'Để viết văn hay, hãy sẵn sàng chấp nhận việc viết kém': bí quyết của nhà văn đạt giải Nobel Kazuo Ishiguro

Nói về viết lách, người ta thường xem nó - nghệ thuật, phong cách viết, và cả lối sống - như là một điều lãng mạn. Những nhà văn nghiêm túc không chỉ đơn giản viết từng dòng chữ lên giấy; họ nhìn sâu vào tâm hồn và tìm kiếm ngọn lửa của sáng tạo. 'Chúng ta viết để trải nghiệm cuộc sống hai lần, khi chúng xảy ra và khi chúng được nhớ lại', Anaïs Nin chia sẻ. Mặc dù điều đó có vẻ đẹp và đúng, nhưng thực tế thì viết lách là một công việc thú vị, nhưng thường chỉ là một công việc.

Việc viết lách rất cô đơn và ít lãng mạn (tôi không phải là nhà văn nghiêm túc, nhưng tôi vẫn là một nhà văn, và tôi đang viết bài này với một ly cà phê nhạt nửa uống nửa để đó). Viết lách cũng giống như nghề mộc: cần một chút nghệ thuật và cảm hứng, nhưng thường chỉ là cưa và bào trong khi mùn cưa bay vào mắt.

Do đó, khi nhà văn đưa tác phẩm ra công chúng, họ không chỉ tôn vinh văn học mà còn mang đến sự sáng tạo và giá trị cho cộng đồng. Và càng tuyệt vời hơn khi những tác phẩm đó được sáng tạo bởi những nhà văn hàng đầu như Kazuo Ishiguro, người vừa đoạt giải Nobel gần đây.

Hội đồng trao giải Nobel đã công bố Kazuo Ishiguro là người đoạt giải Nobel Văn học năm 2017 - một quyết định được đưa ra vì tác giả, “bằng những tiểu thuyết chứa đựng cảm xúc mãnh liệt, đã khám phá sâu sắc tâm hồn ẩn sau những ảo giác về thế giới”, theo thông báo từ Hội đồng trao giải. Ngay sau thông báo đó, một bài viết của Ishiguro trên tờ báo The Guardian vào tháng 12 năm 2014 đã nhanh chóng lan truyền trên mạng xã hội. Bài viết có tiêu đề “Kazuo Ishiguro: Tôi đã viết The Remains of the Day trong 4 tuần như thế nào”. Và bài viết đó đã rất chi tiết mô tả cách mà tác giả vượt qua những trở ngại - cả về cuộc sống và tâm lý - để tạo ra những dòng chữ tạo nên tác phẩm nổi tiếng nhất của Ishiguro trong văn học.

Một chút từ The Draft No.4 và một chút từ The 4-hour workweek, cũng như những tiểu thuyết của Ishiguro, bài viết đó vừa súc tích vừa thú vị. Bài viết ghi lại những gì mà Ishiguro trải qua sau khi xuất bản tiểu thuyết thứ hai - khoảng thời gian mà nhà văn 32 tuổi này chật vật với công việc và gặp khó khăn trong việc viết lách một cách hiệu quả. Vì vậy, Ishiguro và vợ ông ấy đã đề ra một kế hoạch để tìm lại sự sáng tạo:

Mục tiêu cốt lõi là việc viết có phương pháp: với sức mạnh ý chí, tạo ra môi trường mà nhà văn và tác phẩm của ông có thể hòa vào một cách hài hòa. Đó là một kế hoạch yêu cầu phải tách sự lãng mạn ra khỏi việc viết lách: Ishiguro nhấn mạnh, “trong giai đoạn Crash, tôi viết tự do, không quan tâm đến phong cách hoặc nếu như những gì tôi viết vào buổi sáng có mâu thuẫn với những gì tôi đã viết vào buổi chiều. Ưu tiên của tôi đơn giản là viết ra và phát triển ý tưởng. Những câu văn lỏng lẻo, đoạn hội thoại không liên quan, bối cảnh không cần thiết - tôi vẫn giữ chúng lại và tiếp tục viết.”

Phương pháp này thực sự hiệu quả. Bốn tuần sau đó, Ishiguro đã hoàn thành bản sơ thảo của The Remains of the Day. Tuy vậy, ông vẫn tiếp tục chỉnh sửa. Ông thêm vào, loại bỏ và mài dũa các chi tiết khác nhau. Dù vậy, chỉ trong vòng một tháng làm việc cật lực, ông đã hoàn thành phần lớn kiệt tác này. Ông chia sẻ rằng ông đã bỏ ra một năm làm việc không hiệu quả để tìm hiểu về bối cảnh - ông đã đọc sách viết về những người hầu Anh và lịch sử, và cả “The Danger of Being a Gentleman” - và rồi giai đoạn Crash đến đúng lúc ông biết mình cần biết những gì để viết những gì ông muốn. Và tất cả những điều đó chỉ cần ông ngồi xuống và làm việc. (có một từ tiếng Đức chỉ sự việc đó, từ đó là Sitzfleisch - nghĩa là “ngồi im”).

Có một lời khuyên hữu ích dành cho cả những nhà văn nghiêm túc và những người bình thường - và bất kì ai có thể bị choáng ngợp bởi tính siêu hình của văn chương: “nếu bạn phối hợp Jane Austen và Franz Kafka, cơ bản là bạn sẽ có Kazuo Ishiguro, tuy vậy bạn sẽ phải thêm vào một chút Marcel Proust”, Sara Danius, thư kí thường trực của Học viện Thụy Điển, giải thích về sự lựa chọn của Hội đồng giải thưởng dành cho Ishiguro. “Sau đó bạn trộn đều, nhưng đừng trộn quá kĩ, và rồi bạn có văn chương của ông ấy”.

Kazuo Ishiguro hoàn toàn xứng đáng với những gì ông đã đạt được - nhưng chỉ sau khi ông thực sự quyết tâm ngồi xuống, đặt bút viết và viết ra những câu văn lủng củng, những đoạn hội thoại vô nghĩa, những bối cảnh chẳng dẫn đến đâu. Trong bốn tuần, nhà văn đã tự cho mình quyền tự do để được viết dở tệ - và rồi bây giờ ông đã đoạt giải Nobel để chứng minh điều đó.

Theo The Atlantic

Chuyến đi của Tôi