Đền Xã Tắc - nét văn hóa và lịch sử trân quý tại vùng biên giới linh thiêng

Được ví như “cột mốc văn hóa” ở đầu đất Tổ quốc, đền Xã Tắc là một di tích lịch sử danh tiếng tại thành phố Móng Cái. Ngôi đền nổi bật với kiến trúc độc đáo và giữ giá trị lịch sử lâu dài.

Với vẻ đẹp cổ kính và không gian thanh bình, đền Xã Tắc là địa điểm du lịch lý tưởng cho những người yêu thích lịch sử và văn hóa. Ngôi đền là biểu tượng của tinh thần yêu nước, khẳng định chủ quyền lãnh thổ. Nếu có dịp đến du lịch Móng Cái, hãy đặt thêm địa điểm này vào lịch trình khám phá.

1. Giới thiệu về ngôi đền Xã Tắc

'Đền Xã Tắc nằm bên sông Ka Long, sát biên giới Việt-Trung, thuộc Móng Cái, Quảng Ninh. Là Di tích lịch sử, văn hóa quốc gia, đã chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử quan trọng.

Đền Xã Tắc vị trí thuận lợi, từng là nơi cha ông chống lại quân xâm lược. Còn là biểu tượng văn hóa tín ngưỡng của người Việt. Ngày nay, đền trở thành điểm du lịch tâm linh nổi tiếng, thu hút khách thập phương mỗi năm.

2. Lịch sử xây dựng và sửa chữa

Đền Xã Tắc được xây dựng trong thời kỳ nhà Trần, từ thế kỷ XIII đến đầu thế kỷ XIV. Ban đầu, đền nằm bên sông Thác Mang, gồm 3 gian nhà rộng lớn, mái lợp ngói và hướng về phía Nam. Sau cơn bão mạnh đầu thế kỷ XX, đền bị sạt lở nặng nên được dân di dời tới khu vực Xoáy Nguồn.

Với nhiều biến cố lịch sử, đền Xã Tắc đã trải qua nhiều lần sửa chữa. Lần lớn nhất là năm Kỷ Mão (1879), với sự lãnh đạo của ông Phủ Chánh đường Hải Ninh họ Bùi và sự đóng góp của nhiều người. Năm 1979, đền lại bị hỏng do chiến tranh biên giới phía Bắc. Sau hòa bình, đền được phục hồi với quy mô nhỏ.

Năm 2009, được UBND tỉnh Quảng Ninh cho phép, đền Xã Tắc được phục hồi và trở nên hoành tráng hơn. Diện tích khuôn viên là 20.000m2, đền chính có diện tích 308m2. Hàng năm, đền tổ chức nhiều lễ hội lớn, thu hút nhiều du khách đến tham quan, tôn kính.

3. Ai được thờ tại Đền Xã Tắc Móng Cái?

Đền Xã Tắc thờ ai? Đây là nơi thờ Tam vị thánh gồm Xã Tắc Đại Vương, Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng và Cao Sơn Đại Vương. Ngoài ra, còn thờ các vị tổ tiên của dòng họ đã có công khai khẩn vùng đất này.

Ba tượng thần được đặt ở chính điện, làm bằng đồng nguyên khối. Trung tâm là tượng Xã Tắc Đại Vương cao 2.2m, hai bên là tượng của Cao Sơn Đại Vương và Hưng Nhượng Đại Vương đều cao 1.8m.

Qua thăng trầm lịch sử, Đền Xã Tắc vẫn là nơi tôn kính, thờ phụng như biểu tượng tín ngưỡng, văn hóa linh thiêng. Không chỉ là nơi thờ thần của làng, mà còn được coi là nơi thờ thần của non sông, trời đất.

4. Ý nghĩa tâm linh, giá trị lịch sử văn hoá của đền

Đền Xã Tắc không chỉ là một công trình lịch sử quan trọng mà còn biểu thị niềm tin, tín ngưỡng của dân địa phương. Dù là thời chiến hay thời bình, người dân vẫn tin rằng thần Xã Tắc là vị thần bảo hộ cho Móng Cái. Họ luôn thờ cúng, hương khói để mong thần phù hộ cho cuộc sống an lành, ổn định.

Đền Xã Tắc Móng Cái còn là nơi gìn giữ giá trị văn hóa truyền thống. Năm 2005, UBND tỉnh Quảng Ninh đã xếp đền là Di tích lịch sử cấp tỉnh. Vào tháng 11/2020, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 3238/QĐ-BVHTTDL về việc xếp hạng Di tích cấp Quốc gia cho đền Xã Tắc.

5. Khám phá kiến trúc của đền Xã Tắc 

Kiến trúc của đền Xã Tắc thể hiện rõ văn hóa truyền thống của người Việt. Nằm trên khu đất cao bên bờ sông Ka Long, đền có diện tích rộng và thoáng đãng. Được xây dựng theo kiểu chữ 'công', bao gồm ba tòa: tiền đường, trung đường và hậu cung.

Tòa tiền đường có ba gian hai chái, cao hơn hai tòa khác. Tòa trung đường gồm hai gian, nối giữa tiền đường và hậu cung. Tòa hậu cung có ba gian, nơi thờ tự chính của đền. Đền được xây bằng gỗ lim, mái lợp ngói vảy rồng, tường gạch và các cột gỗ được chạm khắc tinh xảo. 

6. Tìm hiểu về lễ hội đền Xã Tắc - Móng Cái

• Địa điểm tổ chức: khu 3, phường Ka Long, thành phố Móng Cái, Quảng Ninh
• Thời gian diễn ra: 29/01 - 01/02 Âm lịch
• Ý nghĩa của lễ hội: tôn vinh giá trị của di tích, thể hiện tinh thần “Uống nước nhớ nguồn” và giới thiệu nét đẹp văn hóa dân tộc.

Hằng năm, đền Xã Tắc tổ chức lễ hội xuân quy mô, thu hút du khách và người dân địa phương đến tham dự. Đây cũng là một lễ hội ở Quảng Ninh được mong đợi nhất trong năm. Lễ hội đền Xã Tắc bao gồm 2 phần chính là phần lễ và phần hội, với các nghi thức như:

• Phần lễ: lễ cúng nước; lễ mộc dục; lễ chào đón thần; lễ an vị, lễ tế Xã Tắc; lễ xuất gia; lễ cúng đồng bào và lễ dâng lễ vật của các tổ chức và cộng đồng dân cư địa phương.
• Phần hội: hát chầu văn, hát quan họ, múa rối nước, kéo co, viết thư pháp, cầu kiều, đẩy gậy…

7. Một số điều cần chú ý khi thăm quan đền Xã Tắc Quảng Ninh

• Du khách nên chọn thời điểm thích hợp để thăm quan, tránh những ngày lễ, Tết, rằm, mùng một... để tránh sự đông đúc gây khó khăn trong việc di chuyển.
• Khi đến đền Xã Tắc, du khách nên mặc đồ lịch sự, kín đáo và tránh những trang phục không phù hợp.
• Trong khuôn viên đền thờ, du khách nên duy trì trật tự, không gây ồn ào hoặc leo trèo lên các công trình kiến trúc.
• Du khách cũng cần tuân thủ các quy định chung tại đền như giữ gìn vệ sinh, không xả rác bừa bãi, không phá hoại cây cỏ…
• …

Không chỉ là Di tích lịch sử, văn hóa cấp Quốc gia, đền Xã Tắc còn là một điểm tín ngưỡng quan trọng trong đời sống của người Việt. Tại đây, du khách có thể tìm hiểu về lịch sử của đền, khám phá kiến trúc cổ kính và tham gia các lễ hội đặc sắc. Vinpearl hy vọng rằng những thông tin trong bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về khu di tích này và có thêm những kinh nghiệm du lịch hữu ích.

Bên cạnh các địa danh lịch sử như đền Xã Tắc, Quảng Ninh còn có nhiều danh thắng đẹp mê ly và nhiều món đặc sản hấp dẫn. Nếu muốn trải nghiệm thú vị hơn, du khách cũng có thể kết hợp du lịch Hạ Long khi đến Quảng Ninh.

Hạ Long là thiên đường biển đảo với những bãi biển tuyệt đẹp. Khi đến đây, du khách nên chọn cho mình một điểm nghỉ lý tưởng như Vinpearl Resort & Spa Hạ Long. Khu nghỉ dưỡng nằm ngay trên biển, có các phòng nghỉ 5 sao cao cấp và nhiều tiện ích như phòng tập gym, spa, nhà hàng…