Buzz
Trong năm 2020, hơn 50% số lượng ô tô bán ra tại Na Uy là xe điện, và thêm 27% là xe hybrid. Chính phủ Na Uy đã đặt mục tiêu dừng bán các loại ô tô chạy bằng xăng đến năm 2025, và có khả năng cao mục tiêu này sẽ đạt được vào năm 2022.
Mặc dù là một trong những quốc gia có nguồn tài nguyên dầu lớn nhất thế giới, người dân Na Uy lại ưa thích sử dụng xe điện. Quốc gia ở khu vực Scandinavia này là một trong những thị trường xe điện lớn và có ảnh hưởng nhất trên thế giới.
Trong năm ngoái, hơn 54% số lượng ô tô mới đăng ký ở Na Uy là xe điện, thêm 27% là xe plug-in hybrid (PHEV). Trong tổng số 17.992 xe được đăng ký ở Na Uy trong tháng 9 vừa qua, có 13.946 xe (chiếm khoảng 78%) không phát thải - một kỷ lục toàn cầu. Chính phủ Na Uy đã đặt ra mục tiêu dừng bán ô tô chạy bằng xăng đến năm 2025, và có khả năng cao mục tiêu này sẽ được đạt vào năm 2022.
Biểu đồ thể hiện sự phổ biến của xe điện và plug-in hybrid tại Na Uy trong 10 năm qua.
Chính sách ưu đãi dành cho người mua xe điện ở Na Uy có thể khiến nhiều quốc gia cảm thấy 'lạc hậu' vì không thể đuổi kịp. Bên cạnh việc được miễn thuế VAT (25% giá trị sản phẩm), ô tô điện ở Na Uy còn được hưởng miễn phí đường bộ, giảm giá cầu đường, phà cũng như giảm giá đỗ xe. Người sử dụng xe điện thậm chí còn được phép sử dụng làn đường xe bus mà không bị phạt.
Những ưu đãi này sẽ áp dụng ít nhất cho đến hết năm nay, trước khi chúng được 'điều chỉnh và sửa đổi theo sự phát triển của thị trường'. Trong khi đó, chính sách miễn thuế VAT sẽ được áp dụng cho đến hết năm 2022.
Làm thế nào để một quốc gia có nguồn dầu dư thừa hàng ngày lên đến gần 2 triệu thùng mà lại có tư duy tương lai và ý thức về môi trường đến vậy?
Tất cả diễn ra khá nhanh chóng, như Christina Bu, Tổng thư ký Hiệp hội Xe điện Na Uy nói. 'Vào khoảng những năm 90, không ai thực sự quan tâm đến xe điện. Tuy nhiên, đột nhiên vào những năm 2010-2011, một điều gì đó bắt đầu xảy ra. Nhiều người thậm chí còn không kịp nhận ra vì quá trình chuyển đổi diễn ra quá nhanh chóng'.
Mức độ phổ biến của xe không phát thải tại Na Uy so với một số thị trường châu Âu khác.
Phần lớn nhu cầu điện của Na Uy có thể được đáp ứng bằng năng lượng tái tạo – hầu hết điện của nước này đến từ thủy điện – vì vậy việc phụ thuộc vào dầu để cung cấp cho lưới điện quốc gia không đáng lo ngại. Trái lại, số tiền mà Na Uy kiếm được từ dầu mỏ gần như không liên quan đến việc hỗ trợ cho các giải pháp giao thông không phát thải, hoặc cơ sở hạ tầng thu phí công cộng.
'Phần còn lại của thế giới nghĩ rằng Na Uy có thể hỗ trợ lớn cho xe điện nhờ vào dầu mỏ', Bu nói. 'Nhưng thực tế là chúng tôi đã đánh thuế ô tô rất cao trong nhiều năm. Na Uy có một nguồn thu nhập vào ngân sách nhà nước mà các quốc gia khác không có. Những gì mà Na Uy đang làm chỉ là tạm thời không thuế một số loại ô tô – trong đó có xe điện. Vì vậy, đó không phải là hỗ trợ, mà chỉ là miễn thuế', bà nói thêm.
Hiệp hội Xe điện Na Uy ra đời từ năm 1995, khi Na Uy bắt đầu xây dựng hệ thống xe điện đô thị của riêng mình. Mặc dù một số mẫu xe đã ra mắt và được thị trường chào đón, nhưng lượng tiêu thụ thấp và thị trường không phát triển. Chỉ khi những mẫu xe như Mitsubishi i-MiEV và Nissan Leaf xuất hiện trên thị trường vào đầu những năm 2010, là khi cơn sốt xe điện bùng nổ.
Hiện nay, Hiệp hội xe điện Na Uy có hơn 90.000 thành viên trả phí và có tiếng nói trong các cuộc thảo luận về triển khai và đánh thuế xe điện trong hơn 2 thập kỷ.
'Tại Na Uy, bạn có thể mua một chiếc ô tô điện với giá tương đương ô tô chạy xăng/dầu', Bu nói. Trên trang web của Hiệp hội, họ so sánh giá bán của một chiếc Volkswagen Golf với một chiếc e-Golf (mẫu đã ngừng sản xuất).
Mặc dù giá gốc của sản phẩm cao hơn khoảng 10.000 euro, nhưng mẫu xe điện vẫn rẻ hơn khi tính các loại thuế khác nhau áp dụng cho ô tô động cơ đốt trong (ICE). Người lái xe ICE ở Na Uy phải trả thuế CO2 và NOx riêng, cộng với 'thuế trọng lượng' và VAT. Tổng cộng, người mua sẽ phải trả thêm gần 12.000 euro cho một chiếc xe gia đình.
Nhờ các khoản thuế trên, xe điện đã chiếm ưu thế trong danh sách các mẫu xe bán chạy nhất tại Na Uy trong vài năm qua. 4/5 mẫu xe bán chạy nhất của năm 2020 là xe điện: Audi e-tron SUV về đích đầu tiên, sau đó là Tesla Model 3, Volkswagen ID.3 và Nissan Leaf. Mẫu VW Golf (bao gồm cả bản chạy xăng, diesel và plug-in hybrid) đứng thứ 5.
Ví dụ, với một chiếc VW Golf chạy xăng với mức tiêu thụ nhiên liệu 4,7L/100 km, bạn phải trả khoảng 1.823 USD cho 16.000 km một năm. Nếu bạn sạc xe điện tại nhà với mức tiêu thụ 7,2 km/kWh, bạn chỉ phải trả 222 USD cho cùng quãng đường. Điều này chưa kể đến số tiền người dùng ở Na Uy tiết kiệm được từ việc đỗ xe, phí cầu đường.
Na Uy đang tiến hành cải thiện hệ thống sạc công cộng của mình. Trong 10 năm qua, số lượng xe điện trên mỗi trạm sạc đã giảm từ hơn 160 xuống còn 120 xe.
Bu tin rằng các thị trường khác sẽ sớm vượt mặt Na Uy về việc phổ biến xe điện. 'Tâm lý người dùng hiện nay đã thay đổi hoàn toàn, và người Na Uy cũng đang trở nên nhạy cảm hơn với vấn đề môi trường. Việc tiếp cận xe điện sẽ diễn ra nhanh chóng hơn ở các thị trường khác', Bu nhấn mạnh.
