Buzz
Câu đối tục ngữ đã tồn tại từ lâu bên cạnh việc khen ngợi và ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp trong cuộc sống, cũng như chỉ trích những thói xấu trong con người. Một trong những điều đó là tính ích kỷ, lợi dụng người khác, được thể hiện rõ qua câu tục ngữ “Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau”.
Dưới đây là dàn ý chi tiết kèm theo 3 bài văn mẫu Nghị luận về câu tục ngữ 'Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau' mà chúng tôi muốn chia sẻ với quý thầy cô và các bạn học sinh lớp 9.
Dàn ý nghị luận về câu tục ngữ Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau
I. Mở đầu: giới thiệu vấn đề 'Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau'
Ca dao, tục ngữ của dân tộc Việt Nam rất phong phú và đa dạng. Đó là những bài học quý giá được truyền đạt từ thế hệ này sang thế hệ khác về những kinh nghiệm trong cuộc sống hàng ngày. Ca dao, tục ngữ không chỉ phản ánh những kinh nghiệm thực tiễn mà còn chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc mà không phải ai cũng hiểu được. Trong số đó, có câu tục ngữ “ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau”. Dưới đây là bài viết giải đáp ý nghĩa của câu tục ngữ này.
II. Nội dung
1. Giải thích câu tục ngữ
a. Ý nghĩa đen
- “Ăn cỗ đi trước”: Tức là tham gia bữa ăn trước, nhận lợi ích trước, để có được điều tốt đẹp, thuận lợi. Trong bữa tiệc, người ăn trước thường được ăn những món ngon nhất, đồ uống tốt nhất, và cũng có được sự thoải mái khi bàn ăn còn sạch sẽ, thức ăn còn đầy đủ. Ngược lại, người ăn sau thường phải đối mặt với tình trạng bàn ăn không còn sạch sẽ, thức ăn không đầy đủ, thậm chí là thiếu hụt những món ngon.
- “Lội nước đi sau”: Việc lội nước là một công việc nguy hiểm, vì nước sông thường có những hố sâu, đáy trơn, và những đám đá sắc nhọn. Do đó, việc đi sau sẽ giúp tránh được những nguy hiểm mà những người đi trước đã phải đối mặt khi vượt sông.
b. Ý nghĩa bóng
- Khi có cơ hội, cần phải nhanh chóng hơn người khác để đạt được những điều tốt đẹp cho bản thân.
- Những khó khăn, nguy hiểm thường được để cho người khác làm trước, tức là mình không muốn đối mặt với rủi ro. Người ta thường tránh những tình huống nguy hiểm và khó khăn này.
- Chỉ quan tâm đến lợi ích của bản thân, không để ý đến người khác.
- Khi cảm thấy không an toàn, người ích kỷ sẽ đẩy trách nhiệm cho người khác và chỉ tìm cách lợi dụng tình hình cho lợi ích của bản thân.
2. Nhận xét về vấn đề đã được nêu
- Đây là quan điểm của những người chỉ biết lợi dụng cơ hội cho riêng mình, ích kỷ, không quan tâm đến người khác.
- Họ chỉ suy nghĩ về lợi ích cá nhân mà không để ý đến những khó khăn của người khác.
- Đây là lối sống đối lập hoàn toàn với truyền thống của dân tộc.
- Kết án những người sống ích kỷ, lợi dụng người khác.
3. Đề xuất phương châm sống đúng đắn
- Sống theo tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tuân theo lời dạy của Người: “Mình sống vì mọi người, mọi người sống vì mình.”
- Luôn mang tinh thần hiến dâng cho gia đình và xã hội.
- Kết nối lợi ích cá nhân với lợi ích của xã hội.
- Hãy từ bỏ thói quen lợi dụng và ích kỷ.
- Đề cao lợi ích của việc sống với tình yêu thương và sự quan tâm đến người khác.
III. Kết luận: Nhận định về câu tục ngữ “Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau”
Câu tục ngữ “Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau” chỉ trích những người hèn nhát, lười biếng, luôn chờ đợi cơ hội mà không nỗ lực. Điều này đối lập hoàn toàn với truyền thống và đạo đức của dân tộc. Vì vậy, chúng ta nên sống có ích và yêu thương mọi người, không chỉ nghĩ đến lợi ích bản thân mà còn quan tâm đến người khác.
Nghị luận về câu tục ngữ “Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau” - Mẫu 1
Ca dao tục ngữ được hình thành từ dân gian qua nhiều thế hệ, truyền dạy nhau những đạo lý, kinh nghiệm sống để thích nghi với thiên nhiên, hòa hợp với xã hội, và trân trọng đối nhân xử thế. Câu tục ngữ “Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau” cũng nhằm mục đích ấy. Tuy nhiên, hãy cùng xem xét ý nghĩa và giá trị tinh thần của câu tục ngữ này đối với cá nhân và cộng đồng xã hội chúng ta.
“Ăn cỗ đi trước” có nghĩa là khi có lễ hội, buổi tiệc lớn cần đến sớm để bàn cỗ còn sạch sẽ, thức ăn dồi dào. Nếu đến sau, đi trễ, bàn cỗ không còn tươm tất, đôi khi còn thiếu thốn. “Lội nước theo sau” là khi đi dưới nước, ta không biết nơi nào có hố sâu, đá trơn trượt, và những vùng đất nguy hiểm. Người đi trước gặp nhiều nguy hiểm. Người theo sau chỉ cần nhìn người đi trước mà đi, để đảm bảo an toàn hoặc giảm thiểu rủi ro.
Ngoài ra, câu tục ngữ còn ám chỉ việc khi gặp cơ hội, may mắn, ta cần phải nhanh chóng hơn người khác để nắm bắt thời cơ cho mình. Khi gặp khó khăn, nguy hiểm, nặng nhọc cho đồng bào, cho xã hội, không nên chờ đợi, trì hoãn, hay đẩy trách nhiệm cho người khác. Đây là câu nói chỉ sự khôn ngoan, tránh xa sự ngây ngô và lòng tham trong cuộc sống.
Ca dao tục ngữ thường chứa đựng những lời khuyên dạy, dận dò nhưng không hoàn toàn là lời hay, ý đẹp vì được hình thành từ lòng yêu nước, lòng yêu người của dân gian. Trong thực tế, cái ác vẫn tồn tại trong cái thiện, người tốt vẫn phải sống giữa đám người xấu. Chính vì vậy, trong ca dao tục ngữ không tránh khỏi sự lẫn lộn, nhầm lẫn. “Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau” đã phơi bày sự bất công, sự ích kỷ, và sự lười biếng của những kẻ tham lam: “Ăn ngon nhất, làm nhỏ nhất”.
Câu tục ngữ này phê phán những kẻ hèn nhát, lười biếng, luôn chờ đợi cơ hội mà không nỗ lực. Tư tưởng đó là điều trái với đạo đức và truyền thống của dân tộc.
Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
Dù có muốn hay không, tục ngữ này vẫn tồn tại trong dân gian. Nhưng với tuổi trẻ đầy nhiệt huyết, lý tưởng cao đẹp, học sinh chúng em phải sống hùng mạnh, xung phong đi đầu với mọi khó khăn, vì hạnh phúc của mọi người. Hãy sống sao cho ý nghĩa, làm sao cho cơ thể không là cỏ cây. Câu tục ngữ trên chỉ là lời nói mỉa mai, chê trách cái hèn mọn, xấu xa của một số người.
Nghị luận về câu tục ngữ “Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau” - Mẫu 2
Ca dao tục ngữ muôn đời bên cạnh việc ca ngợi và đề cao những đức tính tốt đẹp còn phê phán những thói xấu của con người. Một trong những thói xấu đó là sự ích kỷ, lợi dụng người khác, được phản ánh qua câu tục ngữ “Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau”.
Vậy câu tục ngữ muốn nói gì với chúng ta? Xét theo nghĩa đen, “ăn cỗ đi trước” là luôn đến sớm khi bàn cỗ còn đầy đủ, ngon lành. “Lội nước đi sau” là theo sau người khác để tránh những nguy hiểm. Từ hình ảnh đó, người xưa đã phê phán những kẻ lợi dụng người khác, chỉ nghĩ đến lợi ích bản thân, chọn lựa phần tốt nhất và an toàn nhất cho mình, đẩy phần xấu và nguy hiểm cho người khác. Bài học về cách sống, cách đối xử với mọi người được đặt ra từ đó.
Có thể nói, câu tục ngữ đã phản ánh chính xác về hiện tượng của một số tầng lớp trong xã hội ngày nay. Những người chỉ biết suy nghĩ cho lợi ích cá nhân, không biết đặt mình vào tình thế của cộng đồng, chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân mà không suy nghĩ đến cảm xúc và công sức của người khác. Khi gặp khó khăn, thử thách, họ dễ bị mất lòng quyết tâm, sợ khó và đẩy mọi trách nhiệm cho người khác. Tuy nhiên, khi thu được lợi ích, thành công, họ lại tự cho mình mọi công lao mà không quan tâm đến sự giúp đỡ, đóng góp của người khác. Điều này cũng là biểu hiện của căn bệnh ích kỷ, chỉ nghĩ đến thành công cá nhân mà một số người trong xã hội đang mắc phải. Thật sự, một cộng đồng mạnh mẽ chỉ có thể được xây dựng và tồn tại lâu dài khi mọi thành viên trong đó biết hy sinh một phần lợi ích cá nhân để hướng tới một mục tiêu chung lớn, thay vì mỗi người chỉ nghĩ cho riêng mình.
Từ xa xưa, dân tộc ta luôn tỏ ra kiên cường, mạnh mẽ trong việc đẩy lùi kẻ thù xâm lược nhờ sự đoàn kết của Đảng, chính quyền, quân đội, dân và binh sĩ. Ngày nay, để đạt được những thành công lớn, phát triển toàn diện, mọi lĩnh vực đều cần sự đoàn kết, hỗ trợ và hơn hết là lòng quyết tâm của mỗi người dân trên mảnh đất này. Nếu mỗi người chỉ nghĩ đến lợi ích của bản thân mà không hy sinh một phần công sức, thời gian thì đất nước có thể phát triển được không? Vì vậy, lối sống ích kỷ, sợ khó luôn đáng bị chỉ trích. Những người theo đuổi lối sống “Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau” sẽ luôn bị xã hội ghét bỏ, mất lòng tin và bị chỉ trích.
Là một công dân trong xã hội, mỗi người cần nhận thức được tầm quan trọng của lợi ích chung và hành động vì sự đoàn kết, sự phát triển của cộng đồng. Không nên sống ích kỷ, lợi dụng lòng tốt của người khác, thay vào đó hãy sống một cách nhân hậu, hy sinh bản thân vì mọi người, luôn yêu thương xung quanh vì “cho đi là nhận lại”. Chúng ta cần lên án mạnh mẽ những người có lối sống “Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau”.
Câu tục ngữ của ông cha ta đã phê phán chính xác về những tầng lớp còn mang trong mình tư duy ích kỷ, sợ khó trong xã hội ngày nay. Mỗi người hãy giữ cho mình một tinh thần sống đúng đắn để phù hợp với cộng đồng, với xã hội.
Nghị luận về câu tục ngữ “Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau” - Mẫu 3
Trong xã hội này, luôn tồn tại hai loại người. Một phần sống vì người khác, cống hiến là niềm vui, còn phần khác sống ích kỷ, chỉ biết tận hưởng cuộc sống, né tránh khó khăn, gánh vác cho người khác. Người Việt Nam hiện nay thường có tư duy sống theo câu tục ngữ: “Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau”.
Câu tục ngữ “Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau” thể hiện rõ suy nghĩ và hành động của một số người trong xã hội. Họ chỉ biết tìm kiếm lợi ích cho bản thân trong mọi việc, từ việc tận hưởng cuộc sống đến việc đảm bảo an toàn cho bản thân. Tuy đối lập nhưng thực tế, hai khái niệm này luôn hiện diện một cách nhất quán trong tư tưởng và hành vi của một số người. Họ chăm chú vào việc tận hưởng những tiện ích và thuận lợi, đồng thời luôn tìm cách tránh xa những rủi ro và khó khăn.
Người Việt Nam thường có tư tưởng “Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau”. Mặc dù chúng ta thấy có nhiều người như vậy, nhưng họ chỉ là những “con sâu làm rầu nồi canh”. Có những người chỉ muốn đạt được lợi ích cá nhân mà không quan tâm đến những khó khăn, vất vả, thậm chí là nguy hiểm mà họ gánh chịu. Đây là tư duy của những kẻ ích kỷ, họ chọn lựa những việc dễ dàng và thuận lợi nhất cho bản thân mình.
Cách sống “Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau” là không phù hợp với đạo đức dân tộc. Nếu mọi người đều ích kỷ như vậy, cuộc sống sẽ trở nên khó khăn và bất công. Sự phát triển của xã hội là thành quả của sự hy sinh và cống hiến của nhiều thế hệ. Những người sống theo cách này thiếu đi tinh thần xã hội, không có lòng nhân ái và dám hi sinh cho người khác. Dần dần, họ sẽ bộc lộ tâm lí ích kỷ, vụ lợi và bị xã hội lên án, xa lánh.
Những người sống ích kỷ, tham lam, chỉ tìm cách thuận lợi cho bản thân và gia đình, không ngần ngại vượt qua mọi rủi ro, nguy hiểm để đạt được mục tiêu của mình. Họ coi trọng vẻ ngoài, danh tiếng và sự giàu có hơn là lòng nhân ái và tinh thần đạo đức. Câu tục ngữ “Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau” phản ánh rõ lối sống ích kỷ, vụ lợi của một số người trong xã hội.
“Ăn cỗ trước, lội nước sau” mặc dù có vẻ ích kỉ nhưng không gây hại cho người khác. Những người này có thể bị coi thường nhưng không bị xã hội khinh bỉ như những kẻ giả dối, lợi dụng người khác để đạt được quyền lực. Xã hội loài người luôn là sự tranh đấu để sinh tồn qua các thời kỳ lịch sử, từ thời kỳ hung bạo đến văn minh. Trong mọi lĩnh vực, luôn có những người tiên phong, sẵn sàng hy sinh vì hạnh phúc của cộng đồng, vì sự độc lập của quốc gia. Họ dũng cảm đối mặt với thiên tai, lũ lụt để bảo vệ tài sản và tính mạng của nhân dân. Con đường của khoa học luôn đầy gian nan, nhưng nhiều nhà khoa học đã làm điều đó một cách xuất sắc.”
