Địa điểm tiêm thuốc, quy trình thực hiện và các vấn đề có thể phát sinh

1. Khái niệm và quy trình tiêm thuốc

Tiêm thuốc là quá trình đưa thuốc vào cơ bắp sâu bằng kim tiêm (theo chỉ định của bác sĩ) nhằm đảm bảo thuốc được hấp thụ vào máu nhanh chóng. Đây là phương pháp rất phổ biến trong y học để tiêm vắc xin hoặc thuốc vào cơ thể.

Thường thì, tiêm vào cơ thường được thực hiện trong quá trình đưa vắc xin vào cơ thể

Thường thì, kỹ thuật tiêm vào cơ cần được thực hiện bởi người có kỹ năng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, người bệnh cũng có thể tự tiêm vào cơ. Ví dụ, như trong trường hợp bị viêm khớp nhỏ, đa xơ cứng,... sau khi đã được hướng dẫn bởi y tá, bác sĩ.

Kỹ thuật tiêm vào cơ thường được sử dụng khi dung dịch thuốc cần được đưa vào cơ thể là dung dịch không phân tán, như:

• Các loại thuốc không thể tiêm vào tĩnh mạch.

• Dung dịch thuốc dạng dầu.

• Các loại thuốc có tác dụng kích thích hoặc có hiệu quả chậm nếu tiêm dưới da.

• Thuốc tiêm có tác dụng gây đau, tan chậm.

Ngoài ra, kỹ thuật tiêm vào cơ cũng sẽ không được thực hiện với các loại thuốc tiêm có khả năng gây tổn thương cho mô cơ như Ouabain, Calci Clorua,...

2. Vị trí tiêm vào cơ 

Các vị trí tiêm vào cơ được chỉ định bao gồm:

Cơ delta ở phía trên cánh tay 

Cơ delta ở phía trên cánh tay là vị trí tiêm vào cơ thường được chỉ định nhiều nhất, đặc biệt là khi tiêm vắc xin. Đây cũng là vị trí khó tự tiêm bởi khối lượng của cơ delta là khá nhỏ và chỉ được tiêm với một lượng thuốc nhất định.

Tiêm vào cánh tay là phương pháp chính xác.

Tiêm vào cơ đùi bên ngoài.

Tiêm vào vị trí cơ đùi lớn bên ngoài là một phương pháp đơn giản và dễ thực hiện.

Tiêm vào cơ mông phía sau.

Tiêm vào vùng cơ mông phía sau cần sự chuyên nghiệp của nhân viên y tế để đảm bảo an toàn.

Cơ mông phía sau

Vị trí tiêm vào cơ mông phía sau thường được sử dụng cho trẻ trên 7 tháng tuổi hoặc người lớn. Đây là vị trí khó tiêm và cần sự giúp đỡ của người khác.

Kỹ thuật tiêm bắp có đau không?

Theo các chuyên gia, việc tiêm bắp có đau không phụ thuộc vào các yếu tố sau:

• Vị trí tiêm bắp: bác sĩ có thể tiêm ở bắp đùi, bắp cánh tay trên, cơ hông, mông, lưng mông tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và loại thuốc.

• Tốc độ thực hiện tiêm và rút kim tiêm của người thực hiện.

• Loại kim tiêm được sử dụng.

• Loại thuốc được sử dụng.

• Liều lượng thuốc.

Quy trình thực hiện tiêm bắp

Kỹ thuật tiêm bắp an toàn sẽ được thực hiện theo các bước sau:

• Nhân viên y tế tiến hành sát khuẩn, rửa sạch tay và đeo găng tay y tế.

• Xác định vị trí tiêm.

• Dùng cồn 70% để làm sạch và khô vùng tiêm trong 30 giây.

• Chuẩn bị thuốc tiêm theo liều lượng phù hợp.

• Giữ mũi tiêm thẳng góc và đưa kim vào vị trí tiêm với góc 90 độ và độ sâu khoảng ½ hoặc ⅔ chiều dài mũi tiêm.

• Kiểm tra xem kim có đâm vào mạch máu không bằng cách rút nhẹ pitong. Nếu thấy máu, rút kim ngay lập tức; nếu không, tiêm thuốc vào cơ thể.

• Rút kim tiêm ra và vứt vào hộp đựng đồ sắc nhọn.

• Đặt miếng băng gạc hoặc bông gòn sạch lên vùng tiêm.

Đảm bảo lấy đúng liều lượng thuốc tiêm

5. Nguy cơ tai biến khi tiêm bắp

Trong quá trình tiêm bắp, có thể xảy ra các tai biến sau:

Gãy hoặc cong kim tiêm

Tình trạng gãy hoặc cong kim tiêm thường xảy ra khi kỹ thuật tiêm không đúng hoặc người bệnh không giữ vững tư thế.

Đâm vào dây thần kinh của người bệnh

Tai biến này thường xảy ra do người tiêm xác định sai vị trí tiêm ở mông, tiêm không đúng vị trí hoặc chọn góc đâm kim sai.

Sốc phản vệ

Sau khi tiêm bắp, người bệnh có thể gặp phải các tình trạng sốc phản vệ như nổi mẩn, ngứa, nổi mề đay, huyết áp mất ổn định, tiểu tiện không tự chủ, đau đầu, chóng mặt,... Khi gặp tình huống này,  người bệnh cần được xử lý nhanh chóng theo quy trình, phác đồ sốc phản vệ.

Sưng đau tại vị trí sau tiêm

Sốc phản vệ có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh nếu không được xử lý kịp thời. Để phòng tránh hiệu quả nhất, người bệnh cần thăm khám lâm sàng trước khi tiêm và được theo dõi sau tiêm.

Áp xe nhiễm khuẩn

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là quá trình tiêm bắp không đảm bảo vô khuẩn. Người bệnh thường gặp các triệu chứng như nóng, đau, sưng đỏ. Khi tai biến xảy ra, người bệnh sẽ được xử lý tùy thuộc vào mức độ nhiễm khuẩn.

Đây là giải đáp về vị trí và kỹ thuật tiêm bắp theo quy định của Bộ Y tế. Hy vọng thông tin này sẽ giúp bạn an tâm hơn khi tiêm bắp.