1. Đề thi môn Ngữ văn vào lớp 10 của sở GD&ĐT Bạc Liêu năm học 2023 - 2024
I. PHẦN ĐỌC HIỂU (7 điểm)
Đọc tài liệu và trả lời các câu hỏi liên quan.
Những hành động tử tế không nhất thiết phải là những việc lớn lao hay đặc biệt. Đôi khi, chúng chỉ đơn thuần là những cử chỉ nhỏ bé nhưng đầy ý nghĩa như câu chuyện về cậu bé Đạt ‘thông cống’ khi trời mưa, nữ sinh nhặt của rơi trả lại cho người đánh mất, cụ bà 80 tuổi với 20 năm kinh nghiệm vá đường miễn phí, hay sư thầy nhận nuôi hàng trăm trẻ mồ côi… Hoặc đơn giản hơn, việc tử tế chỉ là những hành động thể hiện thái độ sống tích cực như kính trọng người lớn tuổi, dọn dẹp rác thải nơi công cộng, hay giúp đỡ người khác.
Tử tế không chỉ là một hành động nhất thời mà là một quá trình liên tục trong suốt cuộc đời chúng ta. Do đó, hãy luôn duy trì và lan tỏa những hành động tử tế hàng ngày để cùng nhau tạo dựng một xã hội tốt đẹp và nhân văn hơn.
(Nguồn: Quang Vũ – Trải lòng về việc tử tế - kenh14.vn, đăng ngày 6/6/2020)
Câu 1 (3,0 điểm)
a) Xác định phương thức biểu đạt chính (1,0 điểm)
b) Theo quan điểm của tác giả, những câu chuyện nhỏ nhưng ‘vô cùng giá trị’ và ‘được lan truyền trên mạng xã hội’ là những gì?
c) Xác định và giải thích tác dụng của biện pháp nghệ thuật trong câu sau: 'Việc tử tế chỉ là hành động thể hiện thái độ sống tích cực, như kính trọng người lớn tuổi, có trước có sau, giúp đỡ người khác qua đường, nhặt rác nơi công cộng…' (1,0 điểm)
Câu 2 (2,0 điểm): Tóm tắt nội dung chính của đoạn văn trên.
Câu 3 (2,0 điểm) Bạn có đồng ý với quan điểm của tác giả rằng ‘Tử tế không chỉ là một ngày, một tháng hay một năm, mà là suốt thời gian chúng ta sống’? Giải thích lý do của bạn.
II. PHẦN LÀM VĂN (13,0 điểm)
Câu 1 (5,0 điểm) Dựa vào nội dung phần đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn khoảng 200 từ bày tỏ quan điểm của bạn về ý nghĩa của những hành động tử tế.
Câu 2 (8,0 điểm) Phân tích cảm xúc trong đoạn thơ dưới đây:
Xe không có kính không phải vì thiếu kính
Mà vì bom đạn làm kính vỡ vụn
Dẫu vậy, ta vẫn ung dung ngồi trong buồng lái,
Nhìn xuống mặt đất, ngước lên bầu trời, nhìn thẳng về phía trước.
Nhìn thấy gió nhẹ nhàng làm cay mắt.
Nhìn con đường như chảy thẳng vào trái tim.
Nhìn ngắm sao trời và bỗng nhiên thấy cánh chim.
Như là bị cuốn vào buồng lái, như bị lạc vào đó.
(Trích Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Phạm Tiến Duật, Ngữ văn 9, tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam, 2017, trang 131)
2. Đáp án kỳ thi vào lớp 10 môn Văn tại Bạc Liêu năm học 2023 - 2024
I. PHẦN ĐỌC HIỂU
Câu 1 (3 điểm)
a) Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận.
b) Theo quan điểm của tác giả, các câu chuyện nhỏ nhưng đầy ý nghĩa thường được chia sẻ trên mạng xã hội bao gồm:
- Câu chuyện về cậu bé Đạt giúp thông cống trong mùa mưa.
- Câu chuyện về nữ sinh nhặt được đồ và trả lại cho chủ nhân.
- Câu chuyện về ông lão nông dân 70 tuổi làm việc vá đường miễn phí suốt 20 năm.
- Câu chuyện về sư thầy nhận nuôi hàng trăm trẻ mồ côi.
c) Phương pháp nghệ thuật: Liệt kê.
Tác dụng:
- Làm nổi bật những hành động nhỏ bé hàng ngày nhưng chứa đựng sự tử tế.
- Khuyến khích người đọc thực hiện những hành động tử tế từ những điều giản dị.
Câu 2: Nội dung chính của đoạn văn là: Sự tử tế không cần phải là những hành động vĩ đại, mà có thể là những việc nhỏ nhưng đầy ý nghĩa.
Câu 3: Học sinh có thể chọn đồng ý hoặc không đồng ý và đưa ra lý do cụ thể.
- Đồng ý: Hành động tử tế không chỉ là những việc làm một lần, mà nên trở thành thói quen và lối sống hàng ngày. Qua những hành động nhỏ, chúng ta có thể thể hiện và lan tỏa giá trị của lòng tử tế, từ đó góp phần làm xã hội tốt đẹp hơn.
- Không đồng ý: Cần đưa ra lý do.
II. PHẦN LÀM VĂN
Câu 1:
1. Mở đầu: Ý nghĩa của các hành động tử tế
Những hành động tử tế và những tâm hồn lương thiện không chỉ là những phẩm chất cao quý của con người mà còn mang lại giá trị sâu sắc cho cả cá nhân và xã hội. Trong bối cảnh xã hội hiện đại đầy căng thẳng và cạnh tranh, việc nhận thức và thực hiện hành động tử tế trở nên cực kỳ quan trọng và cần thiết.
2. Giải thích
Tử tế không chỉ là việc hỗ trợ người khác khi họ gặp khó khăn, mà còn là một phong cách sống và triết lý tích cực. Đây là sự chân thành, sẵn sàng chia sẻ và quan tâm đến những người xung quanh. Hành động tử tế không chỉ mang lại lợi ích cho người nhận mà còn giúp chính bản thân cảm thấy hạnh phúc và an lạc.
3. Thảo luận
Việc sống tử tế mang lại nhiều lợi ích tích cực cho cả cá nhân và xã hội:
- Sống tử tế giúp xã hội trở nên đẹp đẽ và bền vững hơn, tạo dựng môi trường lý tưởng cho tất cả mọi người.
- Hành động tử tế tạo ra không khí giao tiếp xã hội tích cực, khiến mọi người cảm thấy yêu thương và đồng cảm hơn.
- Tử tế giúp bản thân cảm thấy hạnh phúc và an yên, làm cho cuộc sống thêm phần ý nghĩa và đáng sống.
- Các hành động tử tế còn là tấm gương để mọi người học hỏi, từ đó xây dựng một xã hội văn minh, nơi lòng nhân ái và tử tế được trân trọng và lan tỏa.
Tuy nhiên, xã hội hiện vẫn tồn tại nhiều tình trạng ích kỷ và vô cảm, thiếu sự quan tâm đến người khác. Điều này càng làm nổi bật và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sống tử tế trong cuộc sống hiện đại.
4. Tổng kết
Các hành động tử tế không chỉ đem lại lợi ích cho người nhận mà còn làm cho cuộc sống của chính chúng ta thêm phong phú và ý nghĩa. Chúng là nền tảng của một xã hội văn minh, tạo dựng môi trường sống tích cực và hạnh phúc cho tất cả mọi người.
Câu 2:
Mở đầu: Giới thiệu tác giả Phạm Tiến Duật và bài thơ “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”.
Trong thơ ca kháng chiến chống Mỹ của Việt Nam, Phạm Tiến Duật nổi bật với sự tinh tế trong việc miêu tả và cảm nhận cuộc sống trên chiến trường. 'Bài thơ về tiểu đội xe không kính' không chỉ phản ánh chân thực cuộc sống hàng ngày trên tuyến đường Trường Sơn mà còn biểu trưng cho sự kiên cường và tinh thần đoàn kết của những người lính trong cuộc chiến chống quân xâm lược.
Thân bài:
- Hình ảnh tiểu đội xe không kính:
Bài thơ giới thiệu hình ảnh tiểu đội xe không kính một cách độc đáo và đầy ấn tượng. Chiếc xe không kính không chỉ là phương tiện di chuyển mà còn là biểu tượng của cuộc sống gian khổ và bền bỉ trên chiến trường. Phạm Tiến Duật đã khắc họa sự khốc liệt và thử thách của chiến tranh qua hình ảnh này, đồng thời tôn vinh sự giản dị và tinh thần lạc quan của các chiến sĩ trên xe.
- Hình ảnh người lính lái xe Trường Sơn:
Tác giả cũng khắc họa sinh động hình ảnh người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn. Họ không chỉ là những chiến binh dũng cảm đối mặt bom đạn và mưa đạn, mà còn mang trong mình tâm hồn lãng mạn và tình yêu thiên nhiên. Cách miêu tả của tác giả, với sự đảo ngữ, làm nổi bật phong thái tự tin và hiên ngang của các chiến sĩ, đồng thời thể hiện cảm nhận tinh tế về vẻ đẹp thiên nhiên.
- Kết luận: Tổng kết vấn đề.
Thông qua 'Bài thơ về tiểu đội xe không kính', Phạm Tiến Duật đã khắc họa những hình ảnh đặc sắc về cuộc sống chiến trường và người lính lái xe Trường Sơn. Tác phẩm không chỉ là minh chứng cho tinh thần đoàn kết và kiên cường của người lính Việt Nam mà còn là biểu tượng của sự bình dị, lòng yêu thiên nhiên trong cuộc sống hàng ngày trên chiến trường.
3. Đề thi môn Văn vào lớp 10 tỉnh Bạc Liêu kèm đáp án năm 2022
3.1. Đề thi môn Văn lớp 10 tỉnh Bạc Liêu năm 2022
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BẠC LIÊU
KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
NĂM HỌC 2022 – 2023
ĐỀ CHÍNH THỨC (Gồm 02 trang)
* Môn thi: Ngữ văn (Chương trình đại trà)
* Ngày thi: 09/06/2022
* Thời gian làm bài: 120 phút (không tính thời gian phát đề)
I. PHẦN ĐỌC HIỂU (7,0 điểm)
Đọc đoạn văn và thực hiện các yêu cầu dưới đây:
(1) Đại hội Thể thao Đông Nam Á lần thứ 31 (SEA Games 31) đang bước vào những ngày thi đấu cuối cùng. Những ngày qua, các sân vận động và nhà thi đấu ở 12 tỉnh, thành phố luôn rộn ràng tiếng cổ vũ và lời động viên. Từ trái tim của mỗi người dân, hai tiếng ‘Việt Nam’ được vang lên rõ nhất. Sự nỗ lực không ngừng của toàn bộ hệ thống chính trị, những giọt mồ hôi của các vận động viên và sự ủng hộ nhiệt tình của nhân dân đã tạo nên một không khí thể thao sôi động và cuồng nhiệt khắp cả nước…
(2) Thể thao luôn là cầu nối gắn kết giữa các cá nhân, các quốc gia và các dân tộc. Sau gần 20 năm chờ đợi, Việt Nam đã vinh dự được tổ chức Đại hội Thể thao Đông Nam Á – SEA Games 31. Các lá cờ của các quốc gia trong khu vực ASEAN tiếp tục bay phấp phới trên bầu trời Hà Nội và các khu vực lân cận. Thông qua SEA Games 31, bạn bè quốc tế sẽ có cơ hội hiểu rõ hơn về đất nước, con người, sự hiếu khách, sự thân thiện và tinh thần thể thao nhiệt huyết, công bằng của các vận động viên cũng như người dân Việt Nam.
(Trích từ Baotintuc.vn, ngày 21/05/2022).
Câu 1: (3,0 điểm)
a. Xác định và nêu tên phép liên kết hình thức trong đoạn văn in đậm. (1,0 điểm)
b. Xác định và nêu tên thành phần biệt lập trong câu sau: “Đại hội Thể thao Đông Nam Á lần thứ 31 (SEA Games 31) đang tiến đến những ngày thi đấu cuối cùng“. (1,0 điểm)
c. Xác định từ Hán Việt xuất hiện trong câu: “Những lá quốc kỳ của các quốc gia … tiếp tục bay trên bầu trời Hà Nội và các địa phương lân cận” (1,0 điểm)
Câu 2: (2,0 điểm)
Trình bày nội dung chính của đoạn (1).
Câu 3: (2,0 điểm)
Bạn có đồng ý với quan điểm trong câu: “Thể thao luôn là cầu nối giữa con người với con người, quốc gia với quốc gia” không? Giải thích lý do của bạn.
II. PHẦN LÀM VĂN (13,0 điểm)
Câu 1: (5,0 điểm)
Dựa vào nội dung phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn khoảng 200 từ bàn luận về tinh thần nhiệt huyết của tuổi trẻ.
Câu 2: (8,0 điểm) Đánh giá của em về đoạn thơ sau:
Ta là con chim hót
Ta trở thành một bông hoa
Ta hòa mình vào bản nhạc
Một giai điệu đầy cảm xúc.
Một mùa xuân dịu dàng
Lặng lẽ dâng hiến cho cuộc đời
Dù ở tuổi hai mươi
Dù khi tóc đã bạc.
(Trích bài thơ Mùa xuân nho nhỏ – Thanh Hải, SGK Ngữ văn 9, tập hai, trang 56)
3.2. Đáp án đề thi lớp 10 môn Văn Bạc Liêu 2022
I. PHẦN ĐỌC HIỂU:
1. Phép liên kết: “Hơn bao giờ hết” Phép liên kết là kỹ thuật kết nối từ ngữ, cụm từ hoặc câu để hình thành ý nghĩa hoàn chỉnh, thường được dùng để thể hiện mối quan hệ giữa các ý tưởng trong văn bản.
2. Thành phần phụ chú: (SEA Games 31) Thành phần phụ chú là thông tin bổ sung hoặc giải thích để làm rõ ý nghĩa hoặc nguồn gốc của một thông tin trong văn bản. Trong trường hợp này, 'SEA Games 31' có thể là một sự kiện thể thao hoặc một sự kiện quan trọng khác được đề cập.
3. Từ Hán Việt: quốc kỳ, quốc gia, địa phương
- Quốc kỳ: Lá cờ đại diện cho một quốc gia, thường mang ý nghĩa và biểu tượng đặc trưng của quốc gia đó.
- Quốc gia: Đơn vị chính trị và lãnh thổ, có chính phủ và dân cư, được công nhận là quốc gia độc lập trên trường quốc tế.
- Địa phương: Khu vực hoặc vùng lãnh thổ nhỏ hơn một quốc gia, có thể là thành phố, tỉnh, hoặc một khu vực địa lý cụ thể.
II. PHẦN LÀM VĂN:
Câu 1: a. Viết một đoạn văn khoảng 200 chữ:
Trong thời đại hiện tại, nhiệt huyết của tuổi trẻ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự tiến bộ cá nhân và xã hội. Lòng nhiệt huyết không chỉ là nguồn động lực để theo đuổi mục tiêu mà còn là sức mạnh giúp vượt qua thử thách. Nó là ngọn lửa hy vọng, là động lực để người trẻ vượt qua khó khăn và đạt được thành công trong cuộc sống. Bên cạnh đó, nhiệt huyết cũng tạo nên tinh thần làm việc tận tâm và trách nhiệm. Do đó, việc duy trì và phát huy nhiệt huyết trong mỗi người trẻ là rất cần thiết, không chỉ cho sự phát triển cá nhân mà còn cho sự thịnh vượng của xã hội và đất nước.
Câu 2.
I. Mở đầu:
Tác phẩm 'Mùa Xuân Nho Nhỏ' của nhà thơ Thanh Hải mang đến hình ảnh đẹp về khát vọng sống, lòng nhân ái và sự cống hiến tận tâm cho tổ quốc qua từng câu thơ đầy cảm xúc và sâu lắng. Thanh Hải đã khắc họa những bức tranh tinh thần đẹp đẽ, thể hiện một trái tim tràn đầy ước mơ và những khát vọng tươi sáng.
II. Nội dung chính:
Trong bài thơ, Thanh Hải đã thể hiện một loạt các hình ảnh và cảm xúc, trong đó nổi bật là khát vọng sống cao cả qua những câu thơ sau:
“Ta hóa thành con chim hót
Ta trở thành một nhành hoa
Ta hòa vào bản hợp xướng
Một nốt nhạc trầm lắng”
Đây là minh chứng cho một trái tim hướng đến cái đẹp, tinh tế và sẵn sàng dâng hiến tất cả cho cuộc đời.
Một mùa xuân bé nhỏ nhưng chứa đựng cả một thế giới mộng mơ và khao khát. Qua những từ ngữ đơn giản nhưng đầy ý nghĩa, nhà thơ đã vẽ nên một bức tranh tinh thần ấn tượng, kêu gọi mỗi người sống cuộc đời đầy ý nghĩa. Dù ở tuổi trẻ hay khi tóc đã bạc, khát vọng sống đẹp vẫn tồn tại mãi trong trái tim, khẳng định sự vĩnh cửu của những giá trị cao quý và tinh thần cống hiến.
III. Kết luận:
Trong bài thơ 'Mùa Xuân Nho Nhỏ', Thanh Hải đã khơi gợi những cảm xúc sâu lắng và những khát vọng tươi đẹp, thể hiện qua những vần thơ tinh tế và đầy cảm hứng. Ông đã truyền tải một thông điệp mạnh mẽ về lối sống cao cả và tinh thần nhân ái. Đây là lời kêu gọi thiết tha để mỗi chúng ta sống và cống hiến hết mình cho đất nước và quê hương, vì những ước mơ và khát vọng lớn lao của cuộc đời.