Bài thơ Đi trong hương tràm của Hoài Vũ sẽ được thảo luận trong giảng dạy môn Ngữ văn lớp 10.
Tài liệu Soạn văn 10: Đi trong hương tràm, một tài nguyên hữu ích được giới thiệu bởi Mytour, sẽ hỗ trợ các bạn học sinh trong quá trình học tập.
Soạn bài Đi trong hương tràm
1. Sẵn sàng
- Tác giả Hoài Vũ, tên thật là Nguyễn Đình Vọng, sinh năm 1935, quê ở Quảng Ngãi.
- Tình cảm: Nhận biết được cảm xúc mà tác giả muốn truyền đạt.
- Đặc điểm của cây tràm:
- Thân cây màu xám trắng, mềm, thường bong tróc vỏ.
- Lá tràm mọc so le, thường không đều, đầu tù hoặc nhọn
- Sống ở những vùng nước ngập mặn quanh năm…
- Cây tràm liên kết chặt chẽ với cuộc sống, là một phần không thể thiếu của người dân Đồng Tháp Mười đặc biệt, và của người dân Đồng bằng sông Cửu Long nói chung.
2. Hiểu
Câu 1. Những kỹ thuật tu từ nào được áp dụng trong các khổ thơ 2 và 3?
Kỹ thuật tu từ:
- Điệp ngữ “Dù”
- Đối: Bầu trời vẫn cao/cánh đồng vẫn rộng
Câu 2. Cách diễn đạt của khổ thơ này có điểm gì giống và khác so với khổ 2?
- Giống:
- Mở đầu bằng câu “Dù đi đâu và xa cách bao lâu”.
- “Em” và “anh” vẫn xa cách.
- Khác: Ở khổ cuối, nhân vật trữ tình khẳng định tình cảm vẫn còn nguyên vẹn.
3. Trả lời các câu hỏi
Câu 1. Nhân vật trữ tình trong bài thơ Đi trong hương tràm là ai? Vì sao em xác định như vậy?
- Nhân vật trữ tình: “anh”
- Nguyên nhân: Bài thơ tiết lộ nỗi nhớ da diết dành cho nhân vật “em”.
Câu 2. Hãy chỉ ra các hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ. Những hình ảnh nào thể hiện tâm trạng trống trải, cô đơn của nhân vật trữ tình khi vắng “em”? Nêu cảm nhận về hình ảnh đó.
- Hình ảnh thiên nhiên: gió, mây, Vàm Cỏ Tây, hoa tràm, bầu trời, cánh đồng, lá tràm.
- Hình ảnh thể hiện tâm trạng trống trải, cô đơn của nhân vật trữ tình khi vắng “em”:
- Gió mây đổi hướng thay màu: Sự chảy trôi của thời gian, biến đổi của cảnh vật.
- Hương tràm: Gợi nhớ về những kỷ niệm bên “em”.
Câu 3. Cảm xúc của nhân vật trữ tình mỗi khi nhắc đến “hương tràm” trong các khổ thơ có điểm gì giống nhau và khác nhau? Từ đó, em hiểu thế nào về nhan đề Đi trong hương tràm?
- Giống nhau: Đều chứa đựng sự thổn thức, da diết của nỗi nhớ.
- Khác nhau:
- Khổ thứ 2. “Một thoáng hương tràm”: Hương tràm gợi nhớ về những kỷ niệm bên nhau.
- Khổ thứ 3. “Hương tràm bên anh, mà em đi đâu?”: Cô đơn, lạc lõng khi xa cách, “em” không còn ở đây.
- Khổ thứ 4. “Hương tràm xôn xao”: Tượng trưng cho tình yêu sẽ mãi mãi tồn tại như hương tràm.
Câu 4. Phân tích tác dụng của hình ảnh, từ ngữ, và biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ thứ hai và khổ kết của bài thơ.
- Khổ thứ 2:
- Hình ảnh, từ ngữ: mây gió đổi hướng, hương tràm
- Biện pháp tu từ điệp ngữ: “Dù..”
=> Tác dụng: Khẳng định dù thế nào đi chăng nữa, những kỷ niệm bên nhau vẫn sẽ còn tồn tại.
- Đoạn thứ nhất:
- Hình ảnh và từ ngữ: bóng mây, cánh đồng, hương nắng
- Phong cách văn chương: “Trong những khoảnh khắc…”
=> Ý nghĩa: Tôn vinh sự bền bỉ của tình yêu.
Câu 5. Tại sao hình tượng “mây” (hương mây, hoa mây, cánh mây, bóng mây) luôn liên kết với kỷ niệm về “người ấy”? Viết một đoạn văn (khoảng 8 - 10 dòng) miêu tả về sức hút đẹp đẽ của tình yêu kết hợp với hình ảnh tự nhiên, quê hương trong bài thơ.
- Hình tượng “mây” (hương mây, hoa mây, cánh mây, bóng mây) luôn gắn bó với kỷ niệm về “người ấy” bởi: Gợi lên những kỷ niệm đẹp bên người ấy.
- Bài viết:
Trong bài thơ “Đi giữa hương mây”, Hoài Vũ đã thể hiện sự kết hợp đẹp đẽ giữa tình yêu và hình ảnh quê hương, đất nước. Tác giả sử dụng hình ảnh của cây mây, một biểu tượng phổ biến trong cuộc sống của người dân miền sông nước. Có thể nói, “mây” đã chứng kiến những khoảnh khắc đẹp đẽ giữa “anh” và “em”. Vì vậy, hình tượng “mây” (hương mây, hoa mây, cánh mây, bóng mây) luôn gắn bó với kỷ niệm về “em”. Kỷ niệm đẹp đẽ và sâu lắng luôn hiện hữu trong trái tim của “anh” với một tình yêu chân thành, mãnh liệt.