Buzz
Tác phẩm Bảo kính cảnh giới của Nguyễn Trãi sẽ được hướng dẫn trong chương trình Ngữ văn lớp 10.
Dưới đây là tài liệu Soạn văn 10: Bảo kính cảnh giới do Mytour giới thiệu, mời bạn tham khảo nội dung chi tiết.
Tạo bài Bảo kính cảnh giới - Mẫu 1
Câu 1. Đánh giá về cách quan sát và mô tả bức tranh ngày hè của Nguyễn Trãi (lưu ý cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh, kích hoạt các giác quan...).
- Hình ảnh về cảnh ngày hè phản ánh một thế giới thiên nhiên sống động:
- Cây dương xanh mạnh mẽ, bóng mát lan tỏa khắp không gian.
- Màu đỏ của hoa phượng tăng thêm sức sống cho khung cảnh ngày hè.
- Hương thơm của hoa sen lan tỏa theo cơn gió.
=> Cảnh ngày hè sôi động và tràn đầy sức sống.
- Sử dụng nghệ thuật ngôn từ:
- Cụm từ “đùn đùn, lao xao, dắng dỏi”: tạo ra hình ảnh của một ngày hè sôi động, nhộn nhịp.
- Động từ “rợp, đùn, tiễn”: làm nổi bật sức sống của mùa hè trong cảnh vật.
- Nhà thơ cảm nhận ngày hè qua giác quan:
- Nhìn thấy tán lá xanh cây hòe, màu đỏ rực của thạch lựu, nghe tiếng ve vang vọng khắp không gian và thấy hình ảnh người làng chài mỗi sớm thức dậy và chiều tà kéo lưới.
- Cảm nhận ngày hè qua thính giác khi ngửi được hương sen thoang thoảng theo làn gió.
=> Tâm hồn của nhà thơ Nguyễn Trãi hòa mình vào thiên nhiên, thể hiện sự yêu đời, yêu cuộc sống.
- Hình ảnh cuộc sống phong phú, sôi động:
- Chợ cá, làng ngư phủ, lầu tịch dương là những hình ảnh quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày.
- Tiếng lao xao của chợ cá, tiếng ve kêu dắng dỏi. Đó là những âm thanh của cuộc sống đầy năng động, vui tươi, và sôi nổi.
- Sử dụng từ láy tượng thanh như “lao xao”, “dắng dỏi” kết hợp với cú pháp sắp xếp ngược đã nhấn mạnh sự sôi động của cuộc sống.
Câu 2. Phân tích những điểm đặc biệt của bài thơ qua các yếu tố hình thức nghệ thuật như: cách gieo vần, số tiếng, cách ngắt nhịp trong các dòng thơ (chú ý dòng thơ đầu, dòng thơ cuối) và tác dụng của chúng trong việc thể hiện cảm xúc của người viết.
- Hầu hết các câu thơ có bảy tiếng, chỉ có câu 1 và 8 có sáu tiếng.
- Cách gieo vần: Sử dụng vần chân (trường - giương - hương - dương - phương).
- Phương thức ngắt nhịp linh hoạt:
- Câu 1: ngắt nhịp 1/2/3
- Câu 2: ngắt nhịp 4/3 (hoặc 1/3/3)
- Câu 3: ngắt nhịp 3/4
- Câu 4: ngắt nhịp 3/4
- Câu 5: ngắt nhịp 4/3
- Câu 6: ngắt nhịp 4/3
- Câu 7: ngắt nhịp 4/3
- Câu 8: ngắt nhịp 3/3
=> Tác dụng: Giúp truyền đạt cảm xúc của người viết một cách chân thực và sinh động.
Câu 3. Phân tích mạch cảm xúc của tác giả trong bài thơ. Từ đó đánh giá vẻ đẹp tinh thần của Nguyễn Trãi.
- Mạch cảm xúc: Tâm hồn nhẹ nhàng trước vẻ đẹp thiên nhiên và cuộc sống làng quê, cùng với những khát vọng tinh thần của nhà thơ.
- Tâm hồn tươi sáng của Nguyễn Trãi: Một nhà văn yêu thiên nhiên và quê hương. Dù sống giấu tên, nhưng vẫn lo lắng cho dân tộc, thanh thản với cuộc sống, không phải làm phiền tâm hồn.
Soạn bài Bảo kính cảnh giới - Mẫu 2
1. Tác giả
a. Sự nghiệp
- Nguyễn Trãi (1380 - 1442), tên tự là Ức Trai.
- Sinh ra ở làng Chi Ngại, huyện Phượng Sơn, lộ Lạng Giang (nay thuộc huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương)
- Tên ban đầu là Nguyễn Ứng Long (sau đổi thành Nguyễn Phi Khanh) - một học sinh nghèo hiếu học, đỗ Thái học sinh (Tiến sĩ) trong thời Trần. Mẹ là Trần Thị Thái, con gái của quan Tư đồ Trần Nguyên Đán.
- Thời thơ ấu, Nguyễn Trãi phải đối mặt với nhiều biến cố đau thương: mẹ mất khi mới năm tuổi, ông nội qua đời khi mười tuổi.
- Năm 1400, ông đỗ cử nhân Thái học sinh, làm quan dưới triều nhà Hồ.
- Năm 1407, giặc Minh xâm lược, Nguyễn Phi Khanh bị bắt sang Trung Quốc. Nguyễn Trãi nhớ lời cha để trả nợ nước, thù giặc.
- Sau khi thoát ra khỏi tù của quân Minh, Nguyễn Trãi tìm đến quân Lam Sơn, tham gia vào cuộc khởi nghĩa dưới sự lãnh đạo của Lê Lợi, góp phần quan trọng vào chiến thắng của quân Lam Sơn.
- Ông là một nhà quân sự và chính trị hàng đầu của dân tộc Việt Nam. Ông cũng là một nhà văn, nhà thơ vĩ đại của dân tộc.
- Ông đóng vai trò quan trọng trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, cùng với Lê Lợi, giúp quân Lam Sơn đánh bại quân xâm lược.
- Tuy nhiên, cuộc đời ông kết thúc bi thảm vào năm 1442 với vụ án “Lệ Chi Viên”.
- Năm 1980, UNESCO công nhận Nguyễn Trãi là Danh nhân văn hóa thế giới.
b. Sự nghiệp
- Nguyễn Trãi là một nhà văn chính trị lỗi lạc với các tác phẩm: Tập Quân Trung Từ Mệnh, Bình Ngô Đại Cáo, các bản Chính Biểu viết trong thời Lê… Tư tưởng chính trong những tác phẩm này là tư tưởng nhân nghĩa, yêu nước và thương dân.
- Nguyễn Trãi cũng là một nhà thơ tài hoa với những tác phẩm sâu sắc như Tập Thơ Ức Trai, Tập Thơ Quốc Âm, trong đó anh đã khắc họa hình ảnh của người anh hùng vĩ đại cùng với con người thường dân.
- Một số tác phẩm nổi bật như Tập Thơ Ức Trai, Tập Thơ Quốc Âm, Tập Quân Trung Từ Mệnh…
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh sáng tạo
- Tập thơ 'Quốc Âm Thi Tập' gồm 254 bài, là tập thơ Nôm sớm nhất hiện còn tồn tại. Với tập thơ này, Nguyễn Trãi đã đặt nền móng và mở ra con đường cho sự phát triển của thơ Tiếng Việt.
- Tập thơ 'Quốc Âm Thi Tập' được phân thành bốn phần: Vô Đề, Môn Thì Lệnh (Thời Tiết), Môn Hoa Mộc (Cây Cỏ), Môn Cầm Thú (Thú Vật).
- Bài thơ trên là bài số 43 trong tổng số 61 bài thơ của phần “Bảo Kính Cảnh Giới” (thuộc phần 'Vô Đề' của tập thơ 'Quốc Âm Thi Tập').
b. Bố cục
Bao gồm 2 phần:
- Phần 1: Sáu câu thơ đầu. Bức tranh về cảnh ngày hè tại làng quê.
- Phần 2: Hai câu cuối. Tấm lòng và ước mơ của nhà thơ.
3. Đọc - hiểu văn bản
a. Bức tranh về cảnh ngày hè tại làng quê.
- Cảnh ngày hè hiện ra với vẻ đẹp tự nhiên rực rỡ:
- Cây hoa có sức sống mạnh mẽ, giờ đây mọc rậm rạp che phủ cả không gian.
- Màu đỏ của cây thạch lựu làm nổi bật hơn trong khung cảnh ngày hè.
- Hương sen thơm nhẹ lay động theo làn gió.
=> Cảnh ngày hè tươi tắn tràn đầy sức sống.
- Nghệ thuật ngôn từ được áp dụng:
- Cụm từ “đùn đùn, lao xao, dắng dỏi”: thể hiện cảnh ngày hè sôi động, náo nhiệt, không khí rất sống động.
- Các động từ “rợp, đùn, tiễn”: khiến người đọc cảm nhận được sự sống động của cảnh vật mùa hè.
- Nhà thơ đã nhận biết sự tinh tế, thú vị của ngày hè qua thị giác và thính giác:
- Nhà văn nhìn thấy những tán lá xanh của cây hoa, màu đỏ rực của cây thạch lựu, tiếng ve kêu ồn ào trên không gian và hình ảnh người dân làng chài sớm mai và bóng người kéo lưới vào buổi chiều hôm nay.
- Ngày hè được cảm nhận thông qua âm nhạc khi nhà văn nghe thấy hương sen lan tỏa theo cơn gió.
=> Tâm hồn của nhà văn Nguyễn Trãi được kết nối với thiên nhiên, thể hiện rằng tác giả là một người yêu đời, yêu cuộc sống.
- Hình ảnh cuộc sống phong phú, đầy sôi động:
- Một bức tranh về cuộc sống hàng ngày: chợ cá, làng ngư phủ, lầu tịch dương.
- Âm thanh của cuộc sống: Tiếng ồn ào từ chợ cá, tiếng ve kêu ồn ào. Đây là những âm thanh của một cuộc sống đầy sôi động, vui vẻ, năng động, và náo nhiệt.
- Cách sử dụng từ ngữ như “ồn ào”, “náo nhiệt” kết hợp với việc đảo ngược câu trúc câu đã làm nổi bật âm thanh sôi động của cuộc sống.
b. Tấm lòng và ước muốn của nhà văn
- Biểu hiện về niềm vui và hạnh phúc khi sống ở quê hương với những người dân thôn dã, Nguyễn Trãi mong ước có cuộc sống no đủ và hạnh phúc trên quê hương.
- Khao khát cho cuộc sống no đủ và hạnh phúc không chỉ trên quê hương mà còn khắp nơi trên cả nước, thể hiện lòng vị tha và lo lắng cho dân tộc.
=> Dù có những khoảnh khắc thanh nhàn hiếm hoi, Nguyễn Trãi vẫn chăm lo cho dân tộc và quê hương, không ngừng suy tư và trăn trở vì mảnh đất và con người.
