Đèo Khau Phạ

Đèo Khau Phạ, còn được gọi là đèo Cao Phạ, nằm trên quốc lộ 32, thuộc xã Cao Phạ, huyện Mù Cang Chải, gần ranh giới với huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái.

Đèo Khau Phạ là đoạn đèo dài và hiểm trở nhất của quốc lộ 32, kéo dài hơn 30 km. Đèo này đi qua các địa danh nổi tiếng như La Pán Tẩn, Mù Cang Chải, Tú Lệ, Chế Cu Nha, Nậm Có, với độ cao từ 1.200m đến 1.500m so với mực nước biển.

Tên gọi

Vì đèo thường bị bao phủ bởi sương mù dày đặc và đỉnh đèo như nhô lên khỏi biển mây, trong tiếng Thái, Khau Phạ được hiểu là Sừng Trời (như chiếc sừng núi vươn lên tận trời), hoặc đôi khi còn được gọi là Cổng Trời.

Đặc điểm

Đèo Khau Phạ là một trong những đoạn đèo quanh co và dốc đứng nhất tại Việt Nam, vượt qua đỉnh núi Khau Phạ, ngọn núi cao nhất vùng Mù Cang Chải. Đèo bắt đầu từ điểm giao của quốc lộ 32 và quốc lộ 279, nối liền với đèo Chấu phía trước và đèo Vách Kim phía sau trên quốc lộ 32. Từ thành phố Yên Bái, di chuyển ngược theo quốc lộ 32 khoảng 5 giờ, qua xã Tú Lệ, đèo Khau Phạ hiện ra giữa cao nguyên bao quanh bởi dãy núi hùng vĩ. Những cung đường quanh co, rừng già nguyên sơ và các ruộng bậc thang của các dân tộc H'Mông, Thái tạo nên một phong cảnh tuyệt đẹp.

Khau Phạ tỏa sáng nhất vào mùa thu hoạch lúa, thường vào tháng 9 và 10, khi các thửa ruộng bậc thang khoác áo vàng óng ả. Đây cũng là thời điểm lý tưởng cho du khách ưa mạo hiểm đến chinh phục đèo để thưởng ngoạn cảnh đẹp. Những cánh rừng nguyên sinh tại Khau Phạ còn bảo tồn nhiều loài động thực vật quý hiếm như thông dầu, chò chỉ và nhiều loài chim thú quý giá khác.

Sau khi vượt qua các vùng đèo heo hút gió và sương mù dày đặc, bạn sẽ phải đi thêm gần 50 kilomet mới đến thị trấn Mù Căng Chải. Từ đây, nếu tiếp tục đi khoảng 40 kilomet nữa theo đường núi sẽ đến Than Uyên (Lai Châu), hoặc nếu đi theo lối của các cô gái H'Mông, bạn sẽ phải tiếp tục thêm chục kilomet nữa mới đến các bản làng của người H'Mông.

Đường đèo Khau Phạ chủ yếu là đường cấp phối, gập ghềnh đá sỏi, chỉ có đoạn qua Tú Lệ là được làm phẳng hơn chút ít. Đèo có nhiều đoạn cua gấp khúc, và vào những ngày mây mù, con đường trở nên cực kỳ nguy hiểm vì thiếu các biển cảnh báo và rào chắn. Con đường đèo đã bị xuống cấp nghiêm trọng do không được bảo trì thường xuyên, dễ bị sạt lở và sụt lún vì đất đỏ bazan. Nguy cơ từ những tảng đá trên núi có thể rơi xuống bất cứ lúc nào. Do độ dốc lớn, xe tải lớn rất hiếm khi qua lại trên đường này.

Khí hậu

Tọa lạc ở độ cao trên 1.200 mét so với mực nước biển, Khau Phạ có khí hậu mát mẻ quanh năm tương tự như cao nguyên Đà Lạt, tuy nhiên nhiệt độ ở đây thấp hơn nhiều vì nằm ở phía bắc trong vùng cận nhiệt đới, với bốn mùa rõ rệt trong một ngày: Xuân, Hạ, Thu, Đông. Khau Phạ thường xuyên bị bao phủ bởi mây và đôi khi trời rất lạnh, có thể xuất hiện băng tuyết phủ trên đỉnh đèo.

Di tích lịch sử

Trước năm 1945, đội du kích Khau Phạ đã khéo léo tận dụng địa hình hiểm trở và sự che phủ của mây gió để tấn công quân địch trên đèo. Họ đã liên tục chặn đứng các cuộc hành quân của quân Pháp từ Nghĩa Lộ đến Lai Châu, Lào Cai và ngược lại bằng súng kíp hoặc bẫy đá, khiến quân Pháp phải khiếp sợ và đặt cho họ biệt danh 'những chiến binh mây mù'. Hiện tại, Yên Bái đang lập hồ sơ di tích và xây dựng đài bia tưởng niệm 'Đội du kích Khau Phạ' trên đỉnh đèo.

Người H'Mông xem đèo Khau Phạ như một nơi linh thiêng có thể kết nối với trời, vì vậy mỗi khi gặp khó khăn, mùa màng thất bát, họ thường tập trung đến Khau Phạ để cầu khấn Giàng.

Hướng dẫn

• Chú ý phân biệt với Đèo Cao Pha nằm trên quốc lộ 279D ở xã Chiềng Xôm, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La.

Liên kết bên ngoài