Đĩa Blu-ray

Đĩa Blu-ray, hay còn gọi đơn giản là Blu-ray, là định dạng đĩa quang kỹ thuật số mới. Được thiết kế để thay thế DVD, Blu-ray có khả năng lưu trữ video độ nét cao (HDTV 720p và 1080p) trong vài giờ. Nó chủ yếu được dùng để lưu trữ phim và phân phối trò chơi điện tử cho các hệ máy như PlayStation 3, 4, 5, Xbox One và Xbox Series X. Tên 'Blu-ray' xuất phát từ tia laser màu xanh lam (thực chất là tia laser tím) dùng để đọc đĩa, cho phép lưu trữ thông tin với mật độ cao hơn so với tia laser đỏ dùng cho DVD.

Đĩa Blu-ray có đường kính 120 mm (4,7 in) và độ dày 1,2 mm (0,047 in), cùng kích thước với DVD và CD. Đĩa Blu-ray tiêu chuẩn hoặc trước BD-XL chứa 25 GB mỗi lớp, với đĩa hai lớp (50 GB) là tiêu chuẩn cho video dài. Các đĩa ba lớp (100 GB) và bốn lớp (128 GB) cũng có sẵn cho ổ ghi BD-XL.

Đĩa Blu-ray có thể lưu trữ video độ phân giải cao (HD) lên đến 1920×1080 pixel, với 24 khung hình liên tục hoặc 50/60 khung hình xen kẽ mỗi giây. Trong khi đó, DVD-Video chỉ hỗ trợ độ phân giải tối đa là 480i (NTSC, 720×480 pixel) hoặc 576i (PAL, 720×576 pixel). Ngoài các thông số kỹ thuật phần cứng, Blu-ray còn hỗ trợ nhiều định dạng đa phương tiện.

Định dạng BD được phát triển bởi Hiệp hội Đĩa Blu-ray, một nhóm đại diện cho các nhà sản xuất thiết bị điện tử tiêu dùng, phần cứng máy tính và hình ảnh chuyển động. Sony công bố nguyên mẫu đĩa Blu-ray đầu tiên vào tháng 10 năm 2000, và đầu đĩa nguyên mẫu đầu tiên ra mắt tại Nhật Bản vào tháng 4 năm 2003. Định dạng này tiếp tục phát triển và chính thức phát hành toàn cầu vào ngày 20 tháng 6 năm 2006, mở đầu cuộc chiến định dạng đĩa quang độ nét cao với HD DVD. Toshiba, công ty chủ chốt hỗ trợ HD DVD, đã nhượng bộ vào tháng 2 năm 2008 và phát hành đầu đĩa Blu-ray của riêng mình vào cuối năm 2009. Theo Media Research, doanh số bán phần mềm độ nét cao ở Mỹ chậm hơn so với DVD trong hai năm đầu. Blu-ray phải cạnh tranh với video theo yêu cầu (VOD) và đĩa DVD. Tính đến tháng 1 năm 2016, 44% hộ gia đình băng thông rộng ở Mỹ sở hữu đầu đĩa Blu-ray. Để phát lại nội dung 4K, BDA đã giới thiệu phiên bản Blu-ray Ultra HD.

Lịch sử phát triển và nghiên cứu

Vào năm 1998, HDTV bắt đầu xuất hiện trên thị trường nhưng chưa phổ biến rộng rãi. Lúc đó, không có phương tiện lưu trữ phù hợp cho định dạng HD, ngoại trừ Digital VHS của JVC và HDCAM. Tuy nhiên, HDTV đã chứng minh rằng việc sử dụng laser có bước sóng ngắn có thể nâng cao mật độ lưu trữ của thiết bị quang học. Sự phát minh của Shuji Nakamura về diode laser ánh sáng xanh đã mang lại một bước tiến quan trọng, mặc dù việc tranh chấp bằng sáng chế đã làm chậm quá trình thương mại hóa.

Cuộc đối đầu giữa Blu-ray và HD DVD

Vào năm 2000, Blu-ray Disc (công nghệ đĩa quang sử dụng laser màu xanh có bước sóng ngắn hơn) được Sony giới thiệu lần đầu tiên. Với các tính năng nổi bật như độ bền và dung lượng lớn, Blu-ray hứa hẹn mang lại cho người dùng nhiều bộ phim chất lượng cao với độ nét và phân giải vượt trội. Đến năm 2002, Toshiba công bố chuẩn đĩa HD DVD với các tính năng tương tự. Vì Blu-ray mới xuất hiện nên HD DVD nhận được sự ủng hộ từ nhiều hãng điện tử và nhà sản xuất phim. Các sản phẩm phim sẽ được phát hành theo chuẩn mà các nhà sản xuất phim ủng hộ, và Toshiba đã nhanh chóng thiết lập dây chuyền sản xuất đầu máy HD DVD và tung ra thị trường với số lượng lớn. Trong khi đó, Sony âm thầm tìm kiếm đồng minh cho chuẩn Blu-ray, bao gồm Philips, Electronics, Matsushita (Panasonic), Hitachi, Pioneer, Sharp, LG và Thomson Multimedia của Pháp, để phát triển định dạng này. Blu-ray và HD DVD đều là công nghệ DVD mới với dung lượng lưu trữ hình ảnh cao, gấp sáu lần so với DVD thông thường, với khả năng lưu trữ lên đến 25 GB mỗi lớp 12 cm, cho phép chứa tới 13 giờ phim thay vì chỉ 2 giờ như DVD trước đó.

Hãy cùng điểm lại những sự kiện quan trọng trong cuộc chiến khốc liệt kéo dài 8 năm này.

2000

• Ngày 5 tháng 10: Sony và Pioneer giới thiệu định dạng DVR Blue tại triển lãm CEATEC Nhật Bản. Đây là nền tảng của đĩa Blu-ray BD-RE thế hệ đầu tiên.

2002

• Ngày 19 tháng 2: Dưới sự dẫn dắt của Sony, 9 tập đoàn điện tử hàng đầu thế giới công bố kế hoạch phát triển đĩa Blu-ray thương mại. Sony còn đóng vai trò là 'nhà lãnh đạo tinh thần' của liên minh này.

• Ngày 29 tháng 8: Toshiba và NEC công bố định dạng đĩa quang thế hệ mới là HD DVD.

• Ngày 1 tháng 10: Tại Triển lãm CEATEC, các mẫu thử nghiệm của cả hai định dạng Blu-ray và HD DVD được trình diễn. Sony, Panasonic, Sharp, Pioneer và JVC giới thiệu đầu đĩa Blu-ray mẫu, trong khi Toshiba công bố đĩa quang AOD.

2003

• Ngày 13 tháng 2: Bắt đầu cấp phép công nghệ Blu-ray. Các nhà sản xuất đầu đĩa phải thanh toán 120.000 USD hàng năm, cộng thêm 0,10 USD cho mỗi đầu đĩa Blu-ray được bán. Các hãng truyền thông trả phí cố định 8.000 USD mỗi năm, cùng với 0,02 USD cho mỗi đĩa được bán.

Nguồn: Gizmodo • Ngày 7 tháng 4: Sony giới thiệu định dạng Blu-ray Professional dành cho lưu trữ dữ liệu chuyên dụng.

• Ngày 10 tháng 4: Sony phát hành đầu đĩa Blu-ray đầu tiên tại Nhật Bản - BDZ S77, với mức giá cao ngất ngưởng: 3.815 USD. Do sự khan hiếm đĩa phim Blu-ray, sản phẩm nhận được sự đón nhận không mấy nồng nhiệt từ người tiêu dùng.

• Ngày 28 tháng 5: Mitsubishi Electric gia nhập liên minh Blu-ray.

2004

• Ngày 7 tháng 1: Toshiba ra mắt đầu đĩa HD DVD đầu tiên trên thế giới tại Triển lãm CES. Ưu điểm của đầu đĩa này là khả năng phát cả đĩa DVD, điều này không giống như BDZ S77.

• Ngày 12 tháng 1: Hai gã khổng lồ trong ngành máy tính cá nhân, HP và Dell, chính thức ủng hộ định dạng Blu-ray.

• Ngày 10 tháng 6: Diễn đàn DVD phê duyệt phiên bản thương mại đầu tiên của HD DVD-ROM.

• Ngày 21 tháng 9: Sony thông báo rằng máy chơi game rất được mong chờ, PlayStation 3, sẽ tích hợp đầu đĩa Blu-ray.

• Ngày 29 tháng 11: Các hãng phim lớn như Paramount Pictures, Universal Pictures, Warner Bros Pictures, HBO và New Line Cinema công khai ủng hộ định dạng HD DVD.

• Ngày 9 tháng 12: Disney công khai ủng hộ định dạng Blu-ray.

2005

• Máy chơi game Sony PlayStation 3 đã góp phần quan trọng vào sự thành công của định dạng Blu-ray. Nguồn: Gizmodo Ngày 7 tháng 1: Cả hai định dạng Blu-ray và HD DVD hứa hẹn sẽ ra mắt đầu đĩa và các bộ phim DVD thế hệ mới ở Bắc Mỹ trước cuối năm, nhưng cuối cùng, những lời hứa này chỉ là hư danh.

• Ngày 24 tháng 3: Có hy vọng về việc đạt được một định dạng chung khi Ryoji Chubachi, cựu Chủ tịch Sony, phát biểu: 'Nghe theo phản hồi từ người tiêu dùng, chúng tôi thấy việc duy trì hai định dạng là rất đáng thất vọng. Sony không loại trừ khả năng hợp nhất hoặc thỏa hiệp.'

• Ngày 21 tháng 4: Toshiba và Sony bắt đầu đàm phán về việc phát triển một định dạng chung, nhưng các cuộc thảo luận không đạt được kết quả.

• Ngày 18 tháng 8: Lions Gate Home Entertainment và Universal Music tuyên bố ủng hộ định dạng Blu-ray.

• Ngày 27 tháng 9: Hai ông lớn công nghệ Microsoft và Intel đã chọn HD DVD.

• Ngày 3 tháng 10: Paramount Home Entertainment thông báo sẽ phát hành phim trên cả hai định dạng HD DVD và Blu-ray.

• Ngày 16 tháng 12: HP quyết định không chỉ hỗ trợ Blu-ray mà còn ủng hộ cả hai định dạng HD DVD và Blu-ray.

2006

• Ngày 4 tháng 1: Bill Gates, Chủ tịch Microsoft, thông báo tại CES rằng Xbox 360 sẽ hỗ trợ đầu đĩa HD DVD.

• Ngày 10 tháng 3: LG Electronics, một thành viên lâu năm của hiệp hội Blu-ray, gây bất ngờ khi công bố đang phát triển đầu đĩa HD DVD.

• Ngày 31 tháng 3: Toshiba ra mắt đầu đĩa HD DVD đầu tiên, HD-XA1, với mức giá chỉ 936 USD, thấp hơn nhiều so với sản phẩm của Sony.

• Ngày 11 tháng 11: PlayStation 3 của Sony chính thức được phát hành tại Nhật Bản, đi kèm với đầu đĩa Blu-ray tích hợp.

• Ngày 29 tháng 12: Các hacker thông báo đã bẻ khóa cơ chế chống sao chép AACS mà cả hai định dạng HD DVD và Blu-ray đang sử dụng.

2007

• Ngày 7 tháng 1: Để chấm dứt cuộc chiến kéo dài, LG Electronics giới thiệu đầu đĩa 'hai trong một' có thể phát cả HD DVD và Blu-ray. Warner Bros cũng ra mắt đĩa mô hình với một mặt là HD DVD và mặt kia là Blu-ray, cho phép phát trên cả hai loại đầu đĩa.

• Ngày 17 tháng 4: Doanh số đầu đĩa HD DVD tại Bắc Mỹ lần đầu tiên vượt qua 100.000 máy.

• Ngày 1 tháng 8: Microsoft hạ giá đầu đĩa HD DVD cho Xbox 360 từ 199 USD xuống 179 USD và tặng kèm 5 bộ phim HD DVD miễn phí.

• Ngày 20 tháng 8: Paramount và Dreamworks Animation quyết định từ bỏ Blu-ray để hoàn toàn ủng hộ HD DVD.

• Ngày 13 tháng 9: Sony thông báo rằng tất cả các đầu video phân giải cao tại Nhật Bản sẽ sử dụng đĩa Blu-ray.

• Tháng 11: Đầu đĩa HD DVD của Toshiba giảm giá xuống chỉ còn 100 USD để thu hút người tiêu dùng trong mùa mua sắm Giáng sinh.

• Ngày 11 tháng 11: Sony chính thức phát hành phiên bản PS3 với mức giá giảm.

2008

• Ngày 4 tháng 1: Warner Bros gây sốc khi công bố ngừng phát hành phim HD DVD và chỉ tập trung vào định dạng Blu-ray. Quyết định này khiến liên minh HD DVD phải hủy bỏ cuộc họp báo tại CES.

• Ngày 6 tháng 1: Chủ tịch Toshiba tại Mỹ, ông Akio Ozaka, khẳng định rằng 'HD DVD là định dạng lý tưởng nhất để đáp ứng nhu cầu và sở thích của người dùng'.

• Ngày 14 tháng 1: Toshiba thực hiện giảm giá mạnh cho nhiều mẫu đầu đĩa HD DVD. Mẫu HD-A3, thuộc phân khúc tầm trung, giờ chỉ còn 150 USD.

• Ngày 11 tháng 2: NetFlix và BestBuy thông báo sẽ loại bỏ HD DVD khỏi các cửa hàng của họ.

• Ngày 15 tháng 2: Wal-Mart, nhà bán lẻ lớn nhất toàn cầu, cho biết sẽ ngừng bán HD DVD từ tháng 6 trở đi.

• Ngày 16 tháng 2: Khi các công ty điện tử và hãng phim chuyển sang ủng hộ Blu-ray, định dạng HD DVD bắt đầu suy yếu. Vào tháng 2/2008, Toshiba quyết định ngừng sản xuất máy HD DVD, khi các công ty lớn của Mỹ công bố sẽ phát triển và bán sản phẩm chuẩn Blu-ray. Sự thất bại của Toshiba đã ảnh hưởng đến những công ty đã đặt nhiều kỳ vọng vào HD DVD như Microsoft, Intel, Universal Home Studios và Paramount Home Entertainment.

Cấu trúc chung

Đĩa Blu-ray có lớp phủ polyme và lớp bảo vệ mỏng hơn so với lớp của HD DVD. Đầu đọc Blu-ray sử dụng hai loại laser diode với bước sóng 405 nm, nhưng phần lớn các đầu Blu-ray hiện có đều sử dụng laser 630-650 nm, và thậm chí cả 780 nm để đọc các định dạng DVD, CD, và các định dạng khác.

Các định dạng đĩa phổ biến

Vào tháng 7 năm 2015, đã ra mắt định dạng Blu-ray với chất lượng 4k.

• DVD
• Đĩa quang

Liên kết ngoài

• Trang web chính thức

Lỗi chú thích: Đã phát hiện thẻ <ref> với nhóm tên là “note”, nhưng không tìm thấy thẻ <references group='note'/> tương ứng, hoặc thẻ đóng </ref> bị thiếu