Điện thoại ngày nay thật làm người ta chán chường: Có ai còn nhớ cách thiết kế 'cạy nắp lưng, tháo rời pin' như các dòng Nokia xưa không?

Những chiếc điện thoại Nokia ngày xưa, mỗi lần rơi là nắp lưng, pin bay vèo vèo khắp nơi. Nhưng bạn chỉ cần nhặt lại các phần, lắp vào như cũ là có thể tiếp tục sử dụng một cách bình thường, hoàn toàn khác biệt so với tính mỏng manh của những chiếc điện thoại hiện đại ngày nay.

Điện thoại thời xưa tháo lắp pin quá dễ dàng

Khi mẫu điện thoại Fairphone 5 ra mắt, người dùng tức khắc nhớ đến những chiếc điện thoại Nokia 'huyền thoại' nhờ vào hai đặc điểm không thể quên: Nắp lưng dễ thay đổi và pin có thể tháo rời.

Khi mở nắp lưng của Fairphone 5 và rút pin ra, chúng ta cảm thấy như đang quay ngược thời gian trở lại với trải nghiệm của chiếc điện thoại đầu tiên từ những năm 2000.

Chắc chắn nhiều người đã từng vô số lần làm rơi điện thoại, làm nắp lưng và pin văng ra khắp nơi. Nhưng không có gì phải lo lắng, vì chỉ cần thu lại các phần đó, lắp vào như cũ, bạn có thể tiếp tục sử dụng mà không gặp vấn đề gì, như chưa từng có khoảnh khắc rơi vỡ nào.

20 năm trước, điện thoại được thiết kế với sự tiện ích và khả năng sửa chữa là trung tâm. Bạn có thể tháo ra khung sau hoặc trước, thậm chí thay đổi màu sắc toàn bộ điện thoại chỉ với vài trăm nghìn đồng.

Pin có tuổi thọ khoảng một năm, vì vậy khi bạn thấy dấu hiệu lão hóa, bạn cần mua pin mới. May mắn là mua pin mới không khó khăn, và ngay cả các cửa hàng nhỏ cũng sẵn sàng sửa chữa điều này.

Khi điện thoại hết pin vào buổi chiều bận rộn, bạn có thể sử dụng cục pin dự phòng. Tháo cục pin đã hết ra, đặt cục pin mới vào và tiếp tục sử dụng.

Không cần dây cáp lủng lẳng, không bộ sạc mang theo và không có vấn đề về quá nhiệt. Nếu cần, sau vài năm, bạn có thể thay pin để giữ cho điện thoại hoạt động tốt.

Những giải pháp này ban đầu được mong đợi sẽ hiệu quả từ đầu những năm 2010, nhưng lại bị tiến bộ công nghệ làm cho chúng trở nên ít phổ biến hơn.

Tương tự, việc loại bỏ cổng tai nghe 3,5mm cũng có lý do của nó, như là khó chống nước và chiếm không gian bên trong thiết bị.

Một tính năng mà nhiều người tiếc nuối ngoài pin tháo rời là khe cắm thẻ nhớ. Kể từ khi Apple không trang bị tính năng này cho iPhone, các thiết bị Android sau đó cũng dần dần bỏ qua.

Khi hết dung lượng, bạn không có cách nào khác trong những tình huống khẩn cấp ngoại trừ việc xóa dữ liệu cũ hoặc trả tiền cho lưu trữ đám mây. Giải pháp duy nhất là từ đầu hãy chi tiền nhiều hơn để mua thiết bị với bộ nhớ lớn hơn.

Với pin không thể tháo rời, bạn chỉ có cách là gửi điện thoại đến trung tâm bảo hành để thay pin.

Tại sao công nghệ ngày nay lại phức tạp như vậy?

Trong khi việc loại bỏ giắc cắm tai nghe đã gây ra nhiều tranh cãi, việc bỏ pin rời lại diễn ra một cách êm đềm.

Số phận của pin rời đã được định đoạt khi Samsung bỏ nó trên Galaxy S và Galaxy Note vào năm 2014, mặc dù LG đã cố gắng tiếp tục. Các mẫu LG G5 và V20 ra mắt vào năm 2016 là những chiếc điện thoại cuối cùng với pin rời.

Ngày nay, pin rời vẫn được nhắc đến đôi khi như một biểu tượng thiết kế cổ điển.

Trong cuộc khảo sát của Android Authority năm 2021 với 27.000 người, 27% - tỷ lệ cao đáng ngạc nhiên - cho biết muốn có pin rời trên mọi điện thoại. Trong khi đó, 47% cho biết đây là một tính năng tốt nhưng không cần thiết và chỉ 26% không quan tâm chút nào đến việc có pin rời.

Pin rời rất tiện lợi nhưng cũng hạn chế rất nhiều về thiết kế trên điện thoại. Trong sáu năm qua, ngành công nghiệp đã quyết định những chiếc điện thoại hàng đầu phải có thiết kế nguyên khối với mặt lưng bằng kính và khung nhôm. Sử dụng nắp lưng nhựa để dễ tháo pin nhìn qua trông có vẻ khiến thiết bị có cảm giác rẻ tiền.

Cùng với đó, sử dụng thân kim loại và mặt lưng kính lại không phù hợp cho việc tháo rời thường xuyên.

Nếu bạn muốn điện thoại bền bỉ, chống nước và bụi tốt, thiết bị sẽ cần phải có ít khe hở và tháo rời pin hay nắp lưng càng không được khuyến cáo. Cuối cùng, pin tháo rời chiếm nhiều không gian vật lý trong giới hạn vốn đã chật hẹp của một chiếc điện thoại hiện đại.

Không giống như pin kín, pin rời cần có thêm một lớp trợ lực để bảo vệ pin khỏi tác động hàng ngày. Điều này làm tăng thêm độ dày cho thiết bị, đánh mất đi tính thẩm mỹ.

Thay vì lãng phí không gian cho pin, các nhà thiết kế có thể trang bị thêm tính năng khác như loa âm thanh nổi, sạc không dây, cảm biến vân tay ở mặt sau v.v…

Tất cả những yếu tố trên đã định hình nên thiết kế tiêu biểu của một chiếc điện thoại hiện đại: Mỏng, nguyên khối, mặt lưng kính, khung kim loại.

Sự tối ưu đó đã tạo ra doanh số hàng trăm triệu điện thoại mỗi năm. Mặc định này thành công đến nỗi vào năm 2023, hầu hết các điện thoại đều trông giống nhau.

Một trong những lý do khác vĩ mô hơn cho việc từ bỏ pin rời là giảm thiểu lượng pin tổng thể sản xuất ra mỗi năm cho mục đích bảo vệ môi trường.

Nhưng cũng có một động cơ thầm kín hơn cả đó là các nhà sản xuất cũng được lợi nhiều từ việc từ bỏ pin rời.

Việc tước bỏ khả năng thay thế pin sẽ mở ra một số kênh doanh thu mới cho các nhà sản xuất điện thoại, chẳng hạn như tính phí sửa chữa pin cho người mua.

Ý đồ của các nhà sản xuất muốn hướng tới là 'lỗi thời theo kế hoạch'. Họ muốn bạn mua một chiếc điện thoại mới thường xuyên hơn, trong vòng 2-3 năm, và các đặc quyền như pin tháo rời hay bộ nhớ mở rộng sẽ cản trở hướng đi đó.