Buzz
Đêm hôm nay Bác không ngủ - Minh Huệ (SGK mới) bao gồm tóm tắt nội dung chính, lập dàn ý phân tích, bố cục, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật cùng hoàn cảnh sáng tác, ra đời của tác phẩm và tiểu sử, quan điểm cùng sự nghiệp sáng tác phong cách nghệ thuật giúp học sinh làm quen với môn văn 6
Tác giả
1. Tiểu sử
- Minh Huệ (1927-2003) tên khai sinh là Nguyễn Đức Thái.
- Quê hương ông ở Bến Thủy, nay thuộc phường Quang Trung, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An.
- Ông hoạt động cho Việt Minh từ tháng 5 năm 1945 và tham gia giành chính quyền ở Nghệ An trong Cách mạng tháng 8 năm 1945. Khi quân Pháp nổ súng tái chiếm Đông Dương, ông hoạt động tuyên truyền, văn nghệ tuyên huấn, báo chí ở Nghệ An, khu ủy khu Bốn và một số nơi.
- Ông bắt đầu viết năm 1951, khi mới 24 tuổi.
- Ông từng là Hội trưởng Hội sáng tác Văn nghệ liên khu IV, Trưởng ban thơ, lý luận, phê bình; Văn học dịch Nhà xuất bản văn học, Ủy viên Ủy ban hành chính kiêm Trưởng ty Văn hóa Nghệ An.
- Sau khi chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa kiểm soát hoàn toàn miền Bắc, ông tiếp tục đi học và tốt nghiệp đại học Văn, được kết nạp làm Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam (1957), Chủ tịch Hội văn nghệ Nghệ Tĩnh, Ủy viên Ủy ban Trung ương Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Việt Nam (1984-1991).
2. Sự nghiệp văn học
- Tác phẩm tiêu biểu: Dòng máu Việt Hoa (1954); Tiếng hát quê hương (1959); Rừng xưa rừng nay (bút ký, 1962); Đất chiến hào (1970); Mùa xanh đến (1972); Ngọn cờ Bến Thủy (truyện ký, 1974-1979); Người mẹ và mùa xuân (truyện ký, 1981); Đêm hôm nay Bác không ngủ (1976); Phút bi kịch cuối cùng (1990); Thưởng thức thơ viết về Bác Hồ (1992)….
- Ông được tặng giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật với 3 tập thơ: Đêm hôm nay Bác không ngủ (1985); Tiếng hát quê hương (1959); và Đất chiến hào (1970).
- Trong số tất cả những sáng tác của mình, “Đêm hôm nay Bác không ngủ” là bài thơ nổi tiếng nhất của ông. Bài thơ dựa trên sự kiện trong chiến dịch Biên giới cuối năm 1950, Bác Hồ trực tiếp ra mặt trận theo dõi và chỉ huy cuộc chiến đấu của bộ đội và nhân dân ta. Bài thơ “Đêm hôm nay Bác không ngủ” miêu tả hoàn cảnh khi mọi người ngủ ở túp lều tranh. Bài thơ đã thể hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc của Bác Hồ với nhân dân và bộ đội Việt Nam và tình cảm khâm phục, kính yêu của người chiến sĩ đối với vị lãnh tụ của dân tộc.
Tác phẩm
1. Khám phá tổng quan
a. Hoàn cảnh sáng tác
- Bài thơ được sáng tác vào năm 1951.
- Nội dung của bài thơ lấy cảm hứng từ sự kiện trong chiến dịch Biên giới cuối năm 1950, khi Bác Hồ tham gia trực tiếp tại mặt trận để chỉ huy cuộc chiến. Bài thơ mô tả cảnh mọi người ngủ trong túp lều tranh.
b. Bố cục: 3 phần
- Phần 1 (Từ đầu … đến 'Lấy sức đâu mà đi'): Nhân vật thức dậy lần đầu tiên.
- Phần 2 (Tiếp theo … đến 'Anh thức luôn cùng Bác'): Anh đội viên thức dậy lần thứ ba.
- Phần 3 (Còn lại): Suy nghĩ của anh đội viên về Bác.
c. Thể thơ
- Loại thơ này có 5 dòng.
d. Tóm tắt
Vào một đêm khuya, để sẵn sàng cho chiến dịch hôm sau, Bác Hồ ở chung với bộ đội trong rừng. Gần bếp lửa, Bác không thể ngủ vì lo lắng cho đoàn công nhân giờ này vẫn phải chịu lạnh giá và gian khổ ngoài rừng sâu, dưới cơn mưa đêm lạnh buốt. Bác không thể ngủ, vì vậy Bác đi lang thang chăm sóc giấc ngủ cho những người lính, để họ có thể sẵn sàng cho hành trình hôm sau, vào những trận đánh với quân thù.
2. Giá trị nội dung và nghệ thuật
a. Giá trị nội dung
Tác phẩm kể về một đêm không ngủ của Hồ Chí Minh trong quá trình tham gia chiến dịch chống Pháp, thể hiện lòng yêu thương sâu sắc của Bác Hồ dành cho nhân dân và quân đội Việt Nam, cũng như sự kính trọng và tình yêu của các chiến sĩ dành cho vị lãnh tụ vĩ đại của họ.
b. Giá trị nghệ thuật
- Thể thơ ngắn gọn, với nhiều vần liền, phù hợp với cách kể chuyện.
- Sử dụng phương pháp biểu đạt tự sự, kết hợp mượt mà các yếu tố biểu cảm và miêu tả.
- Sử dụng hình ảnh và chi tiết giản dị, chân thực, gợi cảm xúc.
Bản đồ tư duy của bài thơ 'Đêm nay Bác không ngủ':
