Buzz
Thành cổ Diên Khánh - Ký ức lịch sử của Nha Trang Khánh Hòa
Cùng với kinh thành Huế, Thành cổ Diên Khánh là một trong những tòa thành cổ duy nhất ở Việt Nam vẫn giữ được sự nguyên vẹn của kiến trúc ban đầu. Thành Diên Khánh từng đóng vai trò quan trọng ở Nam Trung Bộ, chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử và ngày nay vẫn mang lại vẻ đẹp độc đáo ít người biết đến.
Thành cổ Diên Khánh là một trong những địa danh nổi tiếng của vùng đất Trầm Hương
1.1 Vị trí và cách đến Thành cổ Diên Khánh
Vị trí: Đường Lý Tự Trọng, khóm Đông Môn, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa.
Thành cổ Diên Khánh nằm cách trung tâm thành phố Nha Trang 10 km về phía Tây, bên phải của quốc lộ 1. Để đến đây, từ thành phố Nha Trang, đi đường 23/10 đến thị trấn Diên Khánh, rẽ phải vào đường Lý Tự Trọng, đi khoảng 500m sẽ đến cổng Đông của Thành Diên Khánh.
Diên Khánh là một huyện thuộc tỉnh Khánh Hòa, cách trung tâm Nha Trang về phía Tây khoảng 10km và cách thành phố Cam Ranh về phía Bắc 35km. Sau khi tận hưởng vẻ đẹp của biển Nha Trang hoặc Cam Ranh, bạn có thể đến khám phá Diên Khánh. Ngoài thành cổ, bạn có thể ghé thăm các địa điểm nổi tiếng như cây dầu đôi, miếu thờ tướng Trịnh Phong, đền thờ Trần Quý Cáp, Văn miếu, nhà thờ Hà Dừa, khu tưởng niệm bác sĩ Yersin và thư giãn tại suối Tiên thơ mộng chảy xuống từ Hòn Bà.
1.2 Khám phá quá khứ lịch sử của Thành cổ Diên Khánh
Thành Diên Khánh được xây dựng vào năm 1793 dưới thời vua Nguyễn Phúc Ánh. Sau sự suy yếu của nhà Tây Sơn, Nguyễn Ánh cùng Võ Tánh và Nguyễn Văn Trương đã xây dựng Diên Khánh thành một cứ điểm quan trọng. Hoàng tử Cảnh đã chỉ huy hơn 3000 công nhân từ Bình Thuận và Thuận Thành, chỉ mất hơn một tháng để hoàn thành công trình.
Khi hoàn thành, thành Diên Khánh do hoàng tử Cảnh và Bá Đa Lộc chỉ huy. Trong thành có hoàng cung, dinh Tuần Vũ, dinh Án Sát, dinh Lãnh Binh, dinh Tham Tri, cùng với nhà kho và nhà lao kiên cố.
Thành cổ Diên Khánh vào năm 1952
Thành Diên Khánh cũng từng là tổng hành dinh của nghĩa quân Cần Vương ở Khánh Hòa trong những ngày đầu chống Pháp. Ngày nay, Thành cổ Diên Khánh là một di sản văn hóa có giá trị về nghệ thuật, kiến trúc, lịch sử và quân sự. Mỗi ngày, người dân Khánh Hòa vẫn đi qua dưới các cổng thành vì các cổng này đều nằm trên trục đường chính, trừ cổng Hậu phía sau trường Mẫu giáo thị trấn Diên Khánh.
Thành cổ Diên Khánh trong những năm sau khi giải phóng
Thành cổ ngày nay trở thành cổng chào đón thị trấn Diên Khánh
Thám hiểm kiến trúc độc đáo của Thành Cổ Diên Khánh
2.1 Phong cách kiến trúc Vuban đặc biệt của thành
Thành cổ Diên Khánh được xây trên một khu đất trống, có hình dáng giống như lưng con rùa - biểu tượng của sự vững chắc và bền vững. Thành có hệ thống hào bao quanh và hai bậc thang bên trong dùng để đi lại lên xuống.
Các góc của thành được xây lên cao để dễ dàng quan sát, mỗi góc có một khu vực rộng lớn dùng làm chỗ trú quân với một ụ đất cao khoảng 2m để đặt súng đại bác, gọi là pháo đài góc - đặc điểm tiêu biểu của kiến trúc quân sự theo phong cách Vauban.
Trên thành, có nhiều cây tre và cây gai được trồng để tăng cường độ vững chắc và tạo thành một hàng rào phòng ngự theo truyền thống Việt Nam. Hệ thống hào bên ngoài thành có độ sâu từ 3m đến 5m, rộng và hẹp không đồng đều tùy theo địa hình. Dưới lòng hào thường có nước và nhiều chướng ngại vật. Phía ngoài hào là đường hào ngoại. Để vào bên trong thành, người ta phải đi qua cầu bắc qua hào nước.
Bản đồ của Thành Diên Khánh. Hình ảnh: Khánh Hòa xưa và nay
Khu vực của Thành Diên Khánh trong thời hiện đại
2.2 Kích thước của thành
Theo thông tin từ Mytour.vn, diện tích của thành cổ Diên Khánh khoảng 36.000 m², là một quần thể kiến trúc quân sự theo phong cách Vauban - một mô hình phổ biến ở Tây Âu vào thời kỳ đó. Tường thành hình lục giác không đều, có chu vi khoảng 2.693 m được xây bằng đất, các góc được nhô ra để tăng khả năng quan sát. Các cạnh của tường được chia thành nhiều phần nhỏ, uốn lượn, tạo ra các góc không đều nhưng vẫn đảm bảo tầm nhìn hai bên. Mặt ngoài của tường thường dựng đứng, trong khi mặt trong có độ thoải và được xây thành hai bậc tạo thành đường vận chuyển thuận tiện dọc theo thành.
Hình ảnh cổng và tường thành hiện đại
Các cổng của thành được xây từ gạch nung và trát vôi, tạo ra cấu trúc hình khối dài khoảng 15m. Các cổng có vòm cuốn ở giữa, rộng 2,88m và cao 2,44m, có lối đi bên dưới. Bề ngoài của cổng được xây thẳng đứng, trong khi bề trong được xây thành tường gạch cao 1,7m và dài 5m. Con đường bên trên bờ thành rộng 5,35m. Hai bên của cổng có bậc cấp rộng 3m để lên trên thành cổ.
Hình ảnh hệ thống đường đi tại cổng thành Diên Khánh và bờ tường thành
Phía trên cổng thành có một tầng lầu hình tứ giác với bốn cửa ở bốn phương, phần trên cùng có mái uốn cong được làm từ ngói âm dương. Tầng lầu này cao 4,1m so với mặt đất. Hai bên của tầng lầu tứ giác có lan can cao 0,85m. Kết nối với bốn cổng là một hệ thống tường thành được đắp từ đất bên trong, thẳng đứng ở phía bên ngoài. Hiện nay các đoạn tường đất không còn liên kết nhau như trước. Tổng chiều dài của tường đất hiện nay khoảng 1.656m, cao 3m và rộng 5m.
Hình ảnh tầng lầu tứ giác phía trên cổng thành
Mái lầu cong với lớp ngói âm dương tạo nét đặc trưng của văn hóa Á Đông
Phần lan can ở tầng lầu tứ giác
2.3 Vị trí của các cổng thành
Ban đầu, thành có 6 cổng, nhưng hiện tại chỉ còn 4 cổng: Đông, Tây, Tiền (phía Nam), và Hậu (phía Bắc).
- Cổng Đông đặt trên đường Lý Tự Trọng. Để đến cổng Đông, bạn đi theo đường 23/10, rẽ phải vào Lý Thường Kiệt, đi qua trường THCS Phan Chu Trinh, THPT Hoàng Hoa Thám và trường mầm non Hoa Phượng là bạn sẽ gặp ngay cổng Đông.
- Cổng Tây nằm cách cổng Đông khoảng 700m. Để đến cổng Tây bạn chỉ cần đi thẳng trên đường Lý Tự Trọng sau khi qua cổng Đông.
- Cổng Tiền đặt trên trục đường Trịnh Phong ở phía Nam thị trấn Diên Khánh.
- Cổng Hậu nằm sâu trong một ngõ hẻm trên đường Nguyễn Bỉnh Khiêm.
Cổng Tây của Thành Cổ Diên Khánh
Cổng Đông của Thành Cổ Diên Khánh
Cổng Tiền (cửa Nam) của Thành Cổ Diên Khánh
Cổng Hậu (cửa Bắc) của thành cổ
Quá trình phục dựng và phát triển du lịch tại Thành cổ Diên Khánh
Qua hơn 200 năm lịch sử, Thành Cổ Diên Khánh đã trải qua nhiều biến động thăng trầm. Để bảo tồn giá trị lịch sử, văn hóa của di tích này, ngày 16/11/1988, Bộ Văn Hóa quyết định xếp hạng nơi đây là di tích lịch sử - văn hóa Quốc Gia.
Trải qua sự tàn phá theo thời gian, Thành cổ Diên Khánh ngày nay đã mất nhiều đoạn tường và hào. Năm 2003, Thành Diên Khánh đã được trùng tu, sơn sửa bốn cổng và gia cố những nơi bị nứt tường do mưa. Năm 2010 thành được tỉnh triển khai tu bổ và bảo vệ các khu vực xung quanh. Cuối năm 2014 thì nơi đây được xây dựng thành phố đi bộ và phục hồi các công trình có giá trị lịch sử để phục vụ du lịch.
Khám phá vẻ đẹp độc đáo của Thành cổ Diên Khánh
Ít ai biết gần bờ biển xanh của Nha Trang lại có một điểm check-in lạ mắt, mang đậm vẻ đẹp văn hóa không thua kém gì Kinh thành Huế. Với kiến trúc độc đáo, đường nét cổ kính, gạch ngói màu cổ, và sân chầu bám đầy rêu xanh, Thành cổ Diên Khánh sẽ mang lại cho bạn những bức ảnh check-in đẹp lạ không thể nào quên.
Khung cảnh cổ kính của thành Diên Khánh tạo nên những bức ảnh đẹp lạ không gì sánh kịp. Ảnh: Hữu Trí
Vẻ đẹp của Thành cổ Diên Khánh rất phản ánh trong những bức ảnh cổ điển. Ảnh: Hữu Trí
Chắc chắn đây sẽ là nền sống ảo cực chất. Ảnh: @kjsryle_min
Đừng bỏ lỡ cơ hội check-in tại địa điểm đặc biệt này khi đến với Nha Trang - Khánh Hòa nhé!
Thành cổ Diên Khánh là một tác phẩm kiến trúc độc đáo, là biểu tượng của sự kiên trì và tinh thần lao động của các thế hệ trước đây, từng viên gạch đã tạo nên những cánh cổng to lớn và uy nghi. Trên những bức tường cổ kính, bạn có cảm giác như đang trở về với thời kỳ hào hùng của lịch sử Việt Nam, thời điểm mà cha ông chúng ta đã khai phá và bảo vệ non sông.
Lê Uyên Thảo
Nguồn: NhaTrangToday
