Đỉa trâu

Đỉa trâu (danh pháp khoa học: Hirudinaria manillensis) là một loài đỉa thuộc lớp Giun đốt (Annelida), phân lớp Đỉa (Hirudinea). Đây là một sinh vật ký sinh ngoài, chủ yếu sống bằng máu của động vật có xương sống.

Đặc điểm

Đỉa trâu sinh sống chủ yếu ở các đầm lầy, ao hồ hoặc vùng trũng nơi có nhiều động vật như trâu, bò hoặc các loài có máu nóng. Loài đỉa này cũng thường ký sinh trên rau sống. Nó phát triển và sinh sản ngay trong cơ thể vật chủ và có khả năng sống sót cao trong nhiều điều kiện môi trường khác nhau.

Đỉa trâu là một loài ký sinh đáng sợ, có khả năng hút máu cả động vật và người. Khi hút máu, nó có thể để lại sẹo trên da. Nếu ấu trùng đỉa trâu xâm nhập vào cơ thể, nó có thể phát triển và sinh sống. Khi bám vào vật chủ, đỉa trâu cắt vào da để làm chảy máu và nhờ chất hirudin tiết ra từ tuyến đơn bào trên thành hầu, máu vật chủ không bị đông, giúp đỉa hút máu dễ dàng và rời khỏi khi đã no. Vị trí bị cắn của đỉa trâu thường khó nhận biết và khó cầm máu.

Trong y học hiện đại, nghiên cứu đang chuyển hướng sang việc chiết xuất và ứng dụng hoạt chất hirudin để phát triển thuốc điều trị các vấn đề về tim mạch, tắc nghẽn mạch máu và xơ vữa động mạch.

Tại Việt Nam

Loài đỉa này phân bố ở Việt Nam, hiện nhiều hộ gia đình tại đây nuôi đỉa trâu để xuất khẩu sang Trung Quốc. Mỗi ký đỉa trâu được mua với giá từ 80.000-150.000 đồng (năm 2011) và được cấp đông để chuyển sang Trung Quốc. Trong quá trình chế biến, đỉa trâu có thể phát tán và sinh sôi ngay giữa khu dân cư, gây lo ngại cho người dân. Đỉa không phải là loài quý hiếm nhưng đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái đất. Việc khai thác số lượng lớn đỉa có thể ảnh hưởng đến hệ sinh thái và các loài thực vật, động vật khác.

Từng xảy ra nhiều trường hợp tại Việt Nam, đỉa trâu ký sinh vào cơ thể người, thậm chí có đỉa chui vào phổi và phế quản qua con đường ăn uống, khiến bệnh nhân phải nhập viện. Bệnh do đỉa chui vào cơ thể thỉnh thoảng vẫn xuất hiện ở Việt Nam và trên thế giới, thường do uống nước từ các nguồn nước tự nhiên như khe suối và ao hồ. Đỉa thường bám vào niêm mạc họng, xuống thanh quản, khí quản, thực quản, và có khi chui vào phế quản.

Hình ảnh

Chú giải

Liên kết ngoài

• Tài liệu liên quan đến Hirudo medicinalis trên Wikimedia Commons
• Thông tin về Đỉa trâu trên Wikispecies
• Đỉa thuốc châu Âu (động vật nhiều đốt) trên Encyclopædia Britannica (tiếng Anh)