Đền Borobudur

Borobudur, còn được gọi là Barabodur hay Ba La Phù đồ (tiếng Indonesia: Candi Borobudur), là một ngôi đền Phật giáo từ thế kỷ thứ 9 tọa lạc tại Magelang, miền trung Java, Indonesia. Đây là một trong những ngôi đền Phật giáo lớn nhất thế giới với chín tầng bao gồm sáu tầng vuông và ba tầng tròn, đỉnh là một mái vòm lớn. Đền được trang trí với 2672 tấm phù điêu chạm khắc và 504 tượng Phật. Mái vòm chính được bao quanh bởi 72 tượng Phật, mỗi tượng đặt trong một phù đồ.

Ngôi đền được xây dựng vào thế kỷ thứ 9 dưới triều đại Sailendra, mang phong cách kiến trúc Phật giáo Java, kết hợp với tục thờ cúng tổ tiên bản địa và các khái niệm nhập Niết-bàn của Phật giáo. Ảnh hưởng của phong cách Gupta từ Ấn Độ cũng rõ rệt, nhưng vẫn giữ nét đặc trưng của Indonesia. Đây là nơi thờ Phật và là điểm hành hương cho Phật tử, với hành trình bắt đầu từ nền đền và đi qua ba khu vực biểu thị tam giới vũ trụ của Phật giáo: Kāmadhātu (Dục giới), Rupadhatu (Sắc giới) và Arupadhatu (Vô sắc giới). Khách hành hương sẽ đi qua hệ thống cầu thang và hành lang lớn, chiêm ngưỡng 1460 tấm chạm khắc.

Bằng chứng cho thấy Borobudur được xây dựng vào thế kỷ thứ 9, nhưng bị bỏ rơi sau sự suy tàn của các vương quốc Ấn giáo vào thế kỷ 14 khi người Java chuyển sang đạo Hồi. Thế giới bên ngoài chỉ biết đến sự tồn tại của đền vào năm 1814 khi Sir Thomas Stamford Raffles, toàn quyền người Anh trên đảo Java, được người bản địa chỉ dẫn. Từ đó, Borobudur đã trải qua nhiều lần trùng tu lớn, đặc biệt là từ năm 1975 đến 1982 do chính phủ Indonesia và UNESCO thực hiện, và sau đó được công nhận là Di sản Thế giới.

Hiện nay, Borobudur vẫn là nơi hành hương quan trọng; mỗi năm một lần, Phật tử Indonesia tổ chức Đại lễ Phật đản tại đền. Ngoài ra, đây là điểm du lịch hấp dẫn nhất Indonesia.

Lịch sử

Borobudur được xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ 8 đến thứ 9 dưới triều đại Sailendra, nổi tiếng với lòng sùng đạo Phật. Ngôi đền tọa lạc trên đỉnh đồi giữa vùng đồng bằng phì nhiêu, nổi bật giữa lòng chảo, được bao bọc bởi núi rừng.

Ngôi đền tháp Borobudur, sau khi vương triều Phật giáo Sailendra sụp đổ, đã bị bỏ hoang và lãng quên suốt 10 thế kỷ. Đến năm 1814, một phái đoàn khoa học châu Âu do chính quyền thuộc địa Hà Lan tại Indonesia cử đến mới bắt đầu nghiên cứu và trùng tu lại đền. Những ngôi đền đã bị hư hỏng nghiêm trọng. Năm 1970, chính phủ Indonesia kêu gọi UNESCO hỗ trợ. UNESCO đã cử 600 nhà phục chế nổi tiếng trên thế giới tiến hành trùng tu đền suốt 12 năm, tiêu tốn 50 triệu đô la Mỹ.

Hiện nay, Borobudur đã được phục chế, tuy không hoàn toàn như xưa, nhưng đã thể hiện được vẻ đẹp và khiến khách tham quan vô cùng ngưỡng mộ, xứng đáng là một trong những kỳ quan nổi tiếng của châu Á.

Kiến trúc

Từ chân đồi, khách phải leo hơn 15 mét mới tới nền đền. Cấu trúc đền gồm 12 nền lộ thiên lớn nhỏ, vuông tròn xen kẽ, chồng lên nhau tạo thành một khối cao 42 mét. Chiều dài mỗi cạnh của nền dưới cùng là 123 mét. Nếu leo lên từng tầng và đi dọc chu vi của cả 12 tầng thì tổng cộng là 5 km.

Tầng thứ nhất (từ chân đồi lên) có hình vuông, mỗi bốn cạnh đối diện với bốn hướng: Đông, Tây, Nam, Bắc. Giữa mỗi cạnh để trống 7,38 mét, hai bên đặt hai tượng sư tử đá lớn. Mỗi tượng cao 1,7 mét kể cả bệ, dài 1,26 mét và rộng 0,8 mét. Sư tử nhe răng, lông bờm dựng lên, đuôi uốn cong ngược về phía sau. Trong tám con sư tử ở bốn cạnh, một số đã được chạm khắc hoàn chỉnh, vài con vẫn còn dang dở.

Tầng thứ hai cao hơn tầng thứ nhất 1,52 mét. Bình đồ tầng hai không phải là hình vuông như tầng nhất, mà là hình đa giác 20 cạnh, gần như ôm lấy triền đồi. Tầng hai vẫn có bốn cạnh lớn hướng về bốn phương, giữa là bốn tầng cấp. Hai bên tầng cấp có hai lan can uốn cong duyên dáng. Cuối lan can là một đầu voi lớn ngậm một con sư tử; đầu lan can kia là một đàn sư tử, mõm mở rộng, lưng tựa vào tường.

Từ tầng thứ ba trở lên, lại có hình dạng vuông, riêng ba tầng trên cùng có dạng hình tròn. Trên mỗi tầng có nhiều đền đài miếu mạo trông như vòm bát úp, vòm lớn nhất ở giữa, hai bên là những cái nhỏ hơn. Trên đỉnh đền tháp là một mái tròn hình chuông.

Tất cả các bậc thềm từ tầng một đến tầng chín đều được phủ kín những phù điêu chạm trổ công phu, mô tả cuộc đời đức Phật Thích Ca Mầu Ni, các bồ tát và các vị giác ngộ, cùng những cảnh trên niết bàn hay dưới địa ngục.

Ba tầng trên cùng phẳng phiu, trơn nhẵn, có 72 tháp chuông hình mắt cáo. Bên trong mỗi tháp có đặt tượng Phật ngồi (tầng một 2,32 mét, tầng hai 2,24 mét và tầng ba 2,16 mét).

Liên kết ngoài

• Borobudur
• Borobudur, bảo tháp vĩ đại Lưu trữ ngày 28-05-2006 tại Wayback Machine
• Đền Borobudur Lưu trữ ngày 15-06-2006 tại Wayback Machine
• Khảo cổ học và Kiến trúc Borobudur Lưu trữ ngày 08-06-2004 tại Wayback Machine
• Tham quan Di sản Thế giới 360°