Diễn viên lồng ghép

Seiyū (声優, Thanh ưu) là các diễn viên lồng ghép tiếng tại Nhật Bản, thực hiện nhiệm vụ như dẫn chương trình truyền thanh, truyền hình, lồng ghép cho anime, trò chơi điện tử, và phim ngoại quốc. Hiện nay, những diễn viên này thường được đào tạo bài bản tại khoảng 130 trường đào tạo lồng ghép ở Nhật. Nhiều thanh ưu còn xuất thân từ lĩnh vực diễn xuất, ca hát, hay phát thanh.

Trong sản xuất phim hoạt hình, công đoạn lồng ghép thường diễn ra vào giai đoạn cuối, khi các diễn viên phải đồng bộ lời thoại với chuyển động của nhân vật trên màn hình. Các diễn viên lồng ghép thường ký hợp đồng với các công ty đại diện như Arts Vision; các hãng phim thường liên hệ các công ty này để tuyển chọn diễn viên, thay vì trực tiếp chọn Seiyū. Tuy nhiên, nhiều công ty truyền thông và hãng tin có đội ngũ diễn viên lồng ghép riêng của mình.

Với sự bùng nổ của ngành công nghiệp trò chơi và phim hoạt hình (anime Nhật Bản đóng góp đến 60% tổng số phim hoạt hình toàn cầu), nghề lồng ghép đang rất được ưa chuộng ở Nhật Bản và các thanh ưu ở đây có địa vị cao hơn nhiều so với các đồng nghiệp quốc tế. Một số Seiyū nổi tiếng không kém gì các ngôi sao điện ảnh hay âm nhạc như Inoue Kikuko, Hayashibara Megumi, Hirano Aya, Hisakawa Aya, Saiga Mitsuki, Mizuki Nana, Romi Paku, và Rie Kugimiya, thường có một lượng fan hâm mộ đông đảo với nhiều câu lạc bộ quốc tế. Nhiều người hâm mộ xem phim hoặc chương trình chỉ để nghe giọng của các diễn viên yêu thích. Một số thanh ưu sau đó chuyển sang làm ca sĩ hoặc diễn viên truyền hình. Nhiều tạp chí về diễn viên lồng ghép được phát hành rộng rãi tại Nhật Bản, trong đó Voice Animage là tạp chí nổi bật nhất và có lịch sử lâu dài. Tuy nhiên, nghề này có nguy cơ thất nghiệp cao do có nhiều Seiyū trẻ mới ra trường mỗi năm, và những diễn viên lớn tuổi thường bị thay thế nhanh chóng.

Một điều thú vị là tại quê hương của các diễn viên lồng ghép, thuật ngữ tiếng Anh character voice (viết tắt CV) đã trở nên rất phổ biến từ những năm 1980, thay thế cho thuật ngữ gốc tiếng Nhật. Trong khi đó, ở các cộng đồng hâm mộ anime và game Nhật Bản ở nước ngoài, thuật ngữ gốc Seiyū lại được ưa chuộng hơn. Tại Trung Quốc, các diễn viên lồng ghép Nhật Bản thường được gọi là 'phối âm viên Nhật Bản' hoặc 'diễn viên phối âm Nhật Bản'.

Diễn viên và các diễn viên lồng ghép

Ban đầu, lồng ghép và thuyết minh là công việc của diễn viên chỉ sử dụng giọng nói của mình. Họ được gọi là thanh chi bài ưu (声の俳優, koe no haiyū

). Sau đó, thuật ngữ này được rút gọn thành thanh ưu (seiyū, 声優). Tuy nhiên, thuật ngữ thanh ưu chỉ trở nên phổ biến khi nghề này phát triển. Do đó, những diễn viên lồng ghép có kinh nghiệm lâu năm không thích bị gọi là 'thanh ưu' vì từ này có ý nghĩa khác trong quá khứ. Diễn viên lồng ghép nổi tiếng Ōtsuka Chikao, người lồng ghép cho Charles Bronson và nhiều nhân vật khác, từng nói trong tạp chí Animage:

“	Chúng tôi là diễn viên. Dù rằng yêu cầu công việc chỉ cần giọng nói của chúng tôi, chúng tôi vẫn là diễn viên, và vì vậy thật không chính xác khi gọi chúng tôi chỉ là "người lồng tiếng", phải thế không ?	”
— Ōtsuka Chikao

Ông cũng phản đối việc phân chia giữa diễn viên và các diễn viên lồng ghép, ngay cả trong trường hợp của những thanh ưu như Wakayama Genzō, người chưa bao giờ xuất hiện trên sân khấu.

Có ba lý do chính để phân chia diễn viên và các diễn viên lồng ghép thành hai nhóm riêng biệt:

• Việc đào tạo các diễn viên lồng ghép chuyên nghiệp được thực hiện bởi Kịch đoàn phát sóng Tokyo (東京放送劇団, Tōkyō Hōsō Gekidan), được thành lập bởi NHK và nhiều đài truyền hình khác trong thời kỳ vàng son của các vở kịch phát sóng trên rađiô.
• Với sự gia tăng của việc xem truyền hình và việc sản xuất kịch, phim trong nước không đủ đáp ứng nhu cầu của công chúng, đã dẫn đến nhu cầu về một đội ngũ diễn viên lồng ghép đông đảo để lồng tiếng cho các bộ phim và chương trình từ nước ngoài.
• Sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp phim hoạt hình Nhật Bản (anime) đã tạo ra một thế hệ các diễn viên lồng ghép mới, những người muốn theo đuổi sự nghiệp lồng ghép hơn là nghề diễn viên truyền thống.

Lịch sử

Nghề lồng ghép đã có mặt ở Nhật Bản từ thời kỳ mà vô tuyến truyền thanh còn phổ biến. Tuy nhiên, phải đến thập niên 1970 thì thuật ngữ 'thanh ưu' mới bắt đầu được sử dụng rộng rãi nhờ vào sự xuất hiện của phim hoạt hình Uchū Senkan Yamato. Một nhà quản lý diễn viên lồng ghép đã chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn rằng: 'Sau thành công của Yamato, thuật ngữ 'thanh ưu' trở nên phổ biến; trước đó, khi các diễn viên lồng ghép tự giới thiệu mình là 'thanh ưu', thường bị hỏi: 'Ý bạn là bạn làm việc ở Siêu thị Thanh ưu sao?''

Thời kỳ của các vở kịch trên vô tuyến truyền thanh

Thập niên 1960: đợt bùng nổ đầu tiên

Những năm 1970: đợt bùng nổ thứ hai

Những năm 1980: giai đoạn chuyển tiếp

Những năm 1990: đợt bùng nổ thứ ba

Ghi chú

Liên kết bên ngoài

• Danh sách các Seiyuu trên Anime News Network