Đề thi Ngữ văn lớp 7 học kỳ 2 với đáp án chi tiết

Câu

Đáp án

Điểm

Câu 1

Phương thức biểu đạt chính: nghị luận.

0,5 điểm

Câu 2

Chủ đề của đoạn trích: nói về sự tất yếu của thành công và thất bại trong cuộc sống của con người.

0,5 điểm

Câu 3

- Biện pháp tu từ: điệp từ “khó khăn”, “cơ hội”.

- Tác dụng: Làm cho câu văn có nhịp điệu, giàu giá trị tạo hình. Qua đó nhấn mạnh cách nhìn của một người đối với khó khăn và cơ hội.

1,0 điểm

Câu 4

- “Lẽ tự nhiên” hay “phần tất yếu” tức là điều khách quan, ngoài ý muốn con người và con người không thể thay đổi.

+ Bởi vì trong cuộc sống không ai là không gặp thất bại. Có người thấy bại nhiều, thấy bại lớn. Có người thất bại ít, thất bại nhỏ.

+ Vì đó là điều tất yếu nên ta đừng thất vọng và chán nản. Hãy dũng cảm đối mặt và vượt qua.

1,0 điểm

Câu 5

HS trình bày suy nghĩ về câu nói sau của G.Welles: “Thử thách lớn nhất của con người là lúc thành công rực rỡ”.

+ Đảm bảo yêu cầu hình thức: đoạn văn.

+ Đảm bảo yêu cầu nội dung.

Gợi ý:

- Thành công rực rỡ là thử thách lớn vì:

+ Đạt được thành công, con người thường có tâm lí dễ thỏa mãn, tự đắc, kiêu ngạo.

+ Đạt được thành công, con người thường ảo tưởng về khả năng của mình.

+ Khi ấy, thành công sẽ trở thành vật cản và triệt tiêu động lực phấn đấu của bản thân trên hành trình tiếp theo. (dẫn chứng )

- Thành công sẽ trở thành động lực cho mỗi người khi:

+ Con người có bản lĩnh, có tầm nhìn xa và tỉnh táo trước kết quả đã đạt được để nhận thức để nhìn rõ cơ sở dẫn đến thành công, nhìn rõ các mối quan hệ trong đời sống.

+ Đặt ra mục tiêu mới, lên kế hoạch hành động để không lãng phí thời gian và nhanh chóng thoát ra khỏi hào quang của thành công trước đó.

+ Mở rộng tầm nhìn để nhận ra thành công của mình dù rực rỡ cũng không phải là duy nhất, quan trọng nhất….

2,0 điểm

Câu

Đáp án

Điểm

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận: mở bài, thân bài và kết bài.

0, 5 điểm

0, 5 điểm

3,0 điểm

0.5 điểm

0,5 điểm

b. Xác định đúng yêu cầu của đề: nghiện game của học sinh hiện nay.

c. Triển khai vấn đề:

HS triển khai các ý theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các phương thức biểu đạt nghị luận kết hợp phân tích, giải thích.

Sau đây là một số gợi ý:

I. Mở bài

- Dẫn dắt, giới thiệu hiện tượng nghiện game của học sinh trong xã hội hiện nay. Khái quát suy nghĩ, nhận định của bản thân về vấn đề này (nghiêm trọng, cấp thiết, mang tính xã hội,...).

II. Thân bài

1. Giải thích khái niệm

- Game: là cách gọi chung của các trò chơi điện tử có thể tìm thấy trên các thiết bị như máy tính, điện thoại di động,... được sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu giải trí của con người ngày nay.

- Nghiện: là trạng thái tâm lý tiêu cực gây ra do việc quá phụ thuộc hoặc sa đà quá mức vào một thứ gì đó có thể gây ảnh hưởng xấu đến người sử dụng hoặc thường xuyên tiếp xúc nó.

- Nghiện game: là hiện tượng đầu nhập quá mức vào trò chơi điện tử dẫn đến những tác hại không mong muốn.

2. Nêu thực trạng

- Nhiều học sinh, sinh viên dành trên 4 giờ mỗi ngày cho việc chơi game

- Nhiều tiệm Internet vẫn hoạt động ngoài giờ cho phép do nhu cầu chơi game về đêm của học sinh

- Ngày càng nhiều hậu quả tiêu cực xảy ra trong xã hội có liên quan đến nghiện game...

3. Nguyên nhân

- Các trò chơi ngày càng đa dạng, phong phú và nhiều tính năng thu hút giới trẻ

- Lứa tuổi học sinh chưa được trang bị tâm lý vững vàng, dễ bị lạc mình trong thế giới ảo

- Nhu cầu chứng tỏ bản thân và ganh đua với bè bạn do tuổi nhỏ

- Phụ huynh và nhà trường chưa quản lý học sinh chặt chẽ...

4. Hậu quả

- Học sinh bỏ bê việc học, thành tích học tập giảm sút

- Ảnh hưởng đến sức khỏe, hao tốn tiền của

- Dễ bị lôi kéo vào tệ nạn xã hội...

5. Rút ra bài học và lời khuyên:

- Bản thân học sinh nên tự xây dựng ý thức học tập tốt, giải trí vừa phải.

- Cần có biện pháp giáo dục, nâng cao ý cho học sinh đồng thời tuyên truyền tác hại của việc nghiện game trong nhà trường, gia đình và xã hội.

- Các cơ quan nên có biện pháp kiểm soát chặt chẽ vấn đề phát hành và phổ biến game.

III. Kết bài

- Khẳng định lại vấn đề (tác hại của nghiện game online, vấn đề nghiêm trọng cần giải quyết kịp thời,...)

- Đúc kết bài học kinh nghiệm, đưa ra lời kêu gọi,

Câu

Nội dung cần đạt

Điểm

Câu 1

Phương thức biểu đạt: nghị luận

0,5 điểm

Câu 2

Nội dung: Nêu nguy cơ mai một các giá trị văn hóa dân tộc. Từ đó bộc lộ nỗi lo lắng, trăn trở về sự mai một của văn hóa dân tộc và mong muốn mọi người cùng chung tay khôi phục.

1,0 điểm

Câu 3

- Biện pháp nghệ thuật: Liệt kê: không biết nói tiếng mẹ đẻ, không biết đánh chiêng, xa lạ với mo Mường, không biết và không thích mặc trang phục dân tộc, những làn điệu dân ca, dân vũ, trò chơi dân gian…

- Tác dụng:

+ Làm cho cách diễn đạt của câu văn thêm cụ thể, đầy đủ, rõ ràng, mạch lạc, tăng sức thuyết phục với người đọc, người nghe,…

+ Diễn tả một cách đầy đủ hơn, cụ thể và sâu sắc việc trẻ em đang dần mất đi những nét đẹp văn hóa dân tộc từ đó nhấn mạnh văn hóa dân tộc đang có nguy cơ bị mai một.

+ Từ đó bộc lộ nỗi lo lắng, trăn trở về sự mai một của văn hóa dân tộc và mong muốn mọi người cùng chung tay khôi phục.

0, 5

0,25

0, 5

0,25

Câu

Nội dung cần đạt

Điểm

1

(2,0 điểm)

1. Yêu cầu về hình thức, kĩ năng:

- Học sinh có thể viết đoạn hoặc gạch ý.

- Trình bày sạch sẽ, rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt…

0,25

2. Yêu cầu về nội dung:

1. Nêu vấn đề: Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

2. Giải thích: Bản sắc văn hóa dân tộc là giá trị cốt lõi nhất của nền văn hóa, thể hiện tâm hồn, cốt cách, tình cảm, lý trí, sức mạnh của dân tộc

3. Biểu hiện: Thế hệ trẻ đã và đang giữ gìn, phát huy bản sắc dân tộc bằng những việc làm tích cực như: tìm về với những giá trị truyền thống mang đậm bản sắc dân tộc như những trò chơi dân gian, những loại hình văn hóa dân gian như ca trù, hát quan họ, hầu đồng...; quảng bá hình ảnh của Việt Nam ra thế giới; tiếp thu tinh hoa văn hóa thế giới làm giàu, đẹp thêm văn hóa dân tộc...

4. Ý nghĩa: Việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc thời kì hội nhập là việc làm cần thiết, là trách nhiệm thể hiện truyền thống yêu nước, lòng tự hào và tự tôn dân tộc

5. Bài học nhận thức, hành động

- Thế hệ trẻ cần ý thức được vai trò, ý nghĩa của bản sắc dân tộc để nâng cao tinh thần gìn giữ những giá trị tốt đẹp này.

- Rèn luyện lối sống, những hành động tích cực phù hợp với những truyền thống đạo lí tốt đẹp của dân tộc, bảo lưu, phát huy những giá trị riêng đậm đà bản sắc dân tộc.

- Lên án, phê phán những hành vi làm mai một bản sắc dân tộc, và có thái độ đấu tranh mạnh mẽ để bài trừ và tẩy chay những hoạt động văn hóa không lành mạnh.

- Cần tích cực học tập, trau dồi kiến thức nâng cao vốn hiểu biết bằng việc học tốt ngoại ngữ, tin học để học tập, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại góp phần vào việc khẳng định vị thế của đất nước trên trường quốc tế trong thời kì hội nhập và phát triển.

0,25

0,25

0,5

0,25

0,5

Câu 2

(5,0 đ)

1. Hình thức, kĩ năng

a. Hình thức:

- Đủ bố cục 3 phần

- Chữ viết rõ ràng, không sai chính tả, không mắc lỗi ngữ pháp, diễn đạt mạch lạc, hành văn trôi chảy.

b. Kĩ năng:

- Viết đúng thể loại văn nghị luận giải thích.

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục, diễn đạt trôi chảy,

0,25

2. Nội dung

Học sinh có thể có những cách tổ chức bài làm khác nhau song nhìn chung, cần đảm bảo được các nội dung chính như sau:

A. Mở bài:

- Dẫn dắt giới thiệu câu tục ngữ: “Nhiễu điều phủ lấy giá gương

Người trong một nước phải thương nhau cùng”

- Nêu vấn đề nghị luận: Lời nhắc nhở mọi người phải có lòng nhân ái, yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau.

0,5

B. Thân bài:

1. Giải thích:

- Nghĩa đen: “Nhiễu điều” là thứ hàng tơ lụa màu đỏ đẹp đắt giá; “giá gương” là vật dụng bằng gỗ chạm khắc khéo léo vừa đỡ lấy tấm gương soi vừa để trang hoàng nhà cửa. Nếu hai vật ấy đứng riêng lẻ thì không có gì đặc sắc. Nhưng đặt mảnh lụa đỏ phủ lên giá gương thì chúng tạo nên một cảnh tượng vừa rực rỡ, vừa uy nghiêm. Tấm “nhiễu điều” giữ cho gương sáng mãi, khỏi bị ố mờ vì bụi, cồn tấm gương kia nhờ tấm nhiễu điều nên luôn sáng tươi mãi. Chính nhờ bao phủ, chở che cho nhau mà cả hai trở nên cổ giá trị, tôn vinh thêm nét đẹp.

- Nghĩa bóng: Từ hai hình ảnh ví von gợi cảm đó, người xưa muốn nêu lên một lời khuyên: Là người trong một nước ta phải biết yêu thương, đùm bọc, giúp đỡ lẫn nhau, nhất là trong lúc hoạn nạn, khó khăn.

→ Đây là chân lí, là phương châm sống cho mỗi người chúng ta.

2. Tại sao người trong một nước phải yêu thương giúp đỡ lẫn nhau?

- Về mặt tình cảm: Người cùng chung một nước có cùng chung một nguồn gốc lịch sử, cùng chung một tổ tiên, nói cùng một thứ tiếng “mẹ đẻ”, cùng phong tục tập quán… không khác gì anh em trong một nhà.

- Về mặt lí trí: Không ai có thể sống lẻ loi trong xã hội được mà phải hòa nhập vào cộng đồng, phải có bổn phận nghĩa vụ đối với nhau cùng nhau gắn bó, đoàn kết để đưa đất nước tiến lên.

- Đây là cách sống, là đạo lí truyền thống của dân tộc ta từ ngàn xưa.

- Nhờ tình tương thân tương ái đó mà dân tộc đã vượt qua biết bao gian khổ từ lúc dựng nước giữ nước, đoàn kết, yêu thương, đùm bọc nhau trong chiến đấu chống giặc thù, đoàn kết, yêu thương đùm bọc nhau khi trong nước có thiên tai lũ lụt.

- Chính nhờ tinh thần “lá lành đùm lá rách”, “miếng khi đói bằng gói khi no” của người trong một nước nên đất nước ta, dân tộc ta mới đứng vững vàng cho đến hôm nay.

- Yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau phải xuất phát từ lòng chân thành, tự nguyện, tự giác thì mới là nghĩa cử cao đẹp, đáng trân trọng. Nó vừa thể hiện nhân cách đạo đức của con người vừa là nền tảng xây dựng xã hội tốt đẹp.

3. Làm thế nào để người trong một nước cùng yêu thương, đùm bọc, giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống?

- Giáo dục, tuyên truyền đến mọi người ý nghĩa của sự sẻ chia, giúp đỡ nhau trong cuộc sống.

- Tổ chức các chương trình từ thiện, quyên góp, ủng hộ các trường hợp khó khăn trong cuộc sống: các hộ gia đình nghèo, những người chẳng may gặp cảnh cơ nhỡ, các em nhỏ ở vùng cao khó khăn, người dân vùng gặp thiên tai…

- Xây dựng trương học chuyên biệt cho người khuyết tật; tổ chức các hoạt động, thành nhập các hội nhóm tư vẫn hỗ giúp những người cơ nhỡ hay chót lầm đường lạc lối trong cuộc sống…

- Răn đe, phê phán những người sống vô cảm, luôn từ chối giúp đỡ người khác dù có khả năng

- Nêu gương, ca ngợi những tấm lòng biết yêu thương, giúp đỡ đồng bào

1,0

2,0

1,0

C. Kết bài:

- Đánh giá, khẳng định ý nghĩa câu ca dao.

- Bài học, hành động của bản thân.

0,25