Đền Xã Tắc – Thiên đàng linh thiêng tại đất tổ quốc

Đền Xã Tắc tọa lạc ở ngã ba Soáy Nguồn sông Ka Long, dòng sông kết nối Việt Nam và Trung Quốc, thuộc Móng Cái. Nơi này đã trở thành biểu tượng văn hóa ở khu vực biên giới với nhiều đặc trưng tâm linh, tín ngưỡng độc đáo của người Việt.

Đền Xã Tắc – Thiên đàng linh thiêng tại đất tổ quốc

Lịch sử đền Xã Tắc

Đền Xã Tắc được xây dựng từ thời nhà Trần, khoảng đầu thế kỷ XIII. Theo tài liệu, “Xã” là thánh địa thờ Đất, còn “Tắc” là nơi tế thần Nông. Hiểu theo cách này, đền Xã Tắc là nơi thánh lễ cho thần Đất và thần Nông, đại diện cho nền nông nghiệp lúa nước.

Có nguồn tin cho rằng đền này thờ thần Xã Tắc Đại Vương, hay còn gọi là miếu Xã Tắc Đại Vương. Điều này cho thấy vị thần Xã Tắc Đại Vương là thượng thần của vùng đất, được biết đến trước đây là châu Móng Cái.

Trong tâm hồn người Việt, thành hoàng đóng vai trò quan trọng trong việc định đô thị, giữ gìn đất đai. Đức thành hoàng luôn được coi là thần linh bảo vệ, che chở cho cộng đồng thị trấn. Sự tồn tại của ngôi đền để thờ phụng vị thành hoàng giống như sự tồn tại của tất cả những ngôi đền khác thờ thành hoàng trên đất nước.

Những người tiền bối thường sử dụng cụm từ “sơn hà xã tắc” khi nói đến đất nước. Do đó, “xã tắc” có thể hiểu rộng rãi hơn, chính là non sông, đất đai. Đất Móng Cái nhiều khu vực bằng phẳng và thuận lợi, nhưng không có dấu vết của đền thờ hay miếu đàn. Thế mà ngôi đền lại nằm ngay tại địa điểm phên giậu gần biên giới quốc gia.

Ý nghĩa của cái tên gọi đền Xã Tắc không chỉ giới hạn ở việc thờ thần Đất và thần Nông hay thờ thành hoàng của Móng Cái, mà chính là nơi thờ vị thần bảo vệ xã tắc non sông. Ngôi đền Xã Tắc không chỉ là nơi tín ngưỡng thông thường, mà còn là biểu tượng linh thiêng bảo vệ địa đầu biên cương của tổ quốc.

Ngày nay, đền thờ Xã Tắc Đại Vương, Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng, Cao Sơn Đại Vương, Long thần thổ địa của bản thôn và các vị tiên công của những dòng họ đã có công đến khai khẩn vùng đất này.

Lễ hội đền Xã Tắc

Năm 2020, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng đền Xã Tắc là di tích lịch sử cấp quốc gia. Từ năm 2018, thành phố Móng Cái phục dựng và duy trì tổ chức lễ hội đền Xã Tắc truyền thống.

Lễ hội đền Xã Tắc diễn ra trong hai ngày 2 và 3/3 hàng năm. Phần lễ chính bao gồm lễ cấp thủy, lễ mộc dục, lễ nghênh thần (rước thần du xuân), lễ tế Xã Tắc, lễ dâng lễ vật, lễ xuất tịch. Phần hội có các trò chơi dân gian truyền thống như bịt mắt đập niêu, kéo co, đẩy gậy, đi cầu kiều, viết thư pháp.

Trong lễ hội, có hoạt động lấy nước từ sông Ka Long đặt trong bình sành, được 6 thanh niên trai tráng rước về bằng kiệu. Ý nghĩa của nghi thức lễ rước cấp thủy về thờ Thánh nhằm mong ước thánh phù hộ cho người dân trong vùng gặp được những điều may mắn, mùa màng tốt tươi, khỏe mạnh.

Ngoài những lễ vật như lợn, gà, vịt, hải sản… còn có những đặc sản của vùng Móng Cái như bánh chưng và xôi ngũ sắc được người dân chuẩn bị và trang trí để dâng đền vào ngày lễ.

Sau các nghi thức trong đền, đoàn rước sẽ di chuyển với bài vị của Xã Tắc Đại Vương cùng Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng theo trục đường dọc sông Ka Long. Người dân hai bên đường sắp mâm cỗ ngay trước cửa để đón kiệu Thánh đi qua.

Đền Xã Tắc và lễ hội đền Xã Tắc hàng năm đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tín ngưỡng, tâm linh của người dân Quảng Ninh và trở thành cột mốc trấn giữ bờ cõi, thầm lặng bảo vệ chủ quyền lãnh thổ thiêng liêng của đất “con Rồng, cháu Tiên”.

Theo Mytour.com

---

Tham khảo: Hướng dẫn du lịch trên Mytour.com