Buzz
Đề thi giữa kỳ 1 môn Ngữ Văn lớp 10 Hồ Chí Minh - Đề mẫu số 1
Sở Giáo dục và Đào tạo .....
Đề thi giữa học kỳ 1 tại Hồ Chí Minh
Năm học 2023 - 2024
Môn thi: Ngữ Văn lớp 10
Thời gian làm bài: 90 phút
(không tính thời gian phát đề)
I. ĐỌC HIỂU (3 điểm)
Đọc đoạn thơ dưới đây và thực hiện các yêu cầu:
Con yêu mẹ như yêu bầu trời
Rộng lớn không bao giờ cùng
Vậy làm sao con có thể hiểu
Trời rộng lớn bao la như thế nào
Trời bao la và cao vút
Mẹ ước, bao giờ con đến!
Con yêu mẹ như yêu Hà Nội
Để nhớ mẹ, con đi khắp nơi
Từ con phố này đến con phố khác
Con sẽ nhanh chóng gặp mẹ
Hà Nội vẫn rộng lớn quá
Các con đường như mạng nhện
Những con phố này và phố nọ
Gặp mẹ, làm sao để thấy hết, mẹ luôn hiện diện trong tâm trí con
Luôn mong được ở bên con
Nếu có điều gì gần gũi hơn
Con sẽ yêu mẹ bằng điều đó
Mẹ ơi, có một con dế đây
Ngắm nhìn mở ra, con lập tức thấy ngay
Con thương mẹ bằng cả con dế!
(Con thương mẹ - Xuân Quỳnh)
Câu 1: Xác định cách biểu đạt chính của văn bản
Câu 2: Đoạn thơ thể hiện những so sánh trong sáng của đứa trẻ. Chỉ ra những so sánh đó.
Câu 3: Anh/chị nhận thấy những điểm đẹp nào của nhân vật người con trong văn bản?
Câu 4: Viết một đoạn văn (khoảng 10 câu) nêu rõ giá trị của tình mẫu tử trong cuộc sống của con người.
II. LÀM VĂN (7 điểm)
Hãy sử dụng trí tưởng tượng của mình để hóa thân thành nhân vật Rùa Vàng và kể lại hai lần gặp gỡ An Dương Vương ở đất Âu Lạc từ ngôi thứ nhất. Sau đó, phân tích vai trò của các yếu tố tưởng tượng, hư cấu trong truyền thuyết.
Đáp án và thang điểm
ĐÁP ÁN
I. ĐỌC HIỂU (3 điểm)
Câu 1: (0,5 điểm)
- Cách biểu đạt: biểu cảm
Câu 2: (0,5 điểm)
- So sánh ngây thơ của trẻ con: tình yêu mẹ bằng/(như) trời xanh…Hà Nội…con dế.
Câu 3: (1 điểm)
- Đoạn thơ thể hiện vẻ đẹp trong suy nghĩ và tình cảm của người con:
+ Suy nghĩ độc đáo khi diễn tả tình cảm dành cho mẹ: chọn những điều vĩ đại nhất để so sánh vì những điều nhỏ nhặt không thể chứa đựng hết tình cảm, nhưng những điều quá lớn thì cũng khó đạt tới. Do đó, người con chỉ ước muốn luôn bên mẹ và dùng sự so sánh ngộ nghĩnh cuối bài ‘con yêu mẹ bằng con dế’.
+ Tình cảm thuần khiết, trong sáng và hồn nhiên qua cái nhìn trẻ thơ, diễn đạt đơn giản nhưng sâu lắng và dễ cảm nhận.
Câu 4: (1 điểm)
- Có thể tham khảo các gợi ý sau đây:
+ Tình mẫu tử (cùng với tình phụ tử) là một trong những tình cảm thiêng liêng và đẹp đẽ nhất trong cuộc đời mỗi con người.
+ Đây là tình cảm đầu tiên mà con người trải nghiệm, đồng hành suốt cuộc đời, giúp vượt qua mọi thử thách, khơi dậy những giá trị cao quý và góp phần vào sự trưởng thành của mỗi cá nhân.
+ Hiểu và cảm nhận sâu sắc tình mẫu tử giúp con người sống ý nghĩa hơn và có một cuộc đời tốt đẹp hơn.
II. LÀM VĂN (7 điểm)
Gợi ý:
Trong một thế giới huyền bí, tôi bắt đầu câu chuyện với hình ảnh mặt trời từ phương đông, chiếu sáng lên một sự kiện vĩ đại. Thời gian như bị kéo dài, tạo ra không gian hòa quyện giữa ánh sáng và bóng tối.
Trong thành phố lớn, An Dương Vương đứng chờ như một bức tranh sống động. Bất ngờ, từ phương đông, hình ảnh quen thuộc từ lời báo của lão nhân hiện lên - Rùa Vàng. Hình ảnh này xuất hiện đầy ấn tượng, không phải là một sinh vật bình thường mà là một thần linh được An Dương Vương tiếp đón với lòng kính trọng.
Rùa Vàng không chỉ là một sinh vật thông thường mà là biểu tượng của sự huyền bí. Tôi hòa mình vào tâm trí của Rùa Vàng, cảm nhận suy nghĩ, cảm xúc, và ý chí mạnh mẽ của nó. 'Tôi' - Rùa Vàng, mang một sứ mệnh quan trọng, đưa An Dương Vương xuống biển để đối mặt với Mị Châu - kẻ bị coi là kẻ thù.
Khi đối mặt với Mị Châu, tôi hình dung những biểu cảm sâu lắng trên gương mặt của Rùa Vàng khi nó lên tiếng kết tội Mị Châu. Những khoảnh khắc này không chỉ là cuộc đối đầu giữa hai nhân vật lịch sử mà còn là cuộc chiến giữa sức mạnh thiên nhiên và huyền bí.
Những yếu tố tưởng tượng và hư cấu đã làm cho câu chuyện trở nên sống động và cuốn hút hơn. Rùa Vàng không chỉ là một sinh vật, mà là biểu tượng của sự thiêng liêng, làm tăng giá trị lịch sử của sự kiện. Câu chuyện truyền thuyết trở nên phong phú và nổi bật, làm nổi bật các giá trị văn hóa và lòng yêu nước.
Cuối cùng, các yếu tố hư cấu không chỉ khiến câu chuyện trở nên hấp dẫn mà còn giúp giải thích lịch sử theo cách của nhân dân. Chúng như những 'chìa khóa' mở ra thế giới huyền bí, làm mềm mại sự cứng nhắc của sự kiện lịch sử và tạo ra một góc nhìn mới đầy sáng tạo và phong cách.
Đề thi Giữa kỳ 1 Ngữ Văn lớp 10 Hồ Chí Minh - Đề số 2, có đáp án mới nhất
Sở Giáo dục và Đào tạo .....
Đề thi giữa kỳ I tại TP. Hồ Chí Minh
Năm học 2023 - 2024
Môn thi: Ngữ Văn lớp 10
Thời gian làm bài: 90 phút
(không tính thời gian phát đề)
I. ĐỌC HIỂU (3 điểm)
Đọc các đoạn văn dưới đây và thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 4:
Tôi nhận được một chiếc xe đạp leo núi tuyệt đẹp nhân dịp sinh nhật. Một lần, khi tôi đạp xe ra công viên, một cậu bé liên tục ngắm nhìn chiếc xe với ánh mắt đầy sự thích thú và ngưỡng mộ.
– Chiếc xe này là của bạn à? – Cậu bé hỏi.
– Anh trai tôi tặng cho tôi nhân dịp sinh nhật. – Tôi đáp, không giấu được niềm tự hào và vui vẻ.
– Ôi, tôi ước mình... – Cậu bé ngập ngừng nói.
Rõ ràng là tôi hiểu cậu bé đang nghĩ gì. Chắc chắn cậu ấy mơ ước có một người anh như vậy. Nhưng câu nói tiếp theo của cậu bé hoàn toàn vượt ngoài dự đoán của tôi.
– Ước gì tôi có thể trở thành một người anh như vậy! – Cậu bé nói từ tốn với vẻ mặt đầy quyết tâm. Sau đó, cậu tiến đến chiếc ghế đá phía sau tôi, nơi một em trai nhỏ bị tật nguyền đang ngồi và nói:
– Vào sinh nhật của em, anh sẽ tặng em một chiếc xe lăn lắc tay nhé.
(Theo Hạt giống tâm hồn, tập 4, nhiều tác giả, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh, 2006)
Câu 1: Xác định phương thức diễn đạt của văn bản trên.
Câu 2: Cậu bé mơ ước trở thành người anh như thế nào?
Câu 3: Theo bạn, câu “Cậu ấy nói từ tốn và gương mặt hiện rõ quyết tâm” có ý nghĩa gì?
Câu 4: Văn bản trên gửi gắm thông điệp gì? (Viết một đoạn văn từ 10 đến 15 câu)
II: LÀM VĂN (7,0 điểm)
Nhận xét của bạn về nhân vật An Dương Vương trong truyền thuyết Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy (Ngữ văn 10, tập 1, NXBGD)
Đáp án và thang điểm chấm
ĐÁP ÁN
PHẦN I: ĐỌC HIỂU (3 điểm)
Câu 1: (0,5 điểm)
- Phương thức diễn đạt chủ yếu: tự sự
Câu 2: (0,5 điểm)
- Cậu bé mong muốn trở thành người anh mang lại niềm vui và tự hào cho người em.
- Cậu bé ước trở thành một người anh nhân ái, có khả năng chia sẻ và yêu thương.
- Cậu bé muốn trở thành người anh giống như anh trai của nhân vật tôi.
- Cậu bé mong muốn trở thành người anh tặng chiếc xe lăn lắc tay cho người em bị tật nguyền.
Câu 3: (1 điểm)
- Câu “Cậu ấy nói từ tốn và gương mặt thể hiện quyết tâm” có nghĩa là: Cậu bé đang rất quyết tâm để hiện thực hóa ước mơ của mình. Hoặc:
- Cậu bé đang dồn hết tâm sức để thực hiện ước mơ tặng xe lăn cho người em bị tật nguyền.
Câu 4: (1 điểm)
Có thể theo hướng
- Thông điệp: Cần sống với tình yêu thương, sự quan tâm và chia sẻ.
- Phân tích: Tình yêu thương và sự quan tâm có thể giúp bù đắp nỗi thiếu thốn và mang lại niềm vui, hạnh phúc cho những người gặp khó khăn. Người biết yêu thương và quan tâm đến người khác cũng sẽ nhận lại niềm vui, tình yêu và sự kính trọng. Cuộc sống đòi hỏi chúng ta phải có lòng vị tha, bao dung, đồng thời lên án lối sống vô cảm và ích kỷ.
PHẦN II: LÀM VĂN (7 điểm)
Mở bài:
Trong vương quốc huyền bí của lịch sử Việt Nam, An Dương Vương được biết đến như một nhà vua xuất chúng và tận tụy với nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc. Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu những khía cạnh đa dạng của nhân vật này qua các sự kiện nổi bật trong cuộc đời ông.
Thân bài:
a. An Dương Vương và thành cổ Loa cùng nỏ thần: An Dương Vương không chỉ lãnh đạo việc xây dựng thành cổ Loa mà còn là người phát minh ra nỏ thần kỳ diệu. Dù gặp nhiều khó khăn trong quá trình xây dựng, sự giúp đỡ của các thần linh đã giúp ông vượt qua thử thách. Ông được người dân xem như biểu tượng của lòng yêu nước và dũng cảm trong việc đối phó với khó khăn.
b. Sự bất cẩn của nhà vua: Dù An Dương Vương đã đạt nhiều thành tựu, nhưng sự chủ quan và thiếu cảnh giác của ông đã khiến đất nước rơi vào tình thế nguy hiểm. Trọng Thủy và Mị Châu đã lừa dối ông, đánh cắp bí mật quốc gia, dẫn đến sự mất mát đau đớn. An Dương Vương, dù thường tỏ ra khôn ngoan, lại không nhận ra âm mưu của kẻ thù.
c. Sự yêu mến và thái độ của nhân dân: Nhân dân, với lòng yêu quê hương và tự hào dân tộc, đã tạo ra những hình tượng đặc sắc như Rùa Vàng để tôn vinh An Dương Vương. Tuy nhiên, sự không khoan nhượng cũng thể hiện khi nhân dân quyết định trừng phạt Mị Châu dưới sự dẫn dắt của Rùa Vàng. Sự mất mát của đất nước không chỉ do kẻ thù mà còn do sự lạc quan và chủ quan của nhà vua.
Kết luận:
Qua những sự kiện đau thương, An Dương Vương hiện lên như một tấm gương sáng trong việc bảo vệ tổ quốc. Cuộc đời ông không chỉ phản ánh sự hy sinh vĩ đại cho đất nước mà còn là bài học quý báu về sự cảnh giác và lòng tự hào dân tộc. Chúng ta cần ghi nhớ rằng để bảo vệ quê hương, ngoài tài trí và sức mạnh, còn cần sự nhạy bén và cảnh giác trước mọi nguy cơ. An Dương Vương là biểu tượng của sự hy sinh và học hỏi, là nguồn cảm hứng cho các thế hệ tiếp theo trong việc xây dựng và bảo vệ đất nước.
