Đề thi môn Ngữ văn vào lớp 10 tại Đà Nẵng kèm theo đáp án

1. Lịch thi tuyển sinh lớp 10 THPT năm học 2024-2025 tại Đà Nẵng

Sở Giáo dục và Đào tạo Đà Nẵng đã công bố lịch thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT cho năm học 2024-2025.

Theo thông báo, kỳ thi vào lớp 10 THPT năm học 2024-2025 tại Đà Nẵng sẽ được tổ chức từ ngày 2 đến 4 tháng 6. Thí sinh sẽ phải thi 3 môn: Ngữ văn, Ngoại ngữ, và Toán.

Vào ngày 2/6, vào buổi sáng, thí sinh sẽ làm bài thi môn Ngữ văn (thời gian 120 phút); buổi chiều sẽ thi môn Ngoại ngữ (thời gian 90 phút). Ngày 3/6, thí sinh sẽ thi môn Toán vào buổi sáng. Đặc biệt, thí sinh dự thi vào Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn sẽ thi môn chuyên vào sáng 4/6.

- Ngày 1/6, thí sinh cần có mặt tại điểm thi lúc 9h30 để nhận hướng dẫn và quy định thi.

- Ngày 2/6, từ 8h – 10h, thí sinh sẽ thi môn Ngữ văn, với thời gian làm bài là 120 phút.

- Từ 14h30 – 16h cùng ngày, thí sinh sẽ thi môn Ngoại ngữ, thời gian làm bài là 90 phút.

- Ngày 3/6, từ 8h00 – 10h, thí sinh sẽ thi môn Toán, với thời gian làm bài là 120 phút.

- Vào ngày 4/6, các thí sinh dự thi môn chuyên vào Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn cần có mặt tại điểm thi lúc 7h để chuẩn bị cho kỳ thi môn chuyên.

- Từ 8h00 đến 10h30, các thí sinh thi vào Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn sẽ làm bài thi môn chuyên với thời gian 150 phút.

Sở Giáo dục và Đào tạo Đà Nẵng yêu cầu các trường tiếp tục tổ chức dạy học, ôn tập, chú trọng rèn luyện kỹ năng làm bài, làm quen với các dạng bài và đề thi của những năm trước, đồng thời hỗ trợ và khuyến khích học sinh chuẩn bị tốt nhất cho kỳ thi.

2. Đề thi vào lớp 10 môn Ngữ văn của Sở GD&ĐT Đà Nẵng năm học 2023 - 2024

Câu 1. (2,0 điểm)

Đọc đoạn văn dưới đây và trả lời các câu hỏi:

CÂY TÙNG VÀ HOA HỒNG

Cây tùng và hoa hồng sống cạnh nhau nhưng mối quan hệ giữa họ không mấy hòa thuận. Cây tùng châm chọc hoa hồng: “Cậu trông thật mảnh mai, mỗi khi gió thổi là nghiêng ngả, đúng là yếu ớt.”

Hoa hồng không chịu kém cạnh, đáp lại: 'Nhìn lại mình đi, thân cậu thì gồ ghề và xỉn màu, thật là kém duyên!'

Trừ những lần chỉ trích nhau, họ hầu như không bao giờ trò chuyện với nhau.

Ngày nọ, ông hổ đi qua và nghe thấy cây tùng cùng hoa hồng đang tranh cãi ầm ĩ. Ông bèn lên tiếng: “Sao các cháu chỉ chăm chăm vào khuyết điểm của nhau mà không nhìn nhận những điểm mạnh? Cây tùng vững chắc và kiên cường, không ngại thời tiết lạnh giá, là tấm gương đáng học hỏi. Hoa hồng tỏa hương quyến rũ, làm đẹp cho thế giới, mang lại niềm vui cho mọi người. Các cháu cần học cách đánh giá cao ưu điểm của người khác để tiến bộ và trở thành bạn tốt của nhau.”

Nghe theo lời ông hổ, cây tùng và hoa hồng đã nhận thức được lỗi lầm của mình, từ đó, chúng bắt đầu sống hòa thuận và vui vẻ với nhau.

(1001 truyện mẹ kể con nghe - Mùa xuân, Tuệ Văn dịch, NXB Mỹ thuật, 2011, tr. 45-46)

a) Câu nói “Trông cậu thật yếu ớt, chỉ cần có gió là đổ nghiêng ngả, quả thật là kém cỏi!” là lời dẫn trực tiếp hay lời dẫn gián tiếp? (0,5 điểm)

b) Thái độ và lời nói của cây tùng và hoa hồng vi phạm phương châm hội thoại nào trong giao tiếp? (0,5 điểm)

c) Theo em, nguyên nhân gì khiến cây tùng và hoa hồng thường xuyên chỉ trích và chê bai lẫn nhau? (0,5 điểm)

d) Em có đồng ý với quan điểm của ông hổ rằng: 'chúng ta cần học hỏi những điểm mạnh của người khác để có thể phát triển' không? Giải thích lý do. (0,5 điểm)

Câu 2. (3,0 điểm)

Viết một đoạn văn hoặc một bài ngắn thể hiện suy nghĩ của em về tầm quan trọng của việc thừa nhận những điểm mạnh của người khác.

Câu 3. (5,0 điểm)

Hãy phân tích nhân vật anh thanh niên qua hai đoạn trích dưới đây:

- (...) Mỗi ngày, cháu phải dùng máy bộ đàm để báo cáo về “nhà” vào bốn giờ, mười một giờ, bảy giờ tối và một giờ sáng. Trong ngành gọi đây là việc ‘ốp’. Công việc này khá đơn giản, chỉ cần chính xác. Tuy nhiên, gian nan nhất là lúc ghi và báo cáo vào một giờ sáng. Thời tiết rất lạnh, bác ạ. Ở đây có cả mưa tuyết. Đêm khuya, nằm trong chăn, nghe tiếng đồng hồ reo, chỉ muốn tắt đi. Nhưng phải ra khỏi chăn, dù đèn bão có vặn to thế nào cũng không đủ sáng. Khi ra ngoài vườn, gió tuyết và sự tĩnh lặng như vây quanh, cảm giác như chỉ cần mình ra ngoài là bị xô đẩy ngay. Cái tĩnh lặng đó thật sự đáng sợ, nó như bị gió xẻ thành từng mảnh, và gió như những nhát chổi lớn muốn quét đi mọi thứ, ném vứt lung tung. Những lúc như vậy, cảm giác lạnh lẽo lại trở nên mãnh liệt như lửa. Sau khi hoàn thành công việc, trở về không thể nào ngủ lại được.

Và:

- Quê cháu ở Lào Cai. Năm trước, cháu tưởng mình sẽ được đi xa, nhưng không. Cháu có một người bố tuyệt vời. Hai bố con cùng viết đơn xin ra mặt trận. Kết quả là bố cháu thắng cháu một – không. Trong dịp Tết, một đoàn các chú lái máy bay đến thăm cơ quan cháu ở Sa Pa. Cháu không có mặt ở đó, nên các chú cử một người lên tận nơi đây. Người ấy cho biết, nhờ cháu phát hiện một đám mây khô mà không quân ta đã tiêu diệt được bao nhiêu máy bay Mi trên cầu Hàm Rồng vào ngày ấy, tháng ấy. Cháu thật sự bất ngờ, không nghĩ lại có ảnh hưởng như vậy. Người lái máy bay còn nhắc đến bố cháu, và lắc đầu nói “Thế là một - hòa nhé!”. Chưa hòa đâu bác ạ. Nhưng từ ngày đó, cháu sống rất hạnh phúc. Ồ, bác đang vẽ cháu sao? Không, không, đừng vẽ cháu! Để cháu giới thiệu bác với những người khác đáng để bác vẽ hơn.

(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa, Ngữ văn 9, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2023, tr. 183-185)

3. Đáp án cho đề thi môn Văn vào lớp 10 tại Đà Nẵng năm học 2023 - 2024

Câu 1:

a. Lời dẫn trực tiếp là: 'Nhìn cậu thật mềm yếu, chỉ cần có gió là cậu nghiêng ngả, quả thật rất yếu đuối'.

b. Cây tùng và hoa hồng đều không tuân thủ nguyên tắc giao tiếp lịch sự trong đối thoại.

c. Cây tùng và hoa hồng thường chỉ trích lẫn nhau vì cả hai đều coi mình là chuẩn mực và áp đặt chuẩn mực đó lên người khác. Chính vì vậy, họ liên tục đưa ra những lời phê phán đối phương.

d. Quan điểm cá nhân:

- Tôi hoàn toàn đồng ý với quan điểm của ông hổ vì:

Mỗi người đều sở hữu những phẩm chất riêng biệt, và việc không ngừng học hỏi và phát triển là điều cần thiết để trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình. Những người khác có thể là nguồn cảm hứng quý báu và cơ hội học hỏi cho sự phát triển cá nhân.

- Tuy nhiên, tôi không hoàn toàn đồng tình với quan điểm của ông hổ vì:

Mỗi cá nhân nên tự khám phá và phát triển bản thân, thay vì chỉ trở thành bản sao của người khác. Mặc dù học hỏi từ người khác là quan trọng, nhưng không nên đánh mất bản sắc và cá tính riêng của chính mình.

- Tôi chỉ đồng ý một phần với quan điểm của ông hổ vì:

Việc bảo tồn bản sắc và cá tính cá nhân là cần thiết, nhưng đồng thời cũng cần mở rộng để học hỏi và lắng nghe từ người khác. Sự kết hợp giữa việc phát triển bản thân và tiếp thu kinh nghiệm từ người khác sẽ giúp chúng ta trở thành những người có ảnh hưởng tích cực trong cộng đồng.

Câu 2: Học sinh có thể chọn viết đoạn văn hoặc bài văn theo ý muốn và trình bày cho phù hợp.

Gợi ý:

Mở bài:

Trong xã hội hiện đại, việc biết tôn vinh những điểm mạnh của người khác đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng môi trường giao tiếp tích cực và thúc đẩy sự phát triển cá nhân. Điều này dấy lên câu hỏi về ảnh hưởng của việc này đối với sự tiến bộ của mỗi cá nhân và toàn cộng đồng.

Thân bài:

Việc công nhận những điểm mạnh của người khác không chỉ giúp ta nhận diện những phẩm chất tích cực của họ mà còn là cơ hội để học hỏi và tiếp thu kinh nghiệm từ họ. Khi chúng ta có thể nhìn nhận và đánh giá đúng đắn những ưu điểm của người khác, chúng ta sẽ tích lũy được nhiều bài học quý báu. Điều này không chỉ thúc đẩy sự phát triển cá nhân mà còn góp phần xây dựng một xã hội văn minh, lịch sự và gắn bó hơn.

Ngược lại, nếu chúng ta không biết công nhận điểm tốt của người khác, điều đó có thể dẫn đến tính ích kỷ, thói quen soi xét và chỉ trích. Điều này không chỉ làm suy giảm lòng tin trong các mối quan hệ mà còn có thể khiến các mối quan hệ trở nên xa cách và dễ bị rạn nứt.

Minh họa:

Câu chuyện về cây tùng và hoa hồng là một ví dụ sinh động về việc này. Nếu chúng ta chỉ tập trung vào những khiếm khuyết của người khác, có thể chúng ta sẽ trở nên ích kỷ và bị coi là tiêu cực trong mắt người khác. Ngược lại, khi biết đánh giá cao những điểm mạnh của người khác, cuộc sống sẽ trở nên dễ chịu hơn và giúp chính bản thân chúng ta phát triển.

Kết luận:

Việc nhận thức đúng đắn về giá trị của việc công nhận điểm tốt của người khác không chỉ giúp phát triển cá nhân mà còn góp phần vào sự tiến bộ của cộng đồng. Điều này chứng minh rằng việc công nhận điểm tốt không chỉ là kỹ năng giao tiếp mà còn là yếu tố thiết yếu trong việc xây dựng một xã hội lịch thiệp và tiến bộ.

Câu 3:

Mở đầu:

Trong tác phẩm 'Lặng Lẽ Sa Pa' của Nguyễn Thành Long, nhân vật thanh niên xuất hiện như một hình mẫu sống cô đơn trên đỉnh Yên Sơn, nơi cao đến hai ngàn sáu trăm mét. Với sự nghiêm túc và tự giác trong công việc khí tượng và vật lý địa cầu, anh đã khắc họa hình ảnh của một con người kiên trì và có trách nhiệm.

Thân bài:

Tổng quan về nhân vật anh thanh niên:

Dù sống trong điều kiện khắc nghiệt, anh thanh niên vẫn duy trì tinh thần làm việc nghiêm túc và tự giác. Công việc hàng ngày của anh là ghi chép và báo cáo thời tiết, bất chấp sự lạnh lẽo của mùa đông. Anh là biểu tượng của sự kiên trì, chính xác và trách nhiệm trong công việc.

Đoạn 1:

Nhân vật thanh niên được miêu tả là người tận tâm với công việc của mình. Mỗi ngày, anh tự ghi chép và báo cáo các chỉ số khí tượng mà không cần sự giám sát hay nhắc nhở từ bên ngoài. Lối sống của anh được mọi người ngưỡng mộ và kính trọng, trở thành hình mẫu của sự kiên trì và tinh thần trách nhiệm trong công việc.

Đoạn 2:

Anh thanh niên là biểu tượng của sự cống hiến và tinh thần tự giác. Mặc dù công việc của anh ít được công nhận, nhưng anh vẫn tự hào và hài lòng với những gì mình đã đóng góp. Việc phát hiện đám mây khô và sự đóng góp vào chiến thắng của không quân Việt Nam trên cầu Hàm Rồng minh chứng rõ ràng giá trị công việc của anh, làm cho anh trở thành biểu tượng của tinh thần cống hiến và tự trọng của thanh niên Việt Nam.

Thêm vào đó, việc đặt tên cho nhân vật và xây dựng cốt truyện cũng góp phần tạo nên sức hút của câu chuyện.

Kết luận:

Nhân vật thanh niên trong tác phẩm 'Lặng Lẽ Sa Pa' phản ánh rõ nét tầm quan trọng của sự kiên trì, trách nhiệm và sự cống hiến trong cuộc sống. Anh không chỉ là một phần của câu chuyện, mà còn là hình mẫu của sự phát triển và xây dựng đất nước. Sự tận tâm và tự giác của anh là một hình mẫu đáng kính, là nguồn cảm hứng để chúng ta sống có ý nghĩa và góp phần tạo nên giá trị cho xã hội.