Diễn giải hiện tượng co bóp cơ bắp chân và biện pháp phòng tránh

1. Hiện tượng co bóp cơ bắp chân là gì?

Co bóp cơ bắp chân là những cơn đau, co thắt mạnh cơ bắp chân, xảy ra đột ngột và có thể kéo dài trong một thời gian ngắn. Hiện tượng này thường xảy ra ở vùng bắp chân, trước hoặc sau đầu gối và có thể lan sang các cơ nhỏ ở bàn chân. 

Co bóp trong khi di chuyển

Co bóp cơ bắp chân thường có dấu hiệu rõ ràng mà chúng ta có thể nhận thấy hoặc cảm nhận được khi khối cơ vùng bắp chân trở nên căng cứng dưới da. 

Co bóp cơ bắp chân cũng có thể xảy ra vào ban đêm khi chúng ta đang ngủ hoặc sau khi thức dậy. Nó gây đau nhức không dễ chịu và khiến bạn phải thức giấc, khó ngủ lại. 

2. Nguyên nhân gây ra co bóp chân 

Có nhiều nguyên nhân để giải thích cho hiện tượng co bóp, nhưng có hai nguyên nhân phổ biến là:

Cơ bắp chân thiếu oxy

Khi vận động, cơ bắp cần nhiều oxy hơn để hoạt động tốt hơn. Khi bạn tập các bài tập nặng với cường độ cao, cơ thể không cung cấp đủ oxy để tạo nguồn nhiên liệu cho hoạt động. Điều này gây ra tình trạng yếu khí và hình thành hợp chất pyruvate từ năng lượng dự trữ trong cơ thể.

Nếu tập luyện quá sức, axit lactic tăng cao trong cơ bắp, gây ra cảm giác nóng rát và mệt mỏi. Sau 3 phút không cần oxy, axit lactic vượt quá mức, khiến bạn ngưng hoạt động ngay lập tức trong thời gian ngắn.

Rối loạn điện giải

Hoạt động quá lâu dưới điều kiện thời tiết không thuận lợi gây mất nước và muối khoáng, dẫn đến chuột rút do axit lacid lắng đọng trong cơ.

Cũng có thể, việc sử dụng các loại thuốc như Statin, Prednisone hay thuốc lợi tiểu cũng có thể gây ra rối loạn điện giải và dẫn đến chuột rút bắp chân.

Ở một số người, thiếu canxi hoặc kali cũng là một nguyên nhân cho hiện tượng chuột rút bắp chân.

Mang thai

Ngoài hai nguyên nhân thường gặp trên, chuột rút ở chân cũng có thể xảy ra ở phụ nữ mang thai hoặc trong thời kỳ hành kinh. 

Trong thời kỳ mang thai, chân phải chịu sức nặng lớn hơn, nên nếu giữ nguyên tư thế đứng hoặc ngồi trong thời gian dài, rất dễ bị chuột rút. Đối với phụ nữ trong thời kỳ hành kinh, lưu lượng máu chảy qua cổ tử cung nhiều hơn bình thường, gây ra đau cơ bụng và lan dần xuống vùng đùi.

Phụ nữ mang thai có thể gặp chuột rút bắp chân

3. Triệu chứng của chuột rút bắp chân là gì

Triệu chứng chuột rút khá dễ nhận biết, bạn có thể nhìn thấy hoặc cảm thấy nó. Ở chuột rút bắp chân, bạn có thể thấy cơ bắp chân bị co rút thành một khối cơ cứng, kèm theo đó là cơn đau nhức, khó chịu lan ra từ bên trong cơ.

Biểu hiện của chuột rút bắp chân

Đây là những dấu hiệu cơ bản và thường gặp nhất của chuột rút bắp chân. Nếu bạn có các triệu chứng khác đi kèm, chuột rút xảy ra thường xuyên, hoặc cơn đau kéo dài, bạn nên tìm đến cơ sở y tế để được khám bệnh kịp thời.

4. Chuột rút bắp chân trong khi ngủ hoặc vừa thức dậy

Chuột rút bắp chân không chỉ xảy ra vào ban ngày mà còn có thể xảy ra ở một số người khi đang trong giấc ngủ hoặc sáng sớm sau khi thức dậy. 

Trong khi ngủ, sự co cơ xảy ra ở cơ bắp chân hoặc một số cơ nhỏ ở bàn chân có thể gây ra chuột rút ở chân. Khi bị chuột rút chân khi ngủ, cẳng chân của bạn có thể bị duỗi đơ và các ngón chân quặp lại, tình trạng này chỉ kéo dài trong vài giây ngắn và đau khó chịu sẽ tiếp tục sau đó.

Nhiều người gặp phải chuột rút khi ngủ

Chuột rút lúc ngủ chủ yếu xảy ra ở người cao tuổi hoặc phụ nữ mang thai, nhưng không có nghĩa là nó không xảy ra ở những đối tượng khác.

Hiện tại, vẫn chưa có lý giải chính xác cho hiện tượng này, nhưng mất nước trong cơ thể hoặc giữ tư thế quá lâu khi ngủ được cho là nguyên nhân chính. Ngoài ra, còn nhiều nguyên nhân khác như làm việc quá sức vào ban ngày, tổn thương vùng cơ, bị kích thích bởi lạnh,...

5. Cần thực hiện những gì khi gặp chuột rút bắp chân?

Khi bị chuột rút bắp chân, bạn sẽ cảm thấy đau nhức, khó chịu và có thể không thể cử động trong vài giây đến vài phút. Chuột rút không gây nguy hiểm cho sức khỏe nhưng lại nguy hiểm nếu bạn đang lái xe hoặc dưới nước. Do đó, khi bị chuột rút, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau đây:

Matxa nhẹ nhàng theo đúng động tác để giảm chuột rút

• Duỗi thẳng cơ theo hai hướng đối ngược, từ từ kéo đầu ngón chân và bàn chân hướng lên trần nhà và về phía đầu gối. Áp dụng phương pháp khi bị co rút cơ bắp chân.

• Đối với co rút cơ đùi, nhờ người xung quanh kéo thẳng chân ra và ấn đầu gối xuống. 

• Đối với trường hợp nặng hơn, bạn nên tuân theo hướng dẫn của bác sĩ để sử dụng vitamin E, thuốc thư giãn cơ,... để giảm chuột rút.

• Nếu bị chuột rút khi ngủ, hãy bình tĩnh ngồi dậy và matxa nhẹ cơ bắp chân trong khoảng 1 phút để cơ được thư giãn. Sau đó, dùng ngón tay bấm hai huyệt thừa sơn và thừa cân với lực từ yếu rồi tăng dần. Lặp lại mỗi huyệt trong khoảng 1 phút và sau cùng dùng gốc bàn tay bấm vào cơ bắp chân trong 2 phút để hoàn thành quá trình matxa cho bắp chân của bạn.

Dưới đây là những thông tin giúp bạn hiểu rõ hơn về hiện tượng chuột rút bắp chân. Tình trạng này khá phổ biến và bạn có thể tránh bằng cách bổ sung nước, muối khoáng và duy trì lối sống, luyện tập hợp lý. Ngoài ra, mặc dù không gây nguy hiểm nhưng mỗi người cần chú ý đến chuột rút và tìm kiếm sự giúp đỡ từ các cơ sở y tế nếu tình trạng tái phát thường xuyên.