Đầu tư và đầu cơ: Lựa chọn nào phù hợp hơn?

Đầu cơ là phương thức để kiếm lời nhanh, nhưng không hiểu rõ có thể gánh lỗ. Đầu tư là hy sinh nguồn lực hiện tại để thu về lợi ích dài hạn. Làm thế nào để phân biệt được 2 phương pháp này? Bài viết sau sẽ giúp bạn xác định giữa đầu cơ và đầu tư là lựa chọn phù hợp nhất!

Đầu cơ: Khái niệm và cơ chế hoạt động

Trong lĩnh vực tài chính, đầu cơ (hay còn gọi là Speculation) là việc mua bán, tích trữ hoặc bán khống các tài sản tài chính như bất động sản, tiền tệ, hàng hóa, cổ phiếu,... để thu lợi nhuận.

Đầu cơ thường diễn ra trong thời gian ngắn nhờ vào sự biến động mạnh mẽ của thị trường và chênh lệch giá. Nó mang lại lợi nhuận nhưng cũng đi kèm với nhiều rủi ro tiềm ẩn.

Ví dụ về đầu cơ dự báo xu hướng tương lai:

Trong đợt dịch Covid-19 năm 2020, khi hàng hóa khan hiếm như khẩu trang, một số nhà đầu cơ đã mua vào số lượng lớn để tích trữ, tạo ra tình trạng khan hiếm và sau đó bán ra với giá cao hơn nhiều lần, thu được lợi nhuận nhanh chóng nhờ sự chênh lệch giá.

Đầu tư: Khái niệm và bản chất

Đầu tư là sự hy sinh nguồn lực hiện tại để thực hiện các hoạt động nhằm mục đích thu về lợi ích trong dài hạn. Đầu tư yêu cầu sự kiên nhẫn, quyết đoán và thời gian tích luỹ lâu dài.

Đầu cơ hay đầu tư

Đầu tư và đầu cơ đều là phương pháp đầu tư để sinh lời, tuy nhiên, chúng lại có những điểm khác biệt quan trọng mà bạn không nên bỏ qua:

Lợi nhuận

Đầu tư là hành động mua vào một tài sản tài chính với hy vọng thu được lợi nhuận ổn định. Ngược lại, đầu cơ là quá trình giao dịch tài chính có mức độ rủi ro cao với mục tiêu thu lợi nhuận cao trong thời gian ngắn.

Đầu tư là hành động mua vào một tài sản tài chính với hy vọng thu được lợi nhuận ổn định. Ngược lại, đầu cơ là quá trình giao dịch tài chính có mức độ rủi ro cao với mục tiêu thu lợi nhuận cao trong thời gian ngắn.

Đối với đầu tư, nhà đầu tư thường sử dụng phân tích cơ bản để tìm kiếm doanh nghiệp tiềm năng và áp dụng phân tích kỹ thuật để chọn điểm mua và bán hiệu quả. Trong khi đó, đầu cơ thường dựa trên tin đồn và tâm lý thị trường. Thời gian đầu tư thường dài hơn, nhà đầu tư ít quan tâm đến biến động ngắn hạn và ít khi giao dịch ngắn hạn. Ngược lại, đầu cơ thường thực hiện giao dịch trong thời gian ngắn như vài ngày, vài tuần hoặc thậm chí vài phút trên thị trường chứng khoán phái sinh.

Rủi ro

Về mặt rủi ro, đầu cơ thường cao hơn rất nhiều so với đầu tư.

Các nhà đầu cơ mong đợi lợi nhuận từ sự chênh lệch giá do tác động của cung cầu trên thị trường trong thời gian ngắn. Ngược lại, các nhà đầu tư mong đợi lợi nhuận từ sự phát triển dài hạn của tài sản.

Một nhà đầu tư có thể kỳ vọng lợi nhuận cao nhưng phải an toàn và ít rủi ro. Họ sẵn sàng dành thời gian nghiên cứu, vì trong dài hạn, thị trường sẽ phản ánh đúng giá trị nội tại của doanh nghiệp. Một nhà đầu cơ lại kỳ vọng lợi nhuận cao để bù đắp cho mức độ rủi ro họ chấp nhận.

Nhà đầu tư thường sử dụng tiền dư của họ để đầu tư, đôi khi vay vốn nhưng chỉ trong thời gian ngắn và đảm bảo khả năng thanh toán. Ngược lại, nhà đầu cơ thường vay vốn và sử dụng đòn bẩy cao để giao dịch, điều này mang theo nhiều rủi ro tiềm ẩn.

Trong đầu cơ, lợi nhuận thường không ổn định và không chắc chắn.

Các nhà đầu cơ thường rất táo bạo, thích rủi ro và sẵn sàng mạo hiểm để đổi lấy lợi nhuận cao, khác với tâm lý cẩn thận và thận trọng của nhà đầu tư. Xem những rủi ro trong đầu tư chứng khoán và cách hạn chế.

Phân biệt giữa đầu cơ và đầu tư:

Bạn có thể dễ dàng phân biệt giữa “đầu tư” và “đầu cơ” thông qua bảng so sánh. Hai phương pháp này có nhiều điểm tương đồng vì cùng mục đích là tìm kiếm lợi nhuận, vì vậy nhiều người thường gộp chung và hiểu nhầm là “đầu tư”.

Đầu cơ và Đầu tư: Lựa chọn nào tốt hơn?

Việc quyết định giữa đầu tư và đầu cơ là không dễ dàng. Điều này phụ thuộc vào kiến thức về thị trường và sự sẵn sàng chấp nhận rủi ro của từng cá nhân.

Nếu bạn thích mạo hiểm và có thời gian nghiên cứu xu hướng thị trường, đầu cơ có thể là lựa chọn phù hợp. Tuy nhiên, nhà đầu cơ cần nhận thức rõ ràng rằng họ đang đánh cược và chấp nhận rủi ro để thu về lợi nhuận trong thời gian ngắn. Đầu cơ có thể mang lại lợi nhuận cao khi thị trường tăng giá, nhưng khó duy trì được lợi nhuận ổn định. Nếu lựa chọn đầu cơ, bạn nên cân nhắc kỹ lưỡng để tránh gây rối loạn thị trường có thể bị xử lý theo pháp luật.

Nếu bạn là người thận trọng, ưa thích an toàn, yêu thích nghiên cứu doanh nghiệp và không có nhiều thời gian để theo dõi biến động thị trường, phương pháp đầu tư có thể phù hợp với bạn. Đầu tư có thể mang lại lợi nhuận ổn định trong thời gian dài.

Dù bạn chọn đầu tư hay đầu cơ, không nên vay mượn mà nên sử dụng số tiền dư thừa để đầu tư. Đặc biệt, bạn cần đánh giá kỹ lưỡng các rủi ro trước khi quyết định đầu tư.

Vậy đâu là lời khuyên cho giới trẻ mới bắt đầu tìm hiểu chứng khoán?

Hãy tập trung vào kiến thức cơ bản về thị trường, nghiên cứu kỹ lưỡng (bao gồm phân tích báo cáo tài chính của doanh nghiệp, kiến thức kinh tế vĩ mô,...) trước khi quyết định đầu tư. Hãy sử dụng số tiền dư thừa để đầu tư để cả rèn luyện thói quen chi tiêu tiết kiệm và tăng cường hiệu quả đầu tư. Điều này được lý giải bởi:

Để có sự tự tin, không nên xem bảng giá hàng ngày và bị cuốn theo tâm lý bán đáy, mua đỉnh của thị trường. Nếu bạn gặp thua lỗ trong đầu tư, bạn có thể mất hết thành quả từ trước đến nay.

Đầu tư và đầu cơ đều có những ưu và nhược điểm riêng, thay vì cố lựa chọn một trong hai hình thức để đầu tư. Tại sao chúng ta không kết hợp cả hai giúp tối đa hóa được lợi nhuận cũng như giảm thiểu rủi ro để danh mục đầu tư của bạn đem lại tỷ suất sinh lời cao. Chúc các bạn thành công trên hành trình đầu tư của mình.