Điện thoại Windows

Điện thoại Windows là hệ điều hành của Microsoft và Nokia dành riêng cho các thiết bị thông minh, kế thừa từ nền tảng Windows Mobile nhưng có nhiều khác biệt. Trong khi Windows Mobile đã qua, Windows Phone tập trung phát triển Marketplace - nơi các nhà phát triển có thể cung cấp ứng dụng (miễn phí và trả phí) cho người dùng. Windows Phone chính thức ra mắt vào tháng 10 năm 2010 và đầu năm 2011 tại khu vực Châu Á.

Phiên bản mới nhất hiện nay là Windows 10 Mobile (mã hiệu 1709), kế thừa từ Windows Phone 8.1 (mã hiệu Blue) và Windows Phone 8 (mã hiệu Apollo). Hầu hết các thiết bị đều đã được cài sẵn Windows Phone 8.1. Microsoft đã phát triển giao diện người dùng mới gọi là Modern UI (trước đây là Metro) để tích hợp tốt hơn với phần cứng và phần mềm của bên thứ ba. Phiên bản 1709 của Windows 10 Mobile giới thiệu ngôn ngữ thiết kế mới 'Fluent Design', mặc dù chưa hoàn thiện và là bản cập nhật lớn cuối cùng của Windows 10 Mobile.

Câu chuyện và quá trình phát triển

Nguyên nhân ra đời

Sau thành công vang dội của Windows trên máy tính, Microsoft đã rất háo hức để mở rộng sang nền tảng di động. Windows Phone bắt đầu được phát triển vào đầu năm 2004 như một bản nâng cấp cho Windows Mobile với tên mã 'Photon', nhưng quá trình diễn ra chậm chạp và dự án bị hủy bỏ. Đến năm 2008, dự án được khôi phục, nhưng không phải là nâng cấp mà là một hệ điều hành hoàn toàn mới. Dù dự kiến phát hành vào năm 2009, sự chậm trễ trong phát triển đã dẫn đến việc Windows Mobile 6.5 vẫn được phát hành. Cuối cùng, vào ngày 15 tháng 7 năm 2011, Windows Mobile chính thức bị ngừng phát triển.

Trong giai đoạn này, sự phát triển của Windows Phone diễn ra rất nhanh, dẫn đến việc không thể tương thích với các phiên bản cũ do không kịp chuẩn bị.

Tên mã ban đầu của dự án Windows Phone là 'Photon'. Mặc dù tên gọi ban đầu là Windows Phone, vào ngày 22 tháng 4 năm 2010, Microsoft đã chính thức công bố tên phiên bản đầu tiên là Windows Phone 7, tương ứng với hệ điều hành Windows 7 trên máy tính.

Quá trình phát triển và mở rộng

Windows Phone 7 được công bố vào ngày 15 tháng 2 năm 2010 tại hội chợ Mobile World Congress ở Barcelona, Tây Ban Nha và chính thức được bán ra từ ngày 8 tháng 11 năm 2010 tại Mỹ.

Microsoft đã phát hành bản cập nhật đầu tiên No Do, sau đó là bản nâng cấp quan trọng Mango (hay còn gọi là Windows Phone 7.5) vào tháng 5 năm 2011. Bản cập nhật này mang đến phiên bản di động của Internet Explorer 9, hỗ trợ đa nhiệm cho các ứng dụng bên thứ ba, tích hợp Twitter vào People Hub, và cho phép đăng nhập vào OneDrive.

Một bản nâng cấp nhỏ có tên 'Tango' được phát hành vào năm 2012. Bản cập nhật này bao gồm việc khắc phục lỗi, giảm yêu cầu cấu hình tối thiểu của Windows Phone xuống còn chip 800 MHz và RAM 256MB để phù hợp với các thiết bị giá rẻ cấu hình thấp.

Vào tháng 1 năm 2013, Microsoft ra mắt Windows Phone 7.8, bổ sung nhiều tính năng từ Windows Phone 8, bao gồm màn hình chính mới, mở rộng số lượng màu sắc lên 20 và khả năng đặt hình nền khóa màn hình là hình ảnh Bing hàng ngày. Windows Phone 7.8 được phát triển để kéo dài tuổi thọ cho các thiết bị Windows Phone 7 không thể nâng cấp lên Windows Phone 8 do giới hạn phần cứng. Microsoft tiếp tục hỗ trợ Windows Phone 7.8 song song với Windows Phone 8 cho đến ngày 9 tháng 9 năm 2014, cùng ngày với sự ra mắt của iPhone 6.

Vào ngày 20 tháng 6 năm 2012, Microsoft giới thiệu Windows Phone 8, đánh dấu một thế hệ hệ điều hành hoàn toàn mới. Sau đó, vào ngày 29 tháng 10 năm 2012, Microsoft bắt đầu phân phối phiên bản này. Windows Phone 8 thay thế lõi kiến trúc Windows CE của Windows Phone 7 bằng kernel của Windows NT, vốn được thiết kế cho Windows 8, giúp dễ dàng chuyển đổi ứng dụng giữa hai hệ điều hành. Ngoài ra, Windows Phone 8 còn hỗ trợ CPU đa nhân, nhiều độ phân giải khác nhau, tùy chỉnh màn hình Start, phiên bản di động của Internet Explorer 10, và HERE Maps thay thế Bing Maps. Theo Microsoft, Windows Phone 8 sẽ được hỗ trợ đến ngày 8 tháng 7 năm 2014.

Windows Phone 8.1 là bản cập nhật lớn cho các điện thoại chạy hệ điều hành Windows Phone 8. Được công bố vào ngày 2 tháng 4 năm 2014, bản Preview dành cho nhà phát triển đã được phát hành vào ngày 10 tháng 4. Tại Việt Nam, Windows Phone 8.1 chính thức ra mắt vào ngày 22 tháng 8 năm 2014, mặc dù người dùng vẫn có thể tải bản Preview trước đó.

Windows Phone 8.1 mang đến nhiều tính năng mới so với Windows Phone 8, bao gồm một số cải tiến chính sau đây:

• Internet Explorer 11.
• Tùy chỉnh với 3 cột Live Tiles (kích thước trung bình).
• Cá nhân hóa Live Tiles bằng hình nền.
• Trợ lý ảo Cortana.
• Hỗ trợ gõ tiếng Việt bằng các kiểu gõ Telex, VNI hoặc thêm dấu tùy chỉnh.
• Tùy chỉnh và cài đặt – Trung tâm hành động, âm thanh, đồng bộ hóa.

Windows 10 Mobile

Hợp tác với Nokia

Vào ngày 11 tháng 2 năm 2011, CEO Microsoft Steve Ballmer và CEO Nokia Stephen Elop đã công bố quan hệ đối tác chiến lược, với Windows Phone trở thành hệ điều hành chính cho các thiết bị của Nokia, thay thế nền tảng Symbian đã lỗi thời. Đây là một bước ngoặt quan trọng trong cuộc cạnh tranh với Android và iOS, được coi là 'cuộc đua giữa ba con ngựa'. Nokia sẽ phối hợp với Microsoft để sản xuất các điện thoại sử dụng Windows Phone và cam kết:

• Chuyển trọng tâm sang Windows Phone.
• Đưa ra thiết kế mới, cung cấp thêm các gói ngôn ngữ và mở rộng sự phổ biến của chúng với thiết kế phần cứng đa dạng và các phân khúc thị trường khác nhau.
• Hợp tác trong lĩnh vực marketing và phát triển phần mềm cho thiết bị di động.
• Bing sẽ trở thành công cụ tìm kiếm chính trên các thiết bị và dịch vụ của Nokia.
• Kho ứng dụng riêng của Nokia sẽ được tích hợp vào cửa hàng ứng dụng của Windows Phone.

Các tính năng

Giao diện người dùng

Giao diện người dùng (UI) của Windows Phone dựa trên hệ sinh thái thiết kế của Microsoft gần đây, mang tên 'Metro'. Metro UI lần đầu tiên xuất hiện trên máy nghe nhạc Zune HD của Microsoft, nhằm cạnh tranh với iPod của Apple. Màn hình chính, gọi là 'Start Screen', bao gồm các 'Gạch Sống' (Live Tiles). Các ô này dẫn đến các ứng dụng, tính năng, và thông tin khác (như danh bạ, bookmarks, tập tin nhạc,...) Người dùng có thể thêm, sắp xếp hoặc xóa các Gạch mà không làm gỡ bỏ ứng dụng khỏi thiết bị. Các ô này hoạt động theo thời gian thực, ví dụ như ô email sẽ hiển thị số lượng email chưa đọc và nội dung, ô thời tiết cập nhật tình hình thời tiết nhanh chóng, ô lịch hiển thị các cuộc hẹn trong ngày và ngày tiếp theo. Thông báo cũng được hiển thị qua các ô này, giúp người dùng dễ dàng theo dõi mà không cần thanh thông báo như trên Android hoặc iOS (từ Windows Phone 8.1, thanh thông báo đã được thêm vào). Kể từ Windows Phone 7.8 và Windows Phone 8, các ô có thể được điều chỉnh kích thước thành nhỏ, vừa hoặc lớn.

Các Hub

Một điểm nổi bật của Windows Phone là Hub, nơi kết hợp nội dung từ thiết bị và trực tuyến thông qua việc tích hợp với các mạng xã hội như Facebook, LinkedIn, Twitter, cũng như dịch vụ điện toán đám mây. Các loại Hub bao gồm:

• Hub ảnh: Bao gồm các bức ảnh chụp từ điện thoại và album từ Facebook, OneDrive,... Người dùng có thể tải ảnh lên Facebook trực tiếp từ Hub ảnh.
• Hub danh bạ: Hiển thị danh bạ trên máy kết hợp với các nguồn khác như Facebook, Windows Live,...
• Hub văn phòng: Quản lý các tài liệu Word, Note, Office trên máy và trên OneDrive.
• Hub tin nhắn: Gửi tin nhắn từ danh bạ điện thoại và chat Facebook.
• Hub trò chơi: Kết nối với XBOX Live.
• Hub media: Kết nối với XBOX Live Musics và Videos.
• HubGame: Cung cấp các trò chơi demo từ Gameloft và quảng cáo các trò chơi của họ.

Trình duyệt web

Internet Explorer trên Windows Phone cho phép người dùng thiết lập các trang yêu thích và gắn chúng vào Start Screen. Trình duyệt hỗ trợ nhiều tab hoạt động đồng thời và cung cấp các tính năng như chia sẻ trang web, thao tác đa điểm, và lưu hình ảnh vào thiết bị. Đối với các máy đã được mở khóa, Internet Explorer còn cho phép cài đặt các ứng dụng bị bẻ khóa.

Tìm kiếm

Microsoft yêu cầu các nhà sản xuất tích hợp nút tìm kiếm trên mặt trước của thiết bị. Nút tìm kiếm này giúp người dùng tìm kiếm website, tin tức, địa điểm, và bản đồ qua công cụ tìm kiếm Bing. Từ Windows Phone 8.1 trở đi, khi nhấn và giữ nút này lâu, Cortana sẽ được kích hoạt.

Ngừng hỗ trợ

Bản cập nhật Windows Phone 8.1 Update 2 là bản cập nhật cuối cùng cho Windows Phone 8.1. Hiện tại, ứng dụng Windows Store trên Windows Phone 8.1 đã ngừng hoạt động. Để tiếp tục cài đặt ứng dụng, người dùng cần nâng cấp lên Windows 10 Mobile hoặc sử dụng thiết bị đã cài sẵn Windows 10 Mobile.

Windows 10 Mobile cũng đã ngừng hỗ trợ, nhưng người dùng vẫn có thể truy cập một số tính năng như Xbox, Microsoft Store, và các dịch vụ khác.