Hình thức lừa đảo bằng hóa đơn giả online không còn xa lạ, và điều đáng chú ý là những nhóm hỗ trợ cho hình thức này vẫn hoạt động trên mạng xã hội.
Hóa đơn giả trực tuyến
Trong những năm gần đây, thanh toán không tiền mặt đã trở thành xu hướng phổ biến, đặc biệt sau dịch Covid-19. Tuy nhiên, điều này cũng mở ra cơ hội cho các đối tượng lừa đảo.
Công an TP Hà Nội đã cảnh báo về việc sử dụng hóa đơn giả để lừa đảo trong giao dịch tài chính trực tuyến.

Thanh toán không tiền mặt đang trở nên phổ biến hơn.
Công an quận Ba Đình (TP Hà Nội) tạm giữ Nguyễn Thị Thuý để điều tra về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Đối tượng giả vờ đến cửa hàng điện thoại ở phường Kim Mã để mua 1 chiếc Samsung Galaxy Z Fold5 với giá gần 34 triệu đồng. Khi thanh toán, họ hiển thị hình ảnh chuyển khoản thành công đến tài khoản của cửa hàng.
Tuy nhiên, khi nhân viên kiểm tra tài khoản, họ không nhận được tiền và nghi ngờ hình ảnh chuyển khoản là giả mạo, vì vậy họ đã thông báo cho cơ quan Công an. Cơ quan này đã đưa đối tượng và bằng chứng về trụ sở để điều tra.
Tại cơ quan Công an, Thuý thừa nhận việc lừa đảo để chiếm đoạt tài sản khi mua điện thoại vì cần tiền.
Đây chỉ là một trong số nhiều trường hợp bị lợi dụng để lừa đảo. Tình trạng này đã tồn tại trong thời gian dài, mặc dù đã có nhiều cảnh báo từ cơ quan chức năng.

Trên một số mạng xã hội, có hàng chục hội nhóm quảng cáo và bán dịch vụ làm giả biên lai thanh toán của ngân hàng và ví điện tử, thu hút hàng nghìn người tham gia.

Các hội nhóm này công khai quảng cáo với giá chỉ vài chục ngàn đồng, đáp ứng nhu cầu làm giả biên lai ngân hàng với hóa đơn 'đẹp' và khó phát hiện.
Ngoài mạng xã hội, có nhiều ứng dụng và trang web khác cũng cung cấp 'dịch vụ' này, người dùng có thể làm giả biên lai của nhiều ngân hàng với mức giá chỉ 20.000 đồng.
Cũng theo thông tin từ cơ quan chức năng, đã có nhiều trường hợp bị lừa nhưng vì số tiền không lớn nên người dân cảm thấy e ngại khi báo cáo, dẫn đến tình trạng này ngày càng trở nên phức tạp.

Vạch trần thủ đoạn lừa đảo
Về thủ đoạn giả mạo biên lai chuyển tiền thành công, theo thông tin từ Cục An toàn thông tin - Bộ Thông tin và Truyền thông, người dân cần chú ý các dấu hiệu nhận diện sau đây:
- Đối với thủ đoạn của kẻ lừa đảo, họ mua hàng số lượng lớn, sau đó vay thêm tiền mặt của nạn nhân và chuyển khoản trả tiền.
- Các kẻ lừa đảo yêu cầu chuyển khoản qua Internet Banking cho người bán hàng. Tuy nhiên, thực tế là không có việc chuyển tiền, họ chỉ dùng phần mềm tạo bill thanh toán giả rồi đưa cho người bán hàng nhằm chứng minh đã chuyển khoản thành công. Cho đến khi nạn nhân nhận ra không có tiền trong tài khoản và nhận ra mình đã bị lừa, thì kẻ lừa đảo đã “biến mất”.

Để tránh rơi vào “bẫy” của kẻ xấu, cơ quan chức năng cũng cảnh báo người dân, khi sử dụng giao dịch qua tài khoản ngân hàng cần kiểm tra kỹ hóa đơn chuyển khoản, không giao hàng khi chưa nhận được tiền trong tài khoản, dù cho kẻ gian có cung cấp hình ảnh chuyển khoản thành công.
Ngoài ra, với hệ thống công nghệ của các ngân hàng, việc chuyển khoản 24/7, khách hàng sẽ nhận được thông báo khi có tiền trong tài khoản. Người tham gia giao dịch nên đợi thông báo từ ngân hàng xác nhận đã nhận được tiền thay vì tin vào hình ảnh giả mạo về việc chuyển tiền thành công.
Hiện nay, tất cả các ngân hàng đều cung cấp dịch vụ thông báo biến động số dư ngay trên ứng dụng hoặc qua tin nhắn SMS, bạn có thể kiểm tra tài khoản bằng cách này sau mỗi giao dịch để đảm bảo rằng chuyển khoản đã thành công. Đặc biệt, dịch vụ thông báo biến động số dư qua SMS có thể được thực hiện ngay cả khi không có kết nối internet.
Ngoài ra, nếu bạn chú ý, hình ảnh “giao dịch thành công” bị làm giả thường có một số đặc điểm khác biệt so với hình ảnh từ ngân hàng chính thống về màu sắc, font chữ, ngày tháng...
Đặc biệt lưu ý, không bao giờ cung cấp tên đăng nhập, mật khẩu ứng dụng, mã OTP, email… cho bất kỳ ai, kể cả khi họ tự xưng là nhân viên ngân hàng, cơ quan nhà nước.
Hình phạt thế nào?
Hành vi làm giả các hóa đơn thanh toán điện tử thông qua các ứng dụng Internet banking, mobile banking của các ngân hàng để thông báo đã chuyển khoản nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác hoặc sử dụng video bị chỉnh sửa để lừa đảo có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 174 của Bộ Luật Hình Sự 2015 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2017). Theo đó:
Người nào bằng thủ đoạn gian lận chiếm đoạt tài sản của người khác với giá trị từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng rơi vào một trong các trường hợp sau đây, có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà vẫn tiếp tục vi phạm;
b) Người đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà vẫn tiếp tục vi phạm;
c) Gây hại đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;
d) Tài sản là nguồn sống chính của người bị hại và gia đình họ.
Mức án cao nhất cho tội này là tù chung thân. Ngoài ra, kẻ phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, bị cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.