Di Linh

Di Linh là một huyện thuộc tỉnh Lâm Đồng, Việt Nam.

Vị trí địa lý

Huyện Di Linh nằm tại trung tâm tỉnh Lâm Đồng, trên cao nguyên Di Linh, cách Thành phố Hồ Chí Minh 220 km về phía đông bắc và cách thành phố Đà Lạt 75 km về phía tây nam, có vị trí địa lý như sau:

• Phía đông tiếp giáp với huyện Đức Trọng và huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận
• Phía tây giáp huyện Bảo Lâm
• Phía nam giáp huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận
• Phía bắc tiếp giáp với huyện Lâm Hà và huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông

Địa hình: Huyện nằm trên cao nguyên Di Linh, ở độ cao từ 900 – 1.000m so với mực nước biển. Di Linh có đất bazan màu mỡ, với tổng diện tích tự nhiên hơn 1.614,63 km², trong đó 47.000 ha là đất nông nghiệp.

Khí hậu tại Di Linh có tiểu vùng thời tiết rất phù hợp cho các loại cây công nghiệp, đặc biệt là cà phê. Vùng đất này có nhiệt độ trung bình khoảng 20°C, không quá nóng cũng không quá lạnh, và thay đổi theo mùa trong năm.

Địa phương này cũng đang có dự án Đường cao tốc Dầu Giây – Đà Lạt đi qua và đang trong quá trình xây dựng.

Cơ cấu hành chính

Huyện Di Linh bao gồm 19 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có thị trấn Di Linh (huyện lỵ) và 18 xã: Bảo Thuận, Đinh Lạc, Đinh Trang Hòa, Đinh Trang Thượng, Gia Bắc, Gia Hiệp, Gung Ré, Hòa Bắc, Hòa Nam, Hòa Ninh, Hòa Trung, Liên Đầm, Sơn Điền, Tam Bố, Tân Châu, Tân Lâm, Tân Nghĩa, Tân Thượng.

Lịch sử

Tên gọi Di Linh có nguồn gốc từ Djiring, theo nhiều người, đây là tên của vị trưởng làng đã sáng lập nên buôn này.

Vào ngày 1 tháng 11 năm 1899, chính quyền Pháp thành lập tỉnh Đồng Nai Thượng (Province du Haut Donnai), với tỉnh lỵ đặt tại Di Linh (Djiring). Công sứ đầu tiên là Ernest Outrey, tiếp theo là O'Connell (1902).

Năm 1903, tỉnh Đồng Nai Thượng bị giải thể và thay thế bằng đại lý hành chính Di Linh, dưới sự quản lý của đại diện Công sứ Bình Thuận. Đại diện đầu tiên là Laugier (1903 – 1905), sau đó là Cunhac (1905 – 1912).

Năm 1905, Di Linh được sáp nhập vào Bình Thuận.

Năm 1913, đại lý Đà Lạt và đại lý Di Linh được hợp nhất thành đại lý Di Linh và vẫn thuộc tỉnh Bình Thuận.

Ngày 6 tháng 1 năm 1916, tỉnh Lâm Viên được thành lập, bao gồm đại lý Đà Lạt mới thành lập và đại lý Di Linh tách ra từ tỉnh Bình Thuận, với tỉnh lỵ đặt tại Đà Lạt. Tỉnh Lâm Viên còn có tên gọi khác là Langbiang hoặc Lâm Biên.

Ngày 31 tháng 10 năm 1920, tỉnh Lâm Viên bị giải thể, một phần được tách ra thành phố Đà Lạt, phần còn lại được tái lập thành tỉnh Đồng Nai Thượng với tỉnh lỵ đặt tại Di Linh.

Năm 1928, tỉnh lỵ của tỉnh Đồng Nai Thượng được dời về Đà Lạt.

Ngày 8 tháng 1 năm 1941, tỉnh Lâm Viên được tái lập với tỉnh lỵ đặt tại Đà Lạt, và tỉnh lỵ của tỉnh Đồng Nai Thượng được chuyển về Di Linh.

Vào tháng 6 năm 1957, chính quyền Việt Nam Cộng hòa đã đổi tên tỉnh Đồng Nai Thượng thành tỉnh Lâm Đồng, đồng thời tách một phần để hợp nhất với thành phố Đà Lạt, hình thành tỉnh Tuyên Đức. Tỉnh Lâm Đồng lúc này bao gồm hai quận: Bảo Lộc và Di Linh. Sau đó, chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam cũng gộp tỉnh Lâm Viên và tỉnh Đồng Nai Thượng thành tỉnh Lâm Đồng. Tỉnh Lâm Đồng của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam bao gồm hai tỉnh Lâm Đồng và Tuyên Đức của Việt Nam Cộng hòa.

Sau năm 1975, huyện Di Linh thuộc tỉnh Lâm Đồng và bao gồm 12 xã: Di Linh, Đinh Lạc, Đinh Trang Hòa, Đinh Trang Thượng, Gia Hiệp, Gung Ré, Hòa Bắc, Liên Đầm, Ninh Gia, Sơn Điền, Tân Châu và Tân Thượng.

Ngày 19 tháng 9 năm 1981, xã Di Linh được nâng cấp thành thị trấn Di Linh (thị trấn huyện lỵ của huyện Di Linh), và xã Bảo Thuận được thành lập.

Vào ngày 6 tháng 3 năm 1984, xã Gia Hiệp được chia thành hai xã: Gia Hiệp và Tam Bố; xã Sơn Điền cũng được chia thành hai xã: Sơn Điền và Gia Bắc; xã Đinh Trang Hòa được tách ra thành hai xã: Đinh Trang Hòa và Hòa Trung.

Ngày 6 tháng 6 năm 1986, xã Đinh Trang Hòa được phân chia thành ba xã: Đinh Trang Hòa, Hòa Ninh và Hòa Nam.

Ngày 24 tháng 10 năm 1987, xã Ninh Gia được chuyển giao về huyện Đức Trọng để quản lý.

Ngày 18 tháng 6 năm 1999, xã Tân Nghĩa được thành lập từ phần diện tích 3.470 ha và 5.923 cư dân của xã Đinh Lạc.

Ngày 6 tháng 3 năm 2009, xã Tân Lâm được thành lập trên cơ sở điều chỉnh 5.917 ha diện tích và 5.654 người dân từ xã Tân Thượng.

Vào ngày 29 tháng 12 năm 2013, đã điều chỉnh 550,44 ha đất và 4.658 người từ xã Gung Ré cùng 88,24 ha đất và 593 người từ xã Tân Châu về thị trấn Di Linh quản lý.

Hiện tại, huyện Di Linh bao gồm một thị trấn và 18 xã.

Dân cư

Năm 2005, tổng dân số của huyện là 158.000 người, trong đó dân số đô thị là 20.607 người và nông thôn là 137.393 người. Mật độ dân số đạt 95 người/km².

Đến năm 2017, dân số của huyện Di Linh đạt 166.350 người.

Dân số trung bình vào năm 2020 đạt 161.212 người, trong đó khu vực đô thị có 25.279 người và khu vực nông thôn có 135.933 người. Mật độ dân số là 100 người/km². Các dân tộc thiểu số bản địa Tây Nguyên như K’Ho, Mạ, Hoa, Nùng, Chu Ru, Sán Dìu, Ra Glai, Tày, Mường,... sinh sống tại đây.

Huyện Di Linh có tổng diện tích là 1.613,16 km². Đến ngày 31/12/2022, dân số đạt 191.511 người, với mật độ dân số là 118 người/km².

Điểm đến

• Thác Bobla
• Thác Liliang
• Thác Khói
• KissHouse Glamping Hồ Tây

Ghi chú