Diệp Lang

Diệp Lang (4 tháng 3 năm 1941 – 11 tháng 3 năm 2023), tên thật là Dương Công Thuấn, là một trong những nghệ sĩ cải lương hàng đầu của Việt Nam. Bên cạnh cải lương, ông còn nổi bật trong các lĩnh vực khác như kịch nói và điện ảnh. Ông đã dành hơn 20 năm làm thành viên Ban Chấp hành Hội Nghệ sĩ sân khấu Thành phố Hồ Chí Minh.

Cuộc đời và sự nghiệp

Tên khai sinh của ông là Dương Công Thuấn, sinh ngày 4 tháng 3 năm 1941 tại làng Bình Tiên, huyện Châu Thành, tỉnh Sa Đéc (hiện nay là Tân Bình, Châu Thành, Đồng Tháp). Khi mới 8 tuổi, ông đã theo cha là thầy đàn Ba Diệp gia nhập Đoàn Cải lương Tam Phụng. Mặc dù cha ông không muốn ông nối nghiệp đàn, nhưng ông đã được tìm thầy dạy hát và học diễn các vai phụ.

Vào đầu thập niên 1950, trong một đêm diễn vở 'Lấp sông Gianh' tại rạp Nguyễn Văn Hảo (hiện là rạp Công Nhân) trên đường Trần Hưng Đạo, Thành phố Sài Gòn, đoàn cải lương Kim Thoa bị tấn công bằng lựu đạn, khiến 2 thành viên thiệt mạng, nhưng cha con ông đã may mắn thoát nạn. Tuy nhiên, không lâu sau, cha ông lâm bệnh nặng, phải rời đoàn về quê và qua đời ở đó.

Sau khi chịu tang cha một thời gian, ông tiếp tục quay lại Sài Gòn để theo đuổi đam mê nghệ thuật. Lúc 12 tuổi, Diệp Lang lần đầu xuất hiện trên sân khấu trong vở Lấp sông Gianh của Đoàn Cải lương Kim Thoa, sau đó là Việt Hùng – Minh Chí, rồi Phụng Hảo – Ba Vân... dù chỉ là những vai phụ. Mãi đến khi soạn giả và bầu Nguyễn Huỳnh (bạn của cha ông) đưa ông về Đoàn Hoài Dung - Hoài Mỹ (Long An), ông mới được giao vai chính là hoàng tử trong vở 'Chiếc nhẫn kim cương'. Tên nghệ danh Diệp Lang (tức con của Ba Diệp – cha ông) được Nguyễn Huỳnh đặt khi ông bắt đầu nhận vai chính ở Đoàn Cải lương Hoài Dung – Hoài Mỹ.

Năm 1962, khi gia nhập đoàn Kim Chưởng, Diệp Lang được soạn giả Thu An giao vai ông già 70 tuổi (người cha trong vở Người anh khác mẹ). Vai diễn này đã để lại dấu ấn mạnh mẽ trong sự nghiệp nghệ thuật của ông và mang về Giải thưởng Thanh Tâm cho diễn viên triển vọng năm 1963.

Năm 1964, với tài năng diễn xuất đạt đến đỉnh cao, ông được vinh danh thêm bằng Danh dự của giải Thanh Tâm.

Năm 1965, ông bị gọi nhập ngũ theo lệnh của Nha Quân dịch Việt Nam Cộng hòa. Sau năm 1975, ông gia nhập đoàn Cải lương tập thể Sài Gòn II. Đoàn của ông đã biểu diễn khắp nơi, kể cả các vùng chiến sự như: Phnôm Pênh, Xiêm Riệp, Mặt trận 479... Ông được tín nhiệm bầu làm Trưởng đoàn 284. Dù vừa quản lý vừa làm nghệ thuật, ông đã xin nghỉ quản lý để trở lại với nghề hát vì áp lực công việc và bệnh tật. Đây cũng là thời điểm gia đình ông gặp nhiều khó khăn.

Sau năm 1975, ông đã tham gia vào nhiều vở diễn thành công như: 'Trung sĩ Tám' trong 'Tìm lại cuộc đời', 'Hội đồng Dư' trong 'Tiếng hò sông Hậu', 'Hội đồng Thăng' trong 'Đời cô Lựu', 'Lê Quý' trong 'Tâm sự Ngọc Hân', 'Lê Xuân Giác' trong 'Tiếng sóng Rạch Gầm', 'Ông nội' trong 'Cây lẻ bạn', và 'Ông Hai' trong 'Đàn ca tri kỷ'.

Sau khi được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân vào năm 2001, Diệp Lang quyết định ngừng sự nghiệp ca hát. Đến năm 2009, ông chuyển đến Hoa Kỳ để sống cùng gia đình. Ngày 11 tháng 3 năm 2023, ông qua đời tại San Diego, California, thọ 82 tuổi.

Cuộc sống gia đình

Năm 1964, Diệp Lang kết hôn với nghệ sĩ Phượng Liên và họ có hai người con (một trai và một gái). Tuy nhiên, vào năm 1966, khi con gái mới chỉ 2 tháng tuổi, cuộc hôn nhân của họ đã gặp trục trặc. Mặc dù cả hai đều có ý định hàn gắn nhưng không thành công.

Năm 1978, Diệp Lang tái hôn với bà Thu Phong, hoa khôi trường Gia Long thời xưa. Khi họ gặp nhau, ông vừa gia nhập đoàn Sài Gòn 2, còn bà đã ngừng học để làm việc trong ngành soát vé. Họ có với nhau hai người con (một trai và một gái).

Các vai diễn nổi bật

• Đời cô Lựu (vai Hội đồng Thăng)
• Kiếm sĩ dơi (vai Nhượng Phong)
• Lan và Điệp (vai cha của Thúy Liễu)
• Người tình trên chiến trận (vai A Khắc Lữ)
• Nửa đời hương phấn (vai cha của The/Hương)
• Mùa thu trên Bạch Mã Sơn (vai Chu Thiên Mã)
• Máu nhuộm sân chùa (vai Chu Thiên Cát)
• Tô Ánh Nguyệt (vai cha của Nguyệt)
• Tìm lại cuộc đời (vai Tám)
• Tiếng hò sông Hậu (vai Hội đồng Dư)
• Xin một lần yêu nhau (vai Hồ Diên Trúc)

Thành tích

Trong hơn 50 năm cống hiến cho sân khấu và điện ảnh, ông đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá:

• Huy chương Vàng Triển vọng Giải Thanh Tâm (1963)
• Bằng Danh dự Giải Thanh Tâm (1964)
• Nghệ sĩ Ưu tú (1993)
• Huy chương Vì sự nghiệp sân khấu (2000)
• Giải Mai vàng (2001)
• Nghệ sĩ Nhân dân (2003)

Ngoài những thành tựu trong nước, ông còn được mời biểu diễn quốc tế: năm 1984 tại Tây Âu, năm 1986 tại mặt trận 479 ở Xiêm Riệp, năm 1997 tại Pháp và năm 1998 tại Úc.

Gia đình

Ông sống cùng các thế hệ con cháu tại California, Hoa Kỳ

• Thầy đàn Ba Diệp (cha của ông)
• Đặng Thu Phong (vợ của ông)
• Đạo diễn sân khấu và diễn viên kịch nói Bình Tiên (nghệ danh Diệp Tiên) (con trai của ông)

Chú thích

Liên kết ngoài

• NSND Diệp Lang - Dẫu nghèo vẫn tràn đầy tiếng cười Lưu trữ 2008-06-18 tại Wayback Machine