Buzz
Bạn cảm thấy như thế nào khi nghe ba từ “Mũi Cà Mau'? Bạn biết gì về vùng đất này qua sách báo, phim ảnh hay các phương tiện truyền thông?
Nội dung chính
| Tác phẩm Cà Mau quê xứ được khắc họa chân thực về mảnh đất Cà Mau, phía cuối của hình chữ S Việt Nam, ông chủ yếu kẻ về chuyến đi trải nghiệm thực tế của mình, kể về khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp và con người hiền lành nơi đây. Tác giả đã bộc lộ những cảm xúc, niềm mến thương nơi này qua từng nét viết. Khung cảnh ở Cà Mau được tác giả gợi ra qua những trang ký của Nguyễn Tuân, Anh Đức và Xuân Diệu. |
Trước khi đọc 1
Câu 1 (trang 45, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Khi nghe ba từ “Mũi Cà Mau', bạn cảm thấy như thế nào?
Phương pháp giải:
Sử dụng kiến thức cá nhân để trả lời câu hỏi này.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Mũi Cà Mau gợi lên trong tâm trí là nơi xa xôi, cực nam của Việt Nam, nơi có nền kinh tế chưa phát triển.
Trước khi đọc 2
Câu 2 (trang 45, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Bạn đã biết gì về vùng đất Mũi Cà Mau qua sách báo, phim ảnh và các phương tiện truyền thông?
Phương pháp giải:
Tiếp cận thông tin qua sách, báo và phim ảnh
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Mũi Cà Mau là một vùng đất nhỏ thuộc xã Đất Mũi, huyện Ngọc Hiển, cách Cà Mau hơn 100km. Đây là nơi có rừng ngập mặn đa dạng, thu hút du khách bởi các điểm tham quan như vườn chim Lâm Viên, vườn chim Cà Mau, vườn chim Ngọc Hiển…
Trong khi đọc 1
Câu 1 (trang 45, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Tác giả đến Mũi Cà Mau với mục đích gì?
Phương pháp giải:
Chú ý vào đoạn đầu của tác phẩm.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Tác giả đến Mũi Cà Mau để khám phá, trải nghiệm vùng đất này.
Trong quá trình đọc 2
Câu 2 (trang 46, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Tác giả diễn đạt những liên tưởng về văn học như thế nào?
Phương pháp giải:
Tập trung vào đoạn văn thứ ba để trả lời câu hỏi này.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Tác giả thể hiện những liên tưởng về văn học qua việc đề cập đến các tên như Nguyễn Tuân, Anh Đức, Xuân Diệu.
Trong quá trình đọc 3
Câu 3 (trang 46, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Tâm trạng của tác giả và mọi người khi đến Mũi Cà Mau là như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ từ “Mà cũng thiệt lạ!... một mảng mây ngàn tuổi.”
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Tâm trạng của tác giả và mọi người khi đến Mũi Cà Mau rất khó hiểu. Cả tác giả và bạn của anh ấy cảm thấy như mình trở thành những người nông nổi kì quặc, họ cùng nhau thả mây xuống biển. Có người ôm cây đước, nằm lăn xuống bùn... Họ đều mang trong mình sự lạ lẫm, tò mò về mảnh đất này và họ đến đây để khám phá. Vì vậy, khi đến nơi, cảm xúc của họ được thể hiện thông qua hành động.
Trong quá trình đọc 4
Câu 4 (trang 47, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Hình ảnh của nhà thơ Nguyễn Bính xuất hiện trong liên tưởng góp phần làm gì?
Phương pháp giải:
Tập trung vào hình ảnh của nhà thơ Nguyễn Bính trong văn bản để trả lời câu hỏi này.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Hình ảnh của nhà thơ Nguyễn Bính xuất hiện trong liên tưởng làm nổi bật thêm tâm trạng nhớ nhà của người viết.
Trong quá trình đọc 5
Câu 5 (trang 48, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Từ “xứ” ở đây liên quan như thế nào đến chủ đề của bài văn?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ từ “Thế là cãi nhau… con người hay đến.”
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Từ “xứ” ở đây chỉ đến đất Mũi Cà Mau.
Trong quá trình đọc 6
Câu 6 (trang 48, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Tác giả đối với những chi tiết thực tế của đời sống ghi lại có cái nhìn như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn tiếp theo để trả lời câu hỏi này.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Tác giả có vẻ như đã có một tình cảm sâu sắc với mảnh đất này. Mọi thứ ở đây diễn ra một cách nhẹ nhàng, khiến tác giả cảm thấy quen thuộc và bắt đầu coi đây như là quê hương của mình. Hơn nữa, người dân ở đây rất chăm chỉ, kiên trì, làm việc vất vả để kiếm sống, họ thật thà, chân thành, điềm đạm khiến tác giả càng thêm yêu quý và trân trọng mảnh đất và con người ở đây.
Khi đọc 7
Câu 7 (trang 49, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Những khó khăn, bộn bề mà cư dân ở Đất Mũi Cà Mau phải trải qua.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ từ “Bên cạnh tôi,… những thân đước mới.”
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Những khó khăn mà người dân Đất Mũi Cà Mau gặp phải ở đây bao gồm việc nuôi tôm bị ngạt thở vì sình lầy, do đó họ phải đốn hạ đước để tạo ra những ao tôm sạch sẽ. Tuy nhiên, việc này có thể ảnh hưởng đến hệ sinh thái ở Đất Mũi vì đước chính là một phần của mảnh đất này.
Khi đọc 8
Câu 8 (trang 50, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Tác giả thể hiện cảm xúc ở phần kết như thế nào?
Phương pháp giải:
Chú ý vào đoạn cuối của bài.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Cách tác giả thể hiện cảm xúc ở phần kết rất độc đáo. Ông không nói trực tiếp rằng ông lưu luyến và không muốn rời xa mảnh đất này mà thay vào đó, ông sử dụng hình ảnh của than đước – món quà ông được nhận từ cư dân, biểu tượng cho tình cảm giản dị, chân chất của người con Đất Mũi. Tác giả cầm lấy nó, rời khỏi mảnh đất này trong sự xúc động không nỡ, được thể hiện rõ qua câu cuối cùng: “Không có khói, nhưng bước chân lên tàu rời Mũi, mắt tôi chợt quay nhòe.”
Sau khi đọc 1
Câu 1 (trang 50, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Tác giả có tâm trạng như thế nào khi đến với Mũi Cà Mau? Tâm trạng này đối với người viết tản văn có ý nghĩa gì?
Phương pháp giải:
Chú ý vào cảm xúc mà tác giả thể hiện ở đầu tác phẩm.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Cảm xúc của tác giả khi đến Mũi Cà Mau là sự bồi hồi, mong chờ vào những điều sắp diễn ra, những gì sắp xảy ra, mong muốn khám phá thêm nhiều điều mới mẻ khi đặt chân đến đây.
- Tâm trạng này là một trong những yếu tố quan trọng góp phần tạo ra cảm xúc chủ đạo của tác phẩm.
Sau khi đọc 2
Câu 2 (trang 50, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Tính chất mới mẻ, sống động của thực tế đời sống cư dân vùng Đất Mũi được thể hiện qua những khung cảnh, nhân vật nào?
Phương pháp giải:
Chú ý vào những chi tiết mô tả cuộc sống của người dân ở Đất Mũi.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Tính chất mới mẻ, sống động của thực tế đời sống cư dân ở vùng Đất Mũi được thể hiện qua hình ảnh của những ngôi nhà sàn thưng lá dừa nước, cơ sở sản xuất, cũng như việc cá bơi lội dưới sàn… Đồng thời, những nhân vật thực tế, như anh Nguyễn Hoàng Phúc, gia đình anh Phúc chị Tuyết – chủ một cơ sở sản xuất ghẹ… Đều gắn bó với công việc, ngành nghề và đặc điểm của họ, từ đó nổi bật sự chăm chỉ, cần cù, kiên trì của người dân Đất Mũi.
Sau khi đọc 3
Câu 3 (trang 50, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Đến với Mũi Cà Mau, tác giả nhớ đến những nhà thơ, nhà văn nào đã có liên quan với vùng đất này? Liên tưởng đó ý nghĩa như thế nào?
Phương pháp giải:
Chú ý vào tên của các nhà thơ, nhà văn được tác giả đề cập trong bài.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Đến với Mũi Cà Mau, tác giả liên tưởng đến các nhà văn Nguyễn Tuân, Anh Đức, Xuân Diệu, và nhà thơ Nguyễn Bính.
→ Liên tưởng này gợi nhắc về tinh thần văn hóa của Việt Nam trong tâm hồn của tác giả. Nó không chỉ thể hiện mối quan hệ gần gũi giữa văn hóa và cuộc sống, mà còn phản ánh sự sống mãi của văn học trong giá trị tinh thần của mỗi người. Khi gặp phải một cảnh vật quen thuộc, chúng ta có thể tức thì nhớ đến các tác giả đã nhắc đến, đã đi qua…
Đó là cách thể hiện sự sống còn của giá trị văn hóa. Ngoài ra, nó cũng phản ánh sự hiểu biết sâu rộng của người viết, chỉ khi tác giả thực sự hiểu biết về các tác phẩm và tác giả, ông mới có thể dẫn chứng một cách chi tiết và phù hợp với hoàn cảnh như vậy.
Sau khi đọc 4
Câu 4 (trang 50, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Biểu hiện của tình cảm chân thành như thế nào trong bài viết?
Phương pháp giải:
Chú ý vào những cảm xúc và tâm trạng mà tác giả muốn truyền đạt.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Biểu hiện của tình cảm chân thành trong tản văn được thể hiện một cách tương đối hoàn hảo qua việc miêu tả về cuộc sống và thiên nhiên tại Đất Mũi.
Mặc dù chỉ là những biểu hiện đơn giản, nhưng chúng đã gợi lên trong độc giả một cảm giác đồng cảm, yêu thương và gần gũi với thiên nhiên và con người ở nơi này.
Hơn nữa, sự chân thành này được thể hiện rõ qua việc sử dụng các tài liệu văn học. Không chỉ là sự hiểu biết của người viết, mà còn là sự sáng tạo và độc đáo trong cách viết tản văn.
Sau khi đọc 5
Câu 5 (trang 50, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Dưới bút của tác giả, màu sắc đặc trưng của Đất Mũi được thể hiện ra sao?
Phương pháp giải:
Chú ý vào những phân tích và nhận xét của tác giả về vùng đất này.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Dưới bút của tác giả, Đất Mũi được tái hiện với vẻ đẹp giản dị, bình yên của một miền quê nơi cuối cùng của đất nước. Đó là sự giản dị, chân thực - nơi sinh sống của những người lao động, chịu khó và luôn hòa mình vào thiên nhiên.
Đây cũng là nơi tụ tập của một hệ sinh thái phong phú, là nơi cư trú của nhiều loài chim, sinh vật biển... Đồng thời, Đất Mũi cũng là nơi khiến con người không thể kiềm chế được cảm xúc và làm những điều khác thường (như việc đốt sách thơ và thả xuống biển, hoặc ôm cây cột mốc, ôm cây đước, hoặc thậm chí nằm lăn xuống bùn lầy...).
Mặc dù không hào nhoáng, không sôi động như Sài Gòn hay Hà Nội, nhưng với sức hấp dẫn đặc biệt, Đất Mũi vẫn thu hút du khách bằng vẻ đẹp giản dị và thân thiện của nó, để rồi khi rời đi, mọi người đều mang theo một chút tiếc nuối, không muốn rời xa.
Sau khi đọc 6
Câu 6 (trang 50, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Theo bạn, trong hai khía cạnh sau đây, khía cạnh nào được đặc biệt nhấn mạnh trong bài viết? Tại sao bạn có quan điểm như vậy?
a. Thông tin thực tế, mô tả khách quan về thiên nhiên và con người ở Đất Mũi,
b. Tình cảm, cảm xúc chủ quan của 'tôi' (người viết) khi tiếp xúc với thiên nhiên và con người ở Đất Mũi.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ yêu cầu và nắm vững nội dung của bài viết để trả lời câu hỏi này.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Theo quan điểm của tôi, trong hai khía cạnh trên, khía cạnh được đặc biệt nhấn mạnh trong bài viết là “tình cảm, cảm xúc chủ quan của 'tôi' khi tiếp xúc với thiên nhiên và con người ở Đất Mũi.” Điều này được thấy rõ qua cách tác giả kể về cuộc sống và thiên nhiên tại Đất Mũi.
Tác giả không chỉ truyền đạt thông tin khách quan mà còn chia sẻ quan điểm cá nhân, cảm xúc thực sự của mình về cảnh vật và con người ở đó. Mỗi chi tiết được tôi ghi lại đều rất cụ thể, rõ ràng.
Do đó, những gì tôi thấy trong bài viết không chỉ là những dữ kiện trống rỗng, mà còn là sự trân trọng, yêu thương và gắn bó của tác giả với mảnh đất giản dị và thân thương này. Tình cảm đó, dù chỉ mới được hình thành trong một khoảnh khắc ngắn ngủi, nhưng sâu đậm đến nỗi khiến tác giả không thể rời xa mảnh đất này.
Sau khi đọc 7
Câu 7 (trang 50, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Đánh giá về cách sử dụng ngôn ngữ và các phương tiện tu từ trong bài viết.
Phương pháp giải:
Tập trung vào các phương tiện nghệ thuật mà tác giả sử dụng.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Tác giả đã sử dụng một cách ngôn ngữ đơn giản và súc tích, kết hợp với việc mô tả một cách hài hòa. Đặc biệt, tác giả đã sử dụng nhiều câu văn, câu thơ của các tác giả trước đó để làm nổi bật sự đa dạng trong cảm xúc của mình đối với Đất Mũi. Khi cần, tác giả cũng dùng các biện pháp tu từ như liệt kê, ẩn dụ... để thể hiện sự phong phú trong tâm trạng của mình khi gặp gỡ với vùng đất này.
Kết nối đọc - viết
Câu 1 (trang 50, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Câu “Không có khói, mà sao bước chân lên tàu rời Mũi, mắt tôi chợt cay nhòe” là biểu hiện rõ nhất của cảm xúc của tác giả khi phải xa cách với Mũi Cà Mau. Dường như tình cảm của con người có thể kìm nén, nhưng cơ thể không thể lừa dối. Rời xa nơi này, tác giả bỗng nhận ra rằng tình cảm dành cho nó đã sâu sắc đến như vậy, khiến con người trở nên yếu đuối. Ông nhận lấy chiếc than – một món quà đơn giản nhưng chứa đựng tình yêu thương của người dân Mũi Cà Mau dành cho mình mà tiếc nuối rời đi. Ông không thể diễn đạt cảm xúc của mình một cách trực tiếp, nhưng qua hình ảnh “mắt tôi chợt cay nhòe”, đó là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi nhận ra sắp phải xa cách với mảnh đất quen thuộc này. Dù rất tiếc nuối, tình cảm vẫn dành cho nơi này, nhưng ông buộc phải rời đi, bởi cuối cùng ông chỉ là một du khách, hội ngộ và biệt ly là điều tự nhiên, nhưng vẫn đọng lại trong lòng ông là nỗi buồn và lưu luyến đối với miền đất cuối cùng của tổ quốc.
