Buzz
1. Đề thi môn Ngữ văn của trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong, Nam Định
I/ Phần 1: Ngôn ngữ học
Câu 1: Trong số các ví dụ dưới đây, từ 'mũi' nào được dùng theo nghĩa gốc và từ 'mũi' nào mang nghĩa chuyển?
a. Du lịch đã trở thành một ngành mũi nhọn của địa phương
b. Tổ quốc tôi giống như một con tàu
Mũi thuyền của chúng ta là mũi Cà Mau
c. Anh cán bộ nhìn hai gương mặt bầu bầu với hai chóp mũi hơi nhô lên của các chị em Việt
d. Lão Don Quixote phi thẳng về phía cối xay gió gần nhất và đâm mũi giáo vào cánh quạt
Câu 2: Phân tích hiệu quả của việc sử dụng phép điệp ngữ trong đoạn thơ dưới đây
Tháng bảy mùa ngâu
Bố mẹ lội mưa bì bõm
Lướt qua những bọt nước rơi lả tả
vỡ vụn trên mặt đường
Lướt qua những tiếng còi xe ầm ĩ
Vượt qua giông tố
Vượt qua cơn gió
(Theo bài thơ 'Mưa ngâu' - Đỗ Nhật Nam)
II/ Phần 2: Đọc hiểu:
Đọc đoạn văn sau đây:
'Một tác phẩm chất lượng cần được hình thành với sự tỉ mỉ, một chiếc váy đẹp cần được thiết kế kỹ lưỡng, một tòa nhà đẹp phải có bản vẽ chi tiết và con người cũng vậy, để hiện thực hóa ước mơ lớn lao, trước tiên cần có kế hoạch chi tiết.'
Bạn muốn trở thành người như thế nào trong tương lai: phi hành gia, nhà khoa học, nhà giáo nhân dân hay bác sĩ tài giỏi? Ai trong chúng ta cũng có những ước mơ to lớn. Một số người cho rằng ước mơ quá xa vời và khó đạt được. Thực tế, nếu chúng ta biết lập kế hoạch tốt, ước mơ sẽ không còn quá xa. Chỉ những ai có tầm nhìn xa mới có thể đạt được thành công cuối cùng.
Đá cứng có thể bị dòng nước làm mòn, gậy sắt có thể được mài thành kim nhỏ, núi lớn có thể bị Ngu Công dời đi. Vì vậy, để thực hiện ước mơ, cần chia ước mơ lớn thành các mục tiêu nhỏ và khả thi, sau đó nỗ lực từng bước để biến chúng thành hiện thực. Lập kế hoạch cho tương lai và ước mơ của bạn, cơ hội sẽ trở thành hiện thực. Thực hiện tốt từng bước hiện tại sẽ mở ra một tương lai tốt đẹp ngay trước mắt bạn.'
(Theo Kỹ năng sống dành cho học sinh - Nguyễn Thu Phương - Nxb 2022, trang 124)
Thực hiện các yêu cầu sau đây:
Câu 1: Theo đoạn trích, bước đầu tiên để thực hiện ước mơ là gì?
Câu 2: Trong đoạn trích, việc sử dụng hình ảnh đá cứng bị nước làm mòn, gậy sắt được mài thành kim nhỏ, núi lớn bị Ngu Công dời đi nhằm mục đích gì?
Câu 3: Bạn có đồng ý với quan điểm của tác giả rằng chỉ những người có tầm nhìn xa mới đạt được thành công cuối cùng không? Giải thích lý do.
III/ Phần 3: Làm văn
Câu 1: Dựa trên nội dung đoạn trích phần đọc hiểu và những trải nghiệm cá nhân, hãy viết một đoạn văn (khoảng 20 dòng giấy thi) trình bày suy nghĩ của bạn về sự quan trọng của việc lập kế hoạch trong cuộc sống của mỗi người.
Câu 2: Chu Văn Sơn trong bài phê bình về thơ đã nêu ý kiến: 'Một câu thơ hay là câu thơ có khả năng đánh thức những ấn tượng đã ngủ quên trong tâm trí con người' (theo Thơ, điệu hồn và cấu trúc, Nxb Hội Nhà văn 2007).
Bạn hiểu ý kiến trên như thế nào? Hãy phân tích đoạn trích sau để làm rõ khả năng đánh thức những ấn tượng đã ngủ quên trong ký ức của con người từ đoạn thơ:
Rồi sáng rồi chiều, lại bếp lửa bà đốt
Một ngọn lửa ấm bà luôn gìn giữ
Một ngọn lửa chứa đựng niềm tin bền bỉ
Những gian nan bà đã trải qua với bao nắng mưa
Mấy chục năm trôi qua, đến tận bây giờ
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm mỗi ngày
Nhóm bếp lửa ấm áp và đầy tình cảm
Nhóm niềm yêu thương qua những món khoai sắn ngọt bùi
Nhóm nồi xôi mới chia sẻ niềm vui
Nhóm dậy cả những kỷ niệm tuổi thơ
Thật kỳ diệu và linh thiêng - bếp lửa
(Theo Bếp Lửa - Bằng Việt Ngữ, văn 9 tập 1 Nxb Giáo dục 2020 tr144)
2. Đáp án tham khảo
I/ Ngữ văn:
Câu 1:
a. nghĩa chuyển
b. nghĩa chuyển
c. nghĩa gốc
d. nghĩa chuyển
Câu 2: Phép điệp trong cụm từ băng qua.....
Tác dụng: tạo nhịp điệu cho câu, làm nổi bật sự nhanh chóng và gấp gáp
Việc sử dụng phép điệp băng qua giúp cảm nhận rõ nét sự khẩn trương và khó khăn mà cha mẹ trải qua trong những ngày mưa. Từ đó, ta cảm nhận được tình yêu và lòng biết ơn sâu sắc của tác giả đối với cha mẹ.
II/ Phần Đọc hiểu:
Câu 1: Để biến ước mơ thành hiện thực, bước đầu tiên con người cần thực hiện là xây dựng một kế hoạch chi tiết.
Câu 2: Các hình ảnh được nêu ra nhằm làm nổi bật tính thuyết phục của việc lập kế hoạch, khẳng định rằng mọi điều đều có thể thực hiện được nếu chúng ta có một kế hoạch rõ ràng, kiên trì và nỗ lực không ngừng theo đuổi ước mơ.
Câu 3: Em đồng ý với quan điểm này vì người có tầm nhìn xa có khả năng dự đoán các vấn đề và tìm ra giải pháp hiệu quả. Với tầm nhìn xa, người đó sẽ luôn chủ động trong việc học hỏi và giúp công việc trở nên suôn sẻ, từ đó tiến gần hơn đến ước mơ của mình.
III/ Phần Làm văn:
Câu 1:
a. Đưa ra vấn đề cần thảo luận: Tầm quan trọng của việc lập kế hoạch
b. Giải thích và bàn luận: Lập kế hoạch là việc xác định các bước cần thiết để đạt được mục tiêu mà bạn đã đặt ra. Tầm quan trọng của lập kế hoạch bao gồm:
- Lập kế hoạch giúp bạn định hình rõ ràng các bước cần thực hiện để đạt được mục tiêu của mình
- Lập kế hoạch giúp bạn quản lý thời gian hiệu quả và chủ động hơn
- Lập kế hoạch giúp bạn dễ dàng đối mặt và xử lý các rủi ro phát sinh
- Lập kế hoạch giúp ta có cái nhìn rõ ràng và toàn diện về tương lai
c. Phân tích và mở rộng:
- Những người không biết lập kế hoạch thường dễ bị hoang mang khi đối mặt với khó khăn
- Những người thiếu kế hoạch cụ thể sẽ sống một cách thiếu kiểm soát và không có cái nhìn tổng quát về những gì mình đang làm
d. Kết nối với bản thân
Câu 2:
A. Mở đầu:
- Trình bày ý kiến chính
- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm
B. Phát triển nội dung
1. Giải thích quan điểm:
- Thơ là một thể loại văn học trữ tình, thường sử dụng vần điệu để truyền đạt cảm xúc và tâm tư của tác giả
- Một câu thơ hay phải có khả năng tạo nên cảm xúc sâu sắc và mạnh mẽ cho người đọc
- Đánh thức có nghĩa là làm sống dậy, khơi gợi những ấn tượng đã bị lãng quên trong trí nhớ con người, đó là những cảm xúc và nhận thức đã từng trải qua nhưng bị vùi lấp và quên lãng
- Theo quan điểm của nhà phê bình Chu Văn Sơn, một câu thơ hay không chỉ cần có giá trị thẩm mỹ mà còn phải có khả năng làm hồi sinh những cảm xúc và ấn tượng đã bị thời gian và cuộc sống làm phai nhạt trong tâm trí người đọc
=> Đây là một quan điểm chính xác và có giá trị
- Một câu thơ hay phải có khả năng làm sống dậy những ấn tượng đã ngủ quên trong trí nhớ của con người. Để làm được điều đó, nhà thơ cần phải hiểu sâu sắc về cuộc đời và con người. Những gì nhà thơ viết ra phải quen thuộc nhưng cũng phải có sự mới mẻ, khiến người đọc cảm thấy được đánh thức và nhận ra những cảm xúc về cuộc sống
- Một câu thơ xuất sắc cần phải khơi gợi những ấn tượng đã bị lãng quên trong ký ức của con người
- Sứ mệnh của nhà thơ không chỉ là giải trí mà còn là làm thức tỉnh những người đọc. Quá trình sáng tạo nghệ thuật không chỉ kết thúc khi tác phẩm được hoàn thành mà còn khi tác phẩm tiếp tục sống trong tâm trí người đọc
2. Minh chứng qua tác phẩm Bếp Lửa
- Tổng quan về tác giả Bằng Việt và tác phẩm nổi bật Bếp Lửa
- Giới thiệu vị trí của các khổ thơ và nội dung chính của hai khổ thơ đó là những suy ngẫm về cuộc đời của bà và hình ảnh bếp lửa
- Dù giữa đau thương và khó khăn, bà vẫn kiên trì nhóm lửa, tạo nên một bếp lửa ấm áp và ân cần
- Hình ảnh bếp lửa của bà được mô tả một cách chân thực, từ mỗi buổi sáng, và được nâng tầm thành hình ảnh ngọn lửa tỏa sáng, với sức truyền cảm mạnh mẽ trong từng câu thơ
- Từ đây, bếp lửa của bà không chỉ là một công cụ nấu nướng thông thường mà trở thành biểu tượng của tình yêu thương và đức tính cao đẹp. Ngọn lửa trong lòng bà đã truyền cảm hứng cho cháu về tình yêu, niềm tin vào tương lai. Bà chính là người giữ lửa và niềm tin vào hy vọng
- Từ láy ‘lận đận’ kết hợp với điệp từ ‘nắng mưa’ nhấn mạnh rằng cháu chưa bao giờ quên những khó khăn, vất vả trong cuộc đời bà. Khi trưởng thành, cháu ngày càng hiểu sâu hơn về sự cao cả và thiêng liêng trong công việc giản dị của bà
- Bà không chỉ là người nhóm lửa mà còn là người truyền lửa, với ngọn lửa chứa đựng tình yêu, niềm tin và sự hi sinh. Ngọn lửa này không chỉ truyền cho con cháu mà còn tiếp nối từ các thế hệ trước. Khi nhận ra những điều kỳ diệu từ bếp lửa của bà, cháu đã cảm thấy xúc động và thốt lên: Ôi kỳ lạ và thiêng liêng! Bếp Lửa.
C. Kết luận: Tóm tắt lại vấn đề đã được thảo luận
Trên đây là đề thi môn Ngữ Văn của trường trung học phổ thông chuyên Lê Hồng Phong, Nam Định. Mytour xin gửi đến bạn đọc. Hy vọng bài viết sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho bạn. Tham khảo thêm: Các bài văn nghị luận xã hội lớp 9 ôn thi vào lớp 10 chọn lọc. Cảm ơn bạn đã theo dõi.
