong lĩnh vực Trái phiếu. Cần lưu ý rằng mức lãi suất của các Trái phiếu an toàn sẽ thường thấp hơn so với mức trung bình của thị trường. Ngoài ra, cũng cần quan tâm đến dòng tiền của doanh nghiệp để đảm bảo khả năng thực hiện các nghĩa vụ tài chính liên quan đến Trái phiếu. Việc xem xét tài sản đảm bảo và bảo lãnh thanh toán từ các bên sẽ là yếu tố giúp nâng cao tính an toàn của Trái phiếu. Trái phiếu được phát hành công khai và niêm yết trên sàn cũng tạo thêm sự minh bạch và an toàn cho nhà đầu tư.

Một điều mà nhiều nhà đầu tư thường bỏ qua là đánh giá tổ chức tư vấn phát hành dựa trên kinh nghiệm, chuyên môn và năng lực của tổ chức. Khi doanh nghiệp muốn phát hành Trái phiếu, điều này yêu cầu phải thông qua tổ chức tài chính có giấy phép tư vấn phát hành. Các công ty chứng khoán hàng đầu sẽ tiến hành đánh giá sâu rộng về hoạt động kinh doanh và năng lực tài chính của doanh nghiệp. Mytour là một trong số ít các công ty tài chính có đủ năng lực trên thị trường để đảm bảo việc tư vấn phát hành Trái phiếu một cách hiệu quả và chuyên nghiệp. Để đạt được điều này, Mytour phân tích nhiều mặt của doanh nghiệp từ chiến lược, đội ngũ quản lý, hệ thống phân phối và dự phóng dòng tiền để đánh giá khả năng trả nợ của doanh nghiệp trong tương lai.

NĐT cần quan tâm đến độ minh bạch của trái phiếu trước khi quyết định đầu tư. Hồ sơ trái phiếu cung cấp đầy đủ thông tin liên quan như TCPH, đặc điểm trái phiếu được bán, các điều kiện ràng buộc của TCPH, các yếu tố rủi ro... Đây là tài liệu cần phải được cung cấp và nghiên cứu kỹ lưỡng để hiểu rõ thông tin và đưa ra quyết định. Không nên đầu tư vào các TCPH từ chối cung cấp thông tin vì có nguy cơ rủi ro cao.

Việc lựa chọn trái phiếu cũng cần cân nhắc giữa rủi ro và lợi nhuận. Nếu bạn kỳ vọng lợi nhuận từ một trái phiếu có rủi ro cao hơn so với các trái phiếu an toàn hơn, cần cân nhắc kỹ. Mặc dù lợi nhuận từ các trái phiếu an toàn thường thấp hơn nhưng đảm bảo tính an toàn là phương án đầu tư hiệu quả cần xem xét.

Bước 6 : Mua Trái phiếu doanh nghiệp

Đầu tiên cần mở tài khoản chứng khoán tại Mytour để tiến hành mua Trái phiếu doanh nghiệp.

Với các Trái phiếu được niêm yết trên sàn, NĐT chỉ cần nộp tiền vào tài khoản chứng khoán tại Mytour và đặt lệnh mua như thông thường.

Đối với Trái phiếu được phát hành riêng lẻ, Mytour sẽ thông báo các đợt chào bán Trái phiếu cho khách hàng qua email hoặc tin tức trên trang thông tin của Mytour. Nếu NĐT có nhu cầu, họ sẽ đăng ký mua Trái phiếu với Mytour qua hotline hoặc gửi đăng ký bao gồm thông tin cá nhân và hồ sơ chứng minh NĐT chuyên nghiệp. Bộ phận CS Bond của Mytour sẽ thông tin và hướng dẫn nộp tiền trước 16h cùng ngày. Sau đó Mytour sẽ thực hiện thủ tục ghi sổ đăng ký trái phiếu và cấp giấy chứng nhận sở hữu cho NĐT.

Bước 7 : Theo dõi và kiểm tra định kỳ thông tin về TPDN đã mua

Cần liên tục theo dõi các sự kiện có ảnh hưởng đến doanh nghiệp để xem xét quyền lợi và lợi ích của bạn khi nắm giữ Trái phiếu của doanh nghiệp, đồng thời kịp thời xử lý bằng cách bán lại hoặc chuyển nhượng trước hạn.

Kết Luận : Theo Bộ Tài chính, trái phiếu doanh nghiệp là tự vay, tự trả, tự chịu trách nhiệm. Doanh nghiệp phát hành phải cam kết đảm bảo thanh toán gốc, lãi trái phiếu đến hạn với nhà đầu tư. Đừng cho rằng đầu tư Trái phiếu là an toàn hơn gửi tiết kiệm vì không có cơ quan bảo vệ NĐT khi doanh nghiệp mất khả năng thanh toán. Thay vì chờ đợi sự thay đổi Luật pháp để bảo vệ NĐT, hãy tự bảo vệ bản thân trước khi quyết định đầu tư. Hy vọng bài viết đã cung cấp cái nhìn tổng quan về Trái phiếu và các bước để đầu tư TPDN an toàn, đặc biệt với NĐT chưa có kinh nghiệm.