Điện Hòn Chén - một di tích linh thiêng của người Chăm nằm sâu trong lòng thành phố Huế.

Điện Hòn Chén đóng vai trò quan trọng trong đời sống tâm linh của người dân Huế. Đây là điểm đặc biệt với sự kết hợp hoàn hảo giữa nghi thức cung đình và tín ngưỡng dân gian.

Được biết đến như một không gian linh thiêng với lịch sử và văn hóa độc đáo, điện Hòn Chén thu hút nhiều du khách đến để cầu nguyện và tìm kiếm sự bình an, thịnh vượng cho gia đình. Nó cũng là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn khám phá vẻ đẹp tâm linh của Huế vào các dịp đặc biệt hàng năm.

1. Mô tả về điện Hòn Chén ở Huế

• Điện Hòn Chén đặt ở đâu?

Điện Hòn Chén nằm trên đỉnh núi Ngọc Trản, thuộc làng Ngọc Hồ, thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế. Đây là một ngôi điện quan trọng trong đời sống tâm linh của người dân Huế, và là điện thờ duy nhất ở Huế kết hợp giữa nghi thức cung đình và tín ngưỡng văn hóa, dân gian. 

2. Sử mạch và cấu trúc của điện Hòn Chén ở Huế

2.1. Lịch sử của Điện Hòn Chén

Điện Hòn Chén bắt đầu được xây dựng từ thời vua Gia Long, chủ yếu là để thờ Đạo Giáo. Trong thời kỳ của vua Nguyễn, điện được ghi nhận trong các văn bằng cổ với tên chính thức là “Ngọc Trản Sơn Từ”, hay “điện thờ tại núi Ngọc Trản”. Đến thời Đồng Khánh (1886 - 1888), điện được đổi tên thành “Huệ Nam” với ý nghĩa “mang lại ân huệ cho người nước Nam”. Ngoài ra, điện còn được kể đến trong nhiều truyền thuyết huyền bí khác. 

2.2. Kiến trúc bên trong của điện Hòn Chén ở Huế

Điều khiến du khách thích thú khi ghé thăm điện Hòn Chén là mỗi chi tiết bên trong công trình này đều được trang trí với kiến trúc nghệ thuật rất đẹp mắt và tinh tế. Theo những người có kinh nghiệm, kiến trúc của điện Hòn Chén mang ý nghĩa lịch sử, là biểu tượng của nghệ thuật cao nhất vào cuối thế kỷ 19. Khi đặt chân đến điện Hòn Chén, du khách có thể chiêm ngưỡng 10 công trình lớn nhỏ được đặt ở lưng chừng núi Ngọc Trản. Những công trình này đều hướng về dòng sông Hương, bao quanh là những hàng cây cao xanh mướt. Do đó, điện Hòn Chén không chỉ là một điểm tham quan kiến trúc mà còn là một địa điểm để ngắm cảnh, check-in mà nhiều du khách lựa chọn. 

Trong số 10 công trình, điện Minh Kính Đài nằm ở trung tâm là nổi bật nhất. Bên trái là dinh Ngũ Hành, bàn thờ các quan, am Ngoại Cảnh và động thờ ông Hổ. Bên phải là nhà Quan Cư, chùa Thánh và Trinh Cát Viện. Ngay gần bên dòng sông Hương là am Thủy Phủ. 

Minh Kính Đài được chia thành 3 cung theo thứ tự từ cao đến thấp bao gồm Đệ Nhất cung (Thượng cung), Đệ Nhị cung và Đệ Tam cung. Trong đó, có khu vực thờ cúng, khu vực để đồ cúng và khu vực dâng hương. Với lịch sử lâu dài, hiện nay trong điện vẫn còn giữ lại hơn 600 món tế phẩm thuộc 284 loại có giá trị lịch sử đặc biệt.

3. Các hoạt động tham quan tại điện Hòn Chén

3.1. Tham quan và chụp ảnh lưu niệm tại các công trình nhỏ bên trong di tích điện Hòn Chén

Chụp ảnh với các công trình lăng mộ là một phần không thể thiếu trong trải nghiệm du lịch Huế. Tại di tích điện Hòn Chén, du khách không chỉ được tham gia vào không gian kiến trúc, văn hóa mà còn có thể tự do chụp ảnh, lưu giữ những bức hình mang đậm nét cổ điển, lưu giữ kỷ niệm. Không gian bên trong điện rất rộng lớn, có nhiều cây xanh giúp du khách cảm nhận được sự yên bình, thư thái khi đến tham quan điểm du lịch này. 

Ngoài việc khám phá về những danh lam thắng cảnh nổi tiếng ở Huế, việc chọn lựa nơi nghỉ ngơi để thưởng thức không gian văn hóa ở đây cũng rất quan trọng. Du khách từ xa có thể đến thăm Melia Vinpearl Hue để trải nghiệm những tiện ích cao cấp nhất.

3.2. Nghe sự tích của di tích điện Hòn Chén ở Huế

Một trong những điều hấp dẫn của di tích điện Hòn Chén là những câu chuyện huyền bí liên quan đến nơi này suốt hàng trăm năm qua. Cụ thể, có ba câu chuyện được dân gian truyền tụng từ lâu như sau:

• Truyền thuyết về thần nữ Ponagar 

Nhiều du khách thắc mắc rằng điện Hòn Chén thờ ai, thực ra từ lâu nay nơi này đã là địa điểm thờ cúng của nữ thần quan trọng trong đạo người Chăm: Nữ thần Mẹ xứ Ponagar. Theo truyền thống, nữ thần này là con gái của Ngọc Hoàng được gửi xuống để tạo ra thế giới, dạy loài người trồng trọt hoa màu, cây cỏ, đặc biệt là các loại cây gỗ quý. 

Sau này, công chúa Liễu Hạnh cũng được thờ cúng bên trong điện. Tiếp theo là Quan Công, Phật và các thần linh khác. Ngày nay, điện Hòn Chén được coi là một di tích tâm linh của người Chăm, đã được người Việt tiếp nhận và phát triển thành nơi thờ Thánh Mẫu. Tại đây, du khách có thể khám phá được sự hòa trộn độc đáo giữa văn hóa dân tộc Chăm và tinh thần của người Việt.

• Truyền thuyết về vua Thiệu Trị 

Dân gian cũng kể rằng vua Thiệu Trị đã xây dựng một làng gần điện Hòn Chén. Khi vua và cung phi cùng đi tham quan làng, một trong các phi tần đã vô tình làm rơi mất một chiếc ống nhỏ làm từ vàng xuống vực nước sâu.

Tiếc rằng, bà đã xin vua cầu nguyện Thánh Mẫu Thiên Y A Na để tìm lại đồ vật. Ban đầu vua hoài nghi nhưng vẫn tuân theo yêu cầu, và đến bất ngờ, chiếc ống nổi lên trên mặt nước. Thấy điều này là một dấu hiệu thiêng liêng, vua ngay lập tức ra lệnh tu sửa lại điện Hòn Chén. Tuy nhiên, trước khi ý định được thực hiện, vua đã qua đời.

• Chuyện kể về chiếc chén ngọc của vua Minh Mạng

Đây là một trong những câu chuyện huyền bí được nhiều người biết đến nhất về điện Hòn Chén. Dân gian còn truyền tai nhau rằng tên gốc của điện Hòn Chén là “Hoàn Chén” có nghĩa là “trả lại chén ngọc”. Truyền kỳ kể rằng một lần vua Minh Mạng đã đánh rơi một chén ngọc xuống dòng sông Hương. Dường như không có cách gì lấy lại được, bất ngờ một con rùa khổng lồ bơi đến, ngậm chén ngọc và gửi trả lại cho nhà vua.

Tham gia lễ hội điện Hòn Chén

Thêm một điều đặc biệt khác khi nhắc đến điện Hòn Chén là các nghi lễ hội. Đây là những nghi lễ thể hiện tinh thần thờ cúng, văn hóa - tâm linh của người dân địa phương. Nơi linh thiêng này là sự kết hợp hài hòa giữa tín ngưỡng dân gian và nghi lễ cung đình, mang lại những trải nghiệm văn hóa tuyệt vời cho du khách.

Lễ hội được chia thành 2 phần chính bao gồm lễ rước thần (rước các vị thần về đền) và lễ chính thức:

• Lễ rước thần được tổ chức trọng thể trên dòng sông Hương để rước nữ thần Thiên Y A Na từ điện Hòn Chén về đình làng Hải Cát. Xung quanh thuyền rước được trang hoàng bằng cờ hoa nhiều màu sắc, không khí náo nhiệt với tiếng hát ngân nga của các cô đồng, phường bát, hát văn.

• Lễ chánh tế diễn ra ngay sau lễ đón rước các vị thần và Thánh mẫu. Nghi lễ này bao gồm nhiều hoạt động như: cúng nghinh Thánh mẫu, tế làng Hải Cát, phóng sanh, thả đèn hoa đăng... Tất cả đều mang đậm nét văn hóa dân gian truyền thống, được du khách rất yêu thích và chào đón.

4. Kinh nghiệm tham quan điện Hòn Chén Huế

4.1. Hướng dẫn đường đi đến điện Hòn Chén

Cách đến điện Hòn Chén rất đơn giản, du khách có 2 phương tiện chính:

• Đi thuyền Rồng trên dòng sông Hương từ trung tâm thành phố.
• Đi bằng đường bộ theo tuyến đường Bùi Thị Xuân, rồi rẽ vào đường Huyền Trân Công Chúa đến bến Than và đi đò sang điện Hòn Chén.

4.2. Giá vé tham quan điện Hòn Chén

Hiện nay du khách hoàn toàn miễn phí khi tham quan điện Hòn Chén.

Điện Hòn Chén Huế không chỉ là một nơi có lịch sử, kiến trúc độc đáo mà còn là nơi linh thiêng đậm đà niềm tin tín ngưỡng của người dân địa phương. Khi đến đây, du khách sẽ được nghe sự tích về điện Hòn Chén, khám phá những đặc điểm độc đáo trong văn hóa tâm linh của con người ở cố đô này. Hy vọng bạn sẽ có những kỷ niệm đẹp với vùng đất giàu bản sắc văn hóa - dân tộc này!