Đề xuất giảm 1.000 USD chi phí mua ô tô điện tại Việt Nam: Những quốc gia nào đang hỗ trợ?

Trợ giá trực tiếp cho việc mua xe ô tô điện là một trong những đề xuất mới mà Bộ Giao thông Vận tải đang đề xuất.

Chính sách tương tự như của VinFast đang được áp dụng tại Mỹ.

Trong báo cáo gửi lên Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Bộ Giao thông Vận tải đã đề xuất một loạt biện pháp ưu đãi liên quan đến ô tô điện.

Bộ GTVT đề xuất ưu đãi và hỗ trợ phát triển cho 3 loại ô tô điện, bao gồm xe chạy pin, xe sử dụng pin nhiên liệu và xe năng lượng mặt trời.

Hiện nay, theo Bộ Giao thông Vận tải, chính sách khuyến khích sử dụng ô tô điện tại Việt Nam mới chỉ tập trung vào dòng ô tô điện chạy pin; hỗ trợ nằm ở thuế tiêu thụ đặc biệt và lệ phí trước bạ.

Đối với ô tô điện được sản xuất hoặc lắp ráp trong nước - đặc biệt là phương tiện giao thông công cộng, Bộ cũng đề xuất bổ sung các chính sách ưu tiên trong các luật liên quan. Đối với ô tô điện nhập khẩu, Bộ cũng đề xuất tạo cơ chế ưu đãi thuế.

Một điều Bộ Giao thông Vận tải cũng nhấn mạnh là xây dựng và ban hành các quy định nâng cao tiêu chuẩn khí thải và giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu để hạn chế các phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

Đối với người tiêu dùng, Bộ Giao thông Vận tải đề xuất miễn, giảm lệ phí trước bạ, lệ phí đăng ký biển số đối với ô tô điện; thúc đẩy tiếp cận tín dụng, trợ giá trực tiếp cho người mua ô tô điện. Bên cạnh đó cũng xây dựng và ban hành các cơ chế, chính sách quy định mua sắm, sử dụng ô tô điện khi sử dụng nguồn vốn công.

Đối với lệ phí trước bạ, Bộ Giao thông Vận tải đề xuất miễn lệ phí trước bạ đối với xe ô tô điện trong 5 năm đầu kể từ ngày 1/3/2022; trong 2 năm tiếp theo (từ 1/3/2027), lệ phí trước bạ lần đầu bằng 50% mức thu đối với xe ô tô chạy xăng, dầu có cùng số chỗ ngồi; miễn lệ phí cấp biển 3 năm đầu, giảm 50% lệ phí cấp biển cho xe ô tô điện trong 2 năm tiếp theo.

Ngoài ra, để thúc đẩy sự chuyển đổi từ ô tô chạy xăng, dầu sang ô tô điện, Bộ Giao thông Vận tải đề xuất hỗ trợ người dân một khoản tiền khi mua ô tô điện khoảng 1.000 USD mỗi chiếc (tương đương khoảng 24 triệu đồng theo tỷ giá hiện tại).

Trong số các đề xuất trên, việc hỗ trợ trực tiếp vào giá xe khi người dân mua ô tô điện được xem là biện pháp hiệu quả nhất. Hỗ trợ này được kỳ vọng sẽ giúp cân bằng giá giữa ô tô điện và ô tô sử dụng động cơ đốt trong. Nhiều quốc gia và khu vực trên thế giới cũng áp dụng biện pháp này để thúc đẩy việc sử dụng ô tô điện.

Na Uy là một trong số các quốc gia đầu tiên áp dụng chính sách ưu đãi thuế cho ô tô điện, hiện đang là quốc gia hàng đầu thế giới về tỷ lệ doanh số ô tô điện so với tổng doanh số ô tô. Trong tháng 6/2023, 90,9% tổng doanh số là ô tô điện và xe lai điện sạc ngoài (PHEV). Chính sách trợ giá khi mua xe điện là yếu tố chính giải thích cho tỷ lệ chuyển đổi cao này.

Tại Trung Quốc - thị trường ô tô điện lớn nhất thế giới, chính phủ đã áp dụng chính sách trợ giá trong nhiều năm. Mặc dù chính sách này đã dừng từ cuối năm 2022, nhưng các biện pháp tương tự vẫn đang được triển khai để thúc đẩy sự chuyển đổi sang ô tô điện tại quốc gia này.

Tương tự, Mỹ cũng có chính sách trợ giá. Ngoài việc hỗ trợ từ chính phủ cho các xe đạt tiêu chuẩn, nhiều bang tại Mỹ cũng có chính sách tương tự. Ví dụ tại bang California (nơi chiếm khoảng 40% lượt đăng ký ô tô điện toàn quốc), bang này hỗ trợ hàng ngàn đô la cho người dân khi thuê hoặc mua ô tô điện; đây cũng là chính sách mà VinFast đang được hưởng lợi, giúp tăng sức cạnh tranh trên thị trường.

Cơ hội mở rộng nhanh hơn cho hệ thống trạm sạc?

Trong các đề xuất đã nêu, Bộ cũng đề xuất bổ sung ngành sản xuất, lắp ráp ô tô điện và sản xuất pin vào lĩnh vực đầu tư ưu đãi; ưu đãi đầu tư cho dự án sản xuất, lắp ráp ô tô điện và pin xe điện; miễn giảm thuế nhập khẩu trang thiết bị, dây chuyền và linh kiện phục vụ sản xuất, lắp ráp ô tô điện, pin ô tô điện.

Đối với hạ tầng trạm sạc phục vụ ô tô điện, Bộ Giao thông Vận tải đề xuất ban hành Quy chuẩn về trạm sạc điện, chuẩn kết nối trạm sạc phù hợp với xu hướng phát triển công nghệ sạc trên thế giới; quy định hệ thống trạm sạc điện trong hạ tầng kỹ thuật đô thị, khu dân cư, cơ sở hạ tầng đầu tư mới, cơ sở hạ tầng cải tạo.

Bộ cũng kiến nghị cho phép xây dựng trạm sạc công cộng tại các công trình có mục đích sử dụng đất như hiện tại mà không cần chuyển đổi mục đích sử dụng đất để xây dựng trạm sạc; nghiên cứu miễn giấy phép xây dựng và điều chỉnh chủ trương đầu tư khi lắp đặt trạm sạc, và ưu tiên cấp điện cho hạ tầng trạm sạc công cộng.

Đề xuất khác của Bộ Giao thông Vận tải nhằm phát triển trạm sạc bằng cách ưu đãi đầu tư, hỗ trợ lãi suất vốn vay cho sản xuất, nhập khẩu trang thiết bị, linh kiện để xây dựng hạ tầng trạm sạc, trụ sạc, đặc biệt là trụ sạc nhanh; miễn thuế nhập khẩu máy móc, thiết bị; ưu đãi giá bán điện, ưu tiên cung cấp nguồn điện để phục vụ cho hệ thống trạm sạc công cộng; ưu đãi tiền tiền thuê đất; hỗ trợ tiếp cận quỹ; miễn, giảm thuế cho các tổ chức, cá nhân đầu tư trạm sạc điện; miễn thuế đất trong 5 năm đầu, giảm 50% trong 5 năm tiếp theo; miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 5 năm đầu và giảm 50% cho 5 năm tiếp theo; ưu đãi giá bán điện bằng giá điện phục vụ sản xuất.