Di tích đền Cửa Ông tỏa sáng qua 7 thế kỷ tại Quảng Ninh

Tổng quan về đền Cửa Ông

Đền Cửa Ông là một trong những di tích quốc gia đặc biệt của Việt Nam, nằm tại phường Cửa Ông, thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. Đây là nơi thờ phụng Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng (con trai thứ ba của Trần Hưng Đạo), người có đóng góp lớn trong việc giữ vững vùng Đông Bắc. Ngoài ra, đền còn được tôn vinh nhiều nhân vật nổi tiếng thời nhà Trần như Trần Quốc Tuấn, Trần Anh Tông, Trần Khánh Dư, Phạm Ngũ Lão, Yết Kiêu... Đây cũng là điểm tổ chức lễ hội đền Cửa Ông hàng năm.

- Địa chỉ: Cửa Ông, Cẩm Phả, Quảng Ninh

- Thời gian tổ chức lễ hội: Mùng 3 Tết âm lịch

- Ngày thành lập: Đời Trần

Trước khi đền thờ Hưng Nhượng Vương, nơi này được biết đến với tên gọi Miếu Hoàng tiết chế, nơi thờ Hoàng Cần, một vị anh hùng địa phương với nhiều thành tựu trong việc chống lại giặc cướp. Ông được các vị vua thờ phong là “Khâm sai Đông Đạo Tiết chế”.

Đền Cửa Ông là biểu tượng của sức mạnh chống lại sự xâm lược từ bên ngoài của cư dân ở vùng biên giới Đông Bắc. Ảnh: Trường Giang/VOV-Đông Bắc

Hướng dẫn đến đền Cửa Ông

Đền Cửa Ông nằm trên đồi khu 9A, phường Cửa Ông, thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. Từ Hạ Long, đi theo quốc lộ 18 về phía đông bắc khoảng 30km, rồi rẽ phải vào khoảng 300 mét là tới đền Cửa Ông. Đây cũng là 1 trong 3 ngôi đền nổi tiếng nhất của tỉnh Quảng Ninh, nơi núi non, rừng già và biển cả “gặp gỡ” được thiên nhiên ưu ái ban tặng một vị trí đắc địa.

Khi di chuyển từ thủ đô Hà Nội, bạn có thể thực hiện 1 trong 2 phương án sau đây:

- Bằng xe khách: Bạn có thể chọn tuyến Hà Nội – Cẩm Phả với giá từ 80.000 - 300.000 đồng/chiều. Sau khi đến Cẩm Phả, bạn có thể tiếp tục di chuyển bằng xe ôm hoặc taxi đến đền Cửa Ông.

- Bằng xe ô tô riêng hoặc xe máy (khoảng 200km): Từ trung tâm Hà Nội, bạn di chuyển theo đường Nguyễn Khoái, qua quốc lộ 1A tại Lĩnh Nam, tiếp tục lên quốc lộ 5B/đường Cao tốc 04, sau đó theo quốc lộ 10 và quốc lộ 18. Khi đến đường Lý Thường Kiệt - thành phố Cẩm Phả, bạn chỉ cần đi thẳng là đến đền Cửa Ông.

Khám phá đền Cửa Ông

3.1 Lịch sử trải qua hơn 700 năm

Theo lưu truyền, đền Cửa Ông, Quảng Ninh đã được xây dựng và tồn tại hơn 700 năm, trải qua nhiều lần trùng tu trước khi có diện mạo như ngày nay. Ban đầu, ngôi đền chỉ là một thảo am nhỏ, được làm từ tranh, tre, nứa... Đến khoảng năm 1907 – 1916, đền Cửa Ông được trùng tu lại. Năm 1916, khu di tích còn được xây thêm đền Thượng, đền Trung, đền Hạ và chùa.

Sau này, đền tiếp tục được tu bổ và tôn tạo. Năm 2014, quy hoạch tổng thể của khu di tích đã được phê duyệt với diện tích lên tới 18,125ha. Đền Trung được xây dựng và hoàn công vào năm 2017.

Từ sân chính nhìn lên Đền Trung và Đền Thượng trên đồi. Hình ảnh: Hoangkid

Đền thờ Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng. Hình ảnh: Trường Giang/VOV-Đông Bắc

Một số điểm nổi bật của đền Cửa Ông

4.1 Khám phá lịch sử 700 năm đầy linh thiêng

Đền Cửa Ông ở Quảng Ninh là điểm đến được nhiều người dân địa phương tôn kính, biết đến và thường xuyên tham dự lễ cúng nhất. Nơi này thờ Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng - anh hùng đã dẹp loạn quân Mông Nguyên vào thế kỷ XIII. Mặc dù đã trải qua nhiều thế kỷ, nhưng những truyền thuyết linh thiêng và hào hùng về ngôi đền vẫn được truyền tụng cho các thế hệ sau này.

4.2 Ngôi đền kiến trúc đẹp nhất ở Quảng Ninh

Đền Cửa Ông thường được mệnh danh là ngôi đền có kiến trúc đẹp nhất tại Quảng Ninh, với sự kết hợp độc đáo và huyền bí của các linh vật phong thủy: Long, Ly, Quy, Phụng... Ngôi đền được xây dựng từ các vật liệu như đá, gạch Bát Tràng, ngói nung, vữa hồ pha mật... Kiến trúc bên trong được trang trí bằng các loại gỗ chắc chắn như lim, trắc, gụ... và được khắc phù điêu, vẽ hoa văn sặc sỡ, thếp vàng lộng lẫy.

Khung cảnh Vịnh Bái Tử Long nhìn từ đền Thượng. Ảnh: Hoangkid 

Lễ hội đền Cửa Ông, một sự kiện quan trọng ở vùng Đông Bắc. Ảnh: Trường Giang/VOV-Đông Bắc

Lễ rước Đức Ông thu hút đông đảo người tham dự. Ảnh: Trường Giang/VOV-Đông Bắc

Khuôn viên di tích rộng lớn là nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng, tâm linh nổi tiếng ở Quảng Ninh. Ảnh: Trường Giang/VOV-Đông Bắc

Một số điều lưu ý khi tham dự lễ hội đền Cửa Ông

5.1 Khi nào thích hợp để thăm đền Cửa Ông

Đền Cửa Ông Quảng Ninh luôn mở cửa đón người dân địa phương và du khách đến thăm, tham quan. Ngay cả vào đêm giao thừa, đền cũng mở cửa để mọi người tới. Tuy nhiên, thời điểm được đánh giá là lý tưởng nhất để ghé thăm là vào đầu năm mới, khi thời tiết dễ chịu, không mưa nhiều. Đây cũng là thời điểm diễn ra nhiều lễ hội đặc sắc như đã nêu.

5.2 Chuẩn bị gì trước khi đi

Khu di tích đền Cửa Ông bao gồm cả đền và chùa, nên nếu bạn đến dâng hương đầy đủ thì cần chuẩn bị lễ chay, lễ mặn và lễ đồ sống. Cụ thể có thể chuẩn bị như sau: Lễ chay (hương, hoa, bánh kẹo, hoa quả, vàng mã - tất cả đều mua theo số lẻ); lễ mặn dùng ở ban Công Đồng (gà, thịt lợn, giò, chả... nấu chín và bày biện cẩn thận); lễ đồ sống (muối, gạo, trứng sống và vàng mã).

Đi lễ chủ yếu là dựa vào lòng thành, và vì lượng khách đến đền Cửa Ông khá đông, nên bạn cần hạn chế đốt vàng mã. Chuẩn bị lễ dâng cũng không cần quá phức tạp để tránh lãng phí. Thay vào đó, bạn có thể bỏ tiền vào hòm công đức thay vì đặt tiền lẻ, điều này sẽ không ảnh hưởng đến mỹ quan.

5.3 Một số lưu ý khi tham gia lễ chùa

- Mặc quần áo trang trọng, kín đáo phản ánh sự tôn trọng với không gian linh thiêng.

- Di chuyển nhẹ nhàng, không nói chuyện quá to để không làm ảnh hưởng đến không khí trang nghiêm tại đây.

- Tránh tùy tiện đụng chạm để không gây hại cho di tích.

Đền Cửa Ông được coi là một nơi bình yên hàng đầu mà du khách, đặc biệt là những người đến thăm vịnh Hạ Long, Quảng Ninh muốn trải nghiệm ít nhất một lần.