Điểm qua các dạng sẹo đặc biệt có thể hiện diện sau khi da bị tổn thương

1. Các dạng sẹo đặc biệt

Tùy thuộc vào đặc điểm nhận dạng và cấu trúc, sẹo đặc biệt có thể được chia thành các loại như: sẹo nổi, sẹo lõm, sẹo phồng và sẹo kéo dài. 

1.1. Sẹo nổi

Sẹo lồi được hình thành có hình dạng gồ ghề tạo thành một khối cứng và thường có độ bóng bẩy trên bề mặt da. Loại sẹo này có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, nơi có vết thương trên da. Điều này là do quá trình tái tạo mô sợi quá mức.

Sẹo lồi khi hình thành có khả năng mở rộng ra bên ngoài vùng da bị tổn thương

Nguyên nhân phổ biến gây ra sẹo lồi thường là do tai nạn gây ra vết thương lớn, phẫu thuật, nặn mụn, tiêm phòng, thủy đậu,... Thường thì sẹo lồi sẽ hình thành từ 3 đến 12 tháng sau khi vết thương đã lành. Mặc dù loại sẹo này không gây hại cho sức khỏe nhưng lại ảnh hưởng đến vẻ ngoài, đặc biệt là khi sẹo xuất hiện ở vùng da mặt, cổ, tay, chân,... làm cho người mắc phải sẹo lồi mất tự tin.

Sẹo lồi khi hình thành có thể tồn tại vĩnh viễn trên bề mặt da trừ khi được can thiệp bằng phương pháp y tế.

1.2. Sẹo phì đại

Sẹo phì đại cũng được coi là một dạng sẹo lồi, nhưng điểm khác biệt giữa hai loại sẹo này là hình dáng và thời gian tồn tại trên da. Về hình dáng, sẹo phì đại thường chỉ xuất hiện trong vùng da bị tổn thương và không lan rộng ra vùng khác. Khác với sẹo lồi hình thành sau khi vết thương đã lành khoảng từ 3 đến 12 tháng, sẹo phì đại xuất hiện ở giai đoạn đầu khi da vừa mới lành miệng vết thương.

Sẹo phì đại xuất hiện trên vết thương sau khi đã lành và có màu hồng tươi

Sẹo phì đại cũng tạo nên phần gồ ghề trên bề mặt da, nhưng chúng khá mềm và có màu hồng tươi. Một số trường hợp sẹo phì đại có thể tự biến mất sau một thời gian ngắn hoặc khi sử dụng thuốc bôi làm mờ sẹo. Trong các trường hợp nghiêm trọng cần điều trị sâu sắc, các loại sẹo như vậy thường có khả năng phản ứng tốt hơn và dễ loại bỏ hơn so với sẹo lồi.

1.3. Sẹo lõm

Sẹo lõm hoặc sẹo rỗ là dạng sẹo xuất hiện do sự đứt gãy của collagen, elastin cần thiết trong quá trình làm đầy phần da sau khi bị tổn thương. Việc mất cân bằng trong việc sản sinh collagen khiến vùng vết thương sau khi lành sẽ không mịn màng như bề mặt da. Tỷ lệ hình thành sẹo rỗ trên da mặt do mụn thường cao hơn so với các vị trí khác trên cơ thể. Các biện pháp điều trị sẹo rỗ mới hình thành thường mang lại hiệu quả tốt hơn so với các trường hợp sẹo đã tồn tại lâu năm.

Sẹo lõm, hay được biết đến với tên gọi sẹo rỗ, thường xuất hiện trên da mặt

1.4. Sẹo giãn

Sẹo giãn thường có dạng phổ biến là vết rạn da trên cơ thể, phổ biến ở vùng bắp tay, bắp chân, bụng, đùi, hông, mông,... Khác với các loại sẹo bất thường khác, sẹo giãn thường không hình thành từ vết thương mà có thể từ các loại sẹo lồi, sẹo lõm rút lui hoặc da bị căng giãn quá mức do thay đổi cân nặng nhanh chóng, mang thai, tuổi dậy thì, nồng độ corticosteroid thay đổi,… Một số trường hợp vết rạn da thường có biểu hiện ngứa đi kèm.

Vết rạn da hình thành do da bị căng giãn quá mức trong thời gian ngắn

2. Phương pháp điều trị làm mờ các loại sẹo

Về cơ bản, các loại sẹo bất thường như trên đều không tự phục hồi mà cần can thiệp thẩm mỹ. Dựa vào cơ chế tự nhiên của cơ thể trong quá trình hình thành sẹo, y học đã phát triển nhiều phương pháp giúp tái tạo da và làm mờ sẹo hiệu quả.

2.1. Phương pháp điều trị sẹo lồi

• Dùng các loại thuốc tiêm chứa corticosteroid để làm chậm quá trình hình thành tế bào da bằng cách ức chế quá trình tạo thành collagen và glycosaminoglycan, giúp giảm cảm giác ngứa, kháng viêm,... Tùy thuộc vào đánh giá của bác sĩ về độ dày sẹo, kích thước, tình trạng cơ thể sẽ có phương pháp phù hợp. 

Các loại sẹo dạng lồi hoặc phì đại được điều trị bằng cách ức chế tăng sinh collagen

• Phương pháp laser thường được áp dụng cho các loại sẹo mới hình thành nhằm làm chậm quá trình tạo mô sợi gây sẹo. Các loại laser phổ biến như: laser argon, laser CO2, laser neodymium, laser nhuộm xung. Phương pháp này mang lại hiệu quả tốt hơn đối với sẹo mới, đồng thời khi điều trị sẹo lồi bằng laser thường có tỷ lệ tái phát nhất định.
• Phẫu thuật loại bỏ phần sẹo lồi: đây là biện pháp thường được sử dụng khi cơ thể không đáp ứng các loại điều trị bằng thuốc hoặc laser. Sau khi phẫu thuật loại bỏ phần sẹo lồi có thể tiến hành theo dõi quá trình hồi phục và tiêm bổ sung corticosteroid để kiểm soát quá trình tái tạo tế bào da.
• Áp lạnh là phương pháp điều trị sẹo lồi bằng cơ chế đóng băng vùng da sẹo với lượng nitơ lỏng ở nhiệt độ -196 độ C để khiến mô sẹo rơi vào trạng thái thiếu oxy và hoại tử. Từ đó mô sẹo sẽ tự bong tróc, xẹp xuống giúp làm phẳng bề mặt vùng da có sẹo lồi.

2.2. Phương pháp điều trị sẹo lõm

• Thay da sinh học là phương pháp tái tạo da được sử dụng trong quá trình điều trị sẹo lõm bằng cách sử dụng các hoạt chất có tính axit như AHA, BHA, Retinol, Tretinol,... Các hoạt chất này giúp loại bỏ lớp sừng và kích thích tái tạo tế bào da mới.
• Lăn kim được ứng dụng trong điều trị sẹo rỗ bằng cách tạo vết thương giả lên bề mặt da bằng kim siêu vi. Phương pháp này kích thích cơ chế tự chữa lành của da kết hợp với các sản phẩm chăm sóc giúp tăng sinh collagen, elastin để làm đầy vết sẹo lõm.

Lăn kim là phương pháp tạo vết thương giả để tái tạo tế bào lấp đầy vết sẹo lõm

• Bóc tách đáy sẹo là thủ thuật xâm lấn tác động trực tiếp đến các mô sợi bên dưới chân sẹo để phá vỡ liên kết và nâng bề mặt sẹo lên. Đây là thủ thuật y học đòi hỏi người thực hiện phải có chuyên môn để hạn chế biến chứng nhiễm trùng.
• Tiêm chất làm đầy, hay còn gọi là tiêm filler, để lấp đầy phần da bị thiếu trên vết sẹo rỗ. Phương pháp này đơn giản, dễ thực hiện và có hiệu quả làm đầy tức thì. Tuy nhiên, sau một thời gian sử dụng, các chất làm đầy sẽ tự tan dần dưới lớp da. Mặc dù dễ thực hiện nhưng nếu không đảm bảo an toàn theo tiêu chuẩn y học, tiêm filler có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.

2.3. Phương pháp xử lý vết rạn da (sẹo giãn)

• Sử dụng gel hoặc dầu dưỡng ẩm và nhẹ nhàng mát-xa để tăng cường hấp thụ chất dinh dưỡng vào vùng da bị rạn.
• Sử dụng thuốc thoa chứa Tretinoin hoặc Axit hyaluronic để kích thích sản xuất collagen theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
• Sử dụng laser RF, sóng siêu âm để kích thích quá trình hình thành collagen.

Xử lý vết rạn da bằng phương pháp điều trị laser để kích thích sản xuất collagen

• Tái tạo da bằng phương pháp peel hóa học với các chất axit giúp làm mềm lớp biểu bì và tăng cường sản xuất collagen cùng việc kết nối mô dưới da. Điều này giúp vết rạn thu nhỏ và mờ dần sau nhiều lần peel da. Hiệu quả và thời gian phục hồi có thể thay đổi tuỳ thuộc vào tình trạng cơ địa và sản phẩm sử dụng.