Đề cương ôn tập học kỳ 2 môn Ngữ văn lớp 10 sách Chân trời sáng tạo (Có đáp án)

Đề cương ôn tập cuối học kỳ 2 môn Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo năm 2023 - 2024 là tài liệu hữu ích dành cho học sinh. Tài liệu này bao gồm lý thuyết cùng với một chơi xổ số thi minh họa để tự ôn tập.

Đề cương ôn tập học kỳ 2 môn Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo giúp học sinh làm quen với các dạng bài tập và nâng cao kỹ năng làm bài. Đồng thời, nó cũng giúp họ rút ra kinh nghiệm cho kì thi cuối học kỳ 2. Dưới đây là trọn bộ đề cương học kỳ 2 môn Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo năm 2023 - 2024.

Đề cương ôn tập cuối kỳ 2 môn Văn lớp 10 sách Chân trời sáng tạo

A. PHẦN KIẾN THỨC

CHỦ ĐỀ 1: VĂN BẢN

1. Thể Loại Thơ

2. Truyện Kể

3. Bài Văn Nghị Luận

4. Thơ Tự Luật

CHỦ ĐỀ 2: THỰC HÀNH NGÔN NGỮ VIỆT

1. Sắp Xếp Từ Trong Câu và Cách Khắc Phục

- Thứ tự từ trong câu tiếng Việt đóng vai trò quan trọng. Việc sắp xếp không đúng có thể gây hiểu lầm, mơ hồ về ý nghĩa, hoặc làm mất tính logic và rõ ràng của câu.

- Cách Khắc Phục:

+ Sắp xếp lại thứ tự từ để diễn đạt ý nghĩa đúng

+ Sắp xếp lại thứ tự từ theo trình tự thực hiện của hành động

2. Sai Sử Dụng Từ Tiếng Hán Việt

- Sử dụng từ không chính xác về mặt ngữ âm

- Sử dụng từ không đúng nghĩa

- Sử dụng từ không phù hợp với cấu trúc câu

3. Kỹ Thuật Xen Kẽ Từ

- Xen kẽ là cách thêm vào câu từ, cụm từ, hoặc câu để bổ sung thông tin hoặc thể hiện cảm xúc. Các thành phần xen kẽ thường được đặt sau dấu phẩy, dấu gạch ngang hoặc nằm trong ngoặc đơn.

4. Kỹ Thuật Liệt Kê

- Liệt kê là cách sắp xếp liên tiếp các từ hoặc cụm từ cùng loại để miêu tả các khía cạnh khác nhau của hiện thực, tư tưởng, hoặc cảm xúc, đồng thời tạo ra ấn tượng mạnh mẽ về hình ảnh và cảm xúc cho người đọc.

CHỦ ĐỀ 3: THỰC HÀNH VĂN BẢN

1. Soạn Văn Nghị Luận Phê Bình Một Tác Phẩm Trữ Tình

a. Bắt Đầu:

- Giới thiệu về tác phẩm trữ tình (tên tác phẩm, thể loại, tác giả, v.v.)

- Tóm tắt nội dung cơ bản cần phê bình, phân tích

b. Nội Dung:

- Xác định chủ đề của tác phẩm trữ tình

- Phân tích, đánh giá chủ đề của tác phẩm

- Phân tích những đặc điểm nghệ thuật của tác phẩm (phù hợp với đặc tính của thơ trữ tình hoặc văn xuôi)

- Đánh giá tác dụng của những đặc điểm nghệ thuật trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm

- Truyền đạt được suy nghĩ, cảm nhận cá nhân về tác phẩm

- Sử dụng lý lẽ thuyết phục và bằng chứng đáng tin cậy từ tác phẩm

c. Tổng kết:

- Tóm tắt một cách tổng quan về các đặc điểm nghệ thuật và ý nghĩa độc đáo về chủ đề của tác phẩm

- Nhấn mạnh vào tác động của tác phẩm đối với bản thân hoặc cảm nhận sau khi đọc, trải nghiệm tác phẩm.

2. Viết bài thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hoặc quan niệm

a. Khởi đầu:

- Tường thuật chi tiết về thói quen hoặc quan niệm cần thuyết phục người khác từ bỏ

- Đưa ra lí do hoặc mục đích viết bài luận

b. Nội dung chính:

- Phân tích các tác hại của thói quen, quan niệm cần từ bỏ

- Trình bày lợi ích của việc bỏ thói quen/quan niệm

- Gợi ý giải pháp từ bỏ thói quen, quan niệm

- Làm sáng tỏ vấn đề bằng các lí lẽ, dẫn chứng

c. Tổng kết:

- Tổng hợp lợi ích của việc từ bỏ thói quen/quan niệm

- Biểu hiện lòng tin vào khả năng và hy vọng vào thành công của bản thân

3. Viết bài luận về bản thân

a. Khởi đầu: Giới thiệu tổng quan về bản thân và các đặc điểm sẽ được phát triển trong bài viết

b. Nội dung chính:

- Đề cập đến mục đích của bài viết

- Phân tích các đặc điểm đặc trưng của bản thân một cách rõ ràng

- Đưa ra bằng chứng thuyết phục để minh họa từng đặc điểm của bản thân

- Cung cấp thông tin chính xác và đáng tin cậy

c. Tóm lại:

- Tôn vinh lại những đặc điểm nổi bật của bản thân

- Trình bày thông điệp mang ý nghĩa

B. PHẦN THỰC HÀNH – TẬP LUYỆN

ĐỀ SỐ 1

Thời gian thực hiện: 90 phút

I. KỸ NĂNG ĐỌC (6,0 điểm)

Đọc đoạn văn sau:

Anh còn nhớ những con đường thân thương của quê hương chúng ta không?
Những con đường mà từ thuở nhỏ đã gắn bó với ta?
Những bước chân trâu đi qua bao năm tháng trên những con đường ngõ xóm
Và những hoàng hôn rực rỡ trên bước đường ấy
Có những con đường lập loè đom đóm bay cao
Chúng ta đã từng ghé qua nhau, xin lửa ấm
Và nghe tiếng hoa súng nở rộ bên bờ ao

Xưa kia, những xóm nghèo, mái nhà nhỏ sát chen nhau
Những con đường với mái nhà vụn vặt, lối đi hẹp
Ngồi bên bờ tre gió rét thổi
Và những trận mưa dầm, lầy lội, bùn trơn
Người già với lưng còng, chống gậy, bước đi run run
Người trẻ với cõi vai gầy, gánh nặng cuộc sống
Những sương trắng trong mùa đông, trên con đường vắng vẻ
Mà bao nhiêu lá cây khô phải quét dọn…

Ôi, những con đường hẹp ngày xưa
Với những ruộng nhỏ, những ao con, mà bóng tre luôn nằm trong tầm mắt
Chúng khiến con người thỉnh thoảng cảm thấy chật chội...
Nhưng chúng ta hằng mơ ước về một ngày mai rộng lớn, như biển lúa vàng
Đi trên những con đường dài, mở cửa sáng rộng cho cuộc đời như bầu trời...

(Những con đường, Trích từ bài thơ 'Hương cây' - 1968 - của Lưu Quang Vũ)

Chọn phương án đúng:

Câu 1. Đoạn trích được viết theo hình thức thơ nào?

A. Tự do.
B. Hiện đại.
C. Bảy chữ.
D. Tám chữ.

Câu 2. Các từ sử dụng trong khổ thơ đầu là:

A. rậm rịch, lập loè, lầy lội, còm cõi.
B. rậm rịch, lập loè, se sẽ, da diết.
C. ghồ ghề, hun hút, lầy lội, còm cõi.
D. se sẽ, da diết, ghồ ghề, hun hút.

Câu 3. Hình ảnh nào không có trong đoạn trích?

A. Xóm nghèo mái rạ.
B. Bờ tre hun hút.
C. Đom đóm lập lòe.
D. Dòng sông xanh mát.

Câu 4. Dòng nào diễn đạt đúng tác dụng của biện pháp tu từ đảo ngữ trong câu thơ còm cõi vai gầy gánh nặng?

A. Nhấn mạnh sự lam lũ, cơ cực của người bà.
B. Nhấn mạnh sự lam lũ, cơ cực của người mẹ.
C. Nhấn mạnh niềm vui, niềm hạnh phúc của người bà.
D. Nhấn mạnh sự mạnh mẽ, kiên cường của người bà.

Câu 5. Tâm trạng chính của tác giả trong đoạn thơ là

A. sửng sốt.
B. nhớ nhung.
C. vui mừng.
D. đau lòng.

Câu 6. Con đường ngày xưa và con đường ngày mai khác nhau như thế nào?

A. Con đường ngày xưa thân thương, con đường ngày mai xa lạ.
B. Con đường ngày xưa gồ ghề, con đường ngày mai bằng phẳng.
C. Con đường ngày xưa hẹp, con đường ngày mai thênh thang.
D. Con đường ngày xưa lầy lội bùn trơn, con đường ngày mai rực rỡ ánh điện.

Câu 7. Theo văn bản, các câu thơ dưới đây được hiểu như thế nào?

Ôi những con đường hẹp ngày xưa Cùng ruộng nhỏ ao con bó luôn tầm mắt Khiến lòng người nhiều khi cũng chật. . .

A. Điều kiện sống kém ảnh hưởng đến tầm nhìn của con người.
B. Điều kiện sống dư dật ảnh hưởng đến tầm nhìn của con người.
C. Điều kiện sống không có ảnh hưởng đến lối sống của con người.
D. Cần tạo môi trường sống tốt đẹp để con người được phát triển.

Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:

Câu 8. Nêu tóm tắt nội dung chính của đoạn trích.

Câu 9. Anh/chị có đồng tình với ước vọng của tác giả trong hai câu thơ sau không? Vì sao?

Ta mơ ước ngày mai rộng biển lúa vàng Bước chân ta đi trên con đường thênh thang

Câu 10. Ý nghĩa tích cực của thông điệp mà bạn nhận được sau khi đọc đoạn trích là gì?

II. VIẾT (4. 0 điểm)

Đọc câu chuyện ngắn:

Một viện bảo tàng được lát đá cẩm thạch rất tinh tế và ngay giữa sảnh là một bức tượng cẩm thạch khổng lồ. Du khách từ khắp nơi trên thế giới đến đây đều ngạc nhiên trước bức tượng cẩm thạch lộng lẫy này.

Đêm đó, đá cẩm thạch nói với tượng cẩm thạch.

Đá: Hei tượng, cái này không công bằng đâu. Rất bất công! Tại sao mọi người lại giẫm lên tôi khi họ lại ngưỡc nhìn và kính trọng cậu?

Tượng: Thân mến đá, cậu có nhớ không, chúng ta đều sinh ra từ một khối đá phải không?

Đá: Đúng vậy! Điều đó làm tớ cảm thấy bất công hơn nữa. Chúng ta sinh ra từ cùng một nguồn gốc nhưng lại bị đối xử khác biệt. Bất công đấy!

Tượng: Và cậu có nhớ ngày mà nhà điêu khắc muốn đẽo cậu nhưng cậu từ chối để các dụng cụ ấy đẽo gọt lên mình không?

Đá: Đúng thế, tớ vẫn nhớ […].

Tượng: Sau đó ông ấy quyết định bỏ rơi tôi và bắt đầu làm việc trên bản thân mình. Tôi ngay lập tức nhận ra rằng tôi sẽ khác biệt sau những nỗ lực của ông ấy. Tôi không từ chối những dụng cụ. Thay vào đó, tôi chịu đựng đau đớn khi chúng đắm mình.

Đá: Ừ…

Tượng: Đá thân mến, đó là giá của mọi thứ trong cuộc sống. Vì cậu chấp nhận thất bại giữa chừng, cậu không thể trách móc vì sao người ta lại giẫm lên cậu hôm nay.

(Bạn chỉ sống có một lần, Nhiều tác giả, NXB Trẻ, 2018, tr. 90,91)

Thực hiện yêu cầu:

Cuộc đối thoại giữa đá cẩm thạch và tượng cẩm thạch gợi lên những suy nghĩ gì cho bạn?

Viết một bài luận văn khoảng 500 từ để trình bày ý kiến của bạn về vấn đề này.

ĐỀ SỐ 2

Thời gian làm bài 90 phút

I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm): Đọc đoạn văn sau:

TIẾNG VÀO BUỔI SÁNG

Đoạn đường học
Đường con đi từ khi còn nhỏ
Dù đầy chông gai nhưng cũng tràn ngập hoa cỏ
Vui nhộn theo những đôi cánh bướm xinh…
Mười dặm bốn mùa, bước chân từng bước
Áo mưa, áo nắng, tóc bạc phơ đời
Chim sáo hót hòa cùng tâm hồn tươi vui
Chiều buông nhẹ nhàng, đèn đom đóm rợp trời
Thương quá những ngày thơ bé, kề bên mẹ
Nhìn mẹ gầy gò, cười nhẹ lúc thở dài
Bữa cơm giản dị, rau củ qua ngày
Và con, từng bước trưởng thành.

Một tuổi nữa, một bước lớn hơn
Bước chắc chắn, vững vàng hơn
Con đường cũ mở ra nhiều cơ hội mới
Cánh bướm vẫn bay, mặc dù chập chờn
Con mê đường đời, với nhiều thử thách
Đôi khi hối hả, đôi khi lặng lẽ
Nhưng đường đi học vẫn là đẹp nhất
Chớp mắt mẹ, sẵn sàng chờ đợi!

(Trích Từ khi có phượng, Nguyễn Ngọc Hưng, NXB Hội nhà văn, 2005, tr. 7-8)

Chọn câu trả lời đúng:

Câu 1. Phong cách ngôn ngữ của văn bản trên là gì?

A. Phong cách ngôn ngữ chính luận
B. Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
C. Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật
D. Phong cách ngôn ngữ khoa học

Câu 2. Từ “khúc khuỷu” thuộc loại từ nào?

A. Danh từ
B. Động từ
C. Trạng từ
D. Tính từ

Câu 3. Những hình ảnh nào tạo nên vẻ đẹp thơ mộng của con đường đi học?

A. Đầy hoa cỏ, ổ gà ổ chó
B. Đầy hoa cỏ, những cánh bướm xinh
C. Đầy hoa cỏ, khúc khuỷu
D. Những cánh bướm xinh, ổ gà ổ chó

Câu 4. Thể hiện đúng hoàn cảnh sống của tác giả trong bài thơ là gì?

A. Cơ cực, manh áo nghèo
B. Thiếu thốn, cơm cõng củ
C. Cơ cực, thiếu tình thương
D. Nghèo khổ, bữa cháo bữa rau

Câu 5. Trong kí ức của tác giả, con đường đi học được miêu tả như thế nào?

A. Khó khăn, thơ mộng
B. Khúc khuỷu, huy hoàng
C. Gai góc, khúc khuỷu
D. Thơ mộng, huy hoàng

Câu 6. Hình ảnh nào được gợi lên bởi câu thơ “Không ngăn nổi hồn nhiên chim sáo hót”?

A. nhanh nhẹn như chim sáo.
B. đang nhảy chân sáo.
C. hồn nhiên, vô tư.
D. lạc quan, ca hát.

Câu 7. Ý nào tóm tắt nội dung chính của văn bản ?

A. Kí ức về con đường đi học đầy gian khổ nhưng thơ mộng
B. Kí ức tuổi thơ gian khó gắn với con đường đi học và người mẹ tảo tần
C. Kí ức về những ngày gian khổ và người mẹ tảo tần
D. Kí ức về tuổi thơ hồn nhiên, tinh nghịch bên mẹ

Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:

Câu 8. Đánh giá tác dụng của biện pháp tu từ nhân hóa được áp dụng trong câu thơ “Ôi! Thương quá cái thời cơm cõng củ”.

Câu 9. Phê phán về tình cảm, thái độ của tác giả đối với con đường đi học thể hiện trong bài thơ.

Câu 10. Trình bày một cách ngắn gọn quan điểm của anh/chị về con đường đi học của mình.

II. VIẾT (4,0 điểm)

Đọc truyện ngắn:

Nghề của mẹ

Mẹ tôi làm công việc bán cá. Trong mùa nước lên, mẹ bán cá linh. Cá linh thường dễ chết khi trên bờ, vì vậy sau khi mua cá về, mẹ phải đi khắp làng để bán.

Một lần, mẹ đến trước cổng trường tiểu học nơi tôi học, đem theo thau cá. Bên ngoài rào, mẹ rủ tôi ra để cho một phần xôi, một chiếc bánh…

Sau mấy năm học xa, tôi không bao giờ tiết lộ cho bất kỳ ai biết rằng mẹ tôi làm nghề bán cá.

Bây giờ trở về, giữa bao la đồng nước quê, tôi cảm thấy như chưa bao giờ đủ hiếu với mẹ.

(Nguồn: Võ Thành An, tạp chí Kiến thức ngày nay số 404 ngày 06/01/2015)

Thực hiện yêu cầu:

Phân tích vai trò của nhân vật trong việc thể hiện chủ đề của truyện ngắn trên.

.................

Tải tài liệu để xem thêm đề cương ôn tập học kì 2 môn Ngữ văn lớp 10