Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài phân lỏng, đi đại tiện nhiều lần trong ngày. Có 2 dạng tiêu chảy chính là tiêu chảy cấp tính và mãn tính. Nguyên tắc chung khi điều trị tiêu chảy cấp là hạn chế nguy cơ mất nước, mất điện giải ngay thời điểm đó. Cách trị tiêu chảy như thế nào? Bị tiêu chảy uống thuốc gì nhanh khỏi là vấn đề được nhiều người quan tâm.

Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài phân lỏng, phân sống từ 3 lần/ ngày trở lên. Đi kèm với tiêu chảy người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng như: Đau bụng, đầy hơi, nôn mửa, khó tiêu, mỏi mệt,...

Tiêu chảy có 2 dạng chính là:

• Tiêu chảy cấp tính: Thường thuyên giảm sau 1 - 2 ngày, không kéo dài quá 1 tuần;
• Tiêu chảy mãn tính (tiêu chảy kéo dài): Có thể kéo dài từ 2 - 3 tuần, thậm chí có thể đến 4 tuần gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tiêu chảy, từ nguyên nhân cơ bản nhất như rối loạn tiêu hóa do ăn uống thực phẩm không hợp vệ sinh, thay đổi môi trường sống, thói quen sinh hoạt không lành mạnh như: Stress, uống nhiều rượu bia, cà phê,...

Ngoài ra, tiêu chảy cũng có thể là dấu hiệu ban đầu của nhiều loại bệnh lý như:

• Nhiễm virus, vi khuẩn, ký sinh trùng;
• Tiêu chảy do dùng thuốc (đặc biệt là thuốc kháng sinh);
• Dị ứng hoặc nhạy cảm với một số loại thực phẩm;
• Hội chứng ruột kích thích (IBS);
• Bệnh Celiac (không dung nạp Gluten);
• Bệnh Crohn hoặc viêm loét đại tràng.

Trong trường hợp tiêu chảy không quá nghiêm trọng (tiêu chảy cấp tính), người bệnh có thể tự chăm sóc và điều trị tại nhà. Khi điều trị tiêu chảy tại nhà, cần chú ý những điều sau:

• Nên tham khảo ý kiến bác sĩ để chắc chắn tình trạng tiêu chảy cấp hiện tại không phải là nguyên nhân của bất kỳ bệnh lý nguy hiểm nào và đủ điều kiện điều trị tại nhà;
• Tăng cường bù nước và điện giải: Đây được xem là cách trị tiêu chảy quan trọng nhất mà mọi người bệnh nên nhớ. Do tiêu chảy khiến bệnh nhân phải đi ngoài nhiều lần dễ dẫn đến nguy cơ mất nước. Do đó, người bệnh cần uống nhiều nước và tăng cường bổ sung chất điện giải để bồi hoàn lượng nước và chất điện giải bị hao hụt đi. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể uống thêm 1 số loại nước ép trái cây, nước ép rau củ quả;
• Chế độ dinh dưỡng: Để tránh kiệt sức người bệnh nên tăng cường bổ sung dưỡng chất. Chú ý lựa chọn những thực phẩm có lợi như sữa chua, khoai tây, thịt gà bỏ da, các thực phẩm dễ tiêu hóa và tránh những thực phẩm có nhiều dầu mỡ, có nguy cơ gây đầy bụng như: thức ăn cay nóng, thực phẩm chế biến sẵn, bia rượu,...;
• Bổ sung men vi sinh đúng cách giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn, phòng ngừa nhiễm trùng và giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục. Các men vi sinh thường có trong sữa chua và nhiều loại thực phẩm lên men khác.

Sau khi điều chỉnh chế độ ăn, hầu hết người mắc tiêu chảy cấp sẽ thấy cải thiện đáng kể mà không cần sử dụng thuốc. Tuy nhiên, nếu cần thiết, bạn có thể xem xét sử dụng một số loại thuốc chữa tiêu chảy không cần đơn, như:

Berberin là một loại thuốc chữa tiêu chảy được biết đến và sử dụng rộng rãi. Chiết xuất chủ yếu từ các thành phần thảo dược, thuốc có khả năng kháng khuẩn và chống viêm hiệu quả, hỗ trợ điều trị các tổn thương do viêm nhiễm. Có sẵn ở hầu hết các nhà thuốc, bạn chỉ cần tuân thủ liều lượng theo hướng dẫn để kiểm soát tiêu chảy.

Diphenoxylate là loại thuốc giảm co bóp và kiểm soát nhu động ruột hiệu quả, thường được chỉ định để giảm đau bụng và kiểm soát tình trạng đi ngoài quá mức. Ngoài ra, thuốc còn giảm tiêu thụ nước và chất điện giải trong ruột, giúp hấp thụ hiệu quả hơn và ngăn chặn mất nước, từ đó ổn định tình trạng phân.

Loperamid thường được ưa chuộng trong việc kiểm soát tiêu chảy cấp không rõ nguyên nhân, tiêu chảy du lịch và tiêu chảy mãn tính. Thuốc giúp giảm nhu động ruột, kiểm soát tiết dịch ở đường tiêu hóa, và làm giảm lượng nước trong phân. Điều này giúp tạo thành phân đặc hơn và giảm số lần đi ngoài mà không ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương.

Lưu ý: Chỉ sử dụng cho người lớn và trẻ em trên 12 tuổi.

Codein là một loại thuốc chống tiêu chảy có chứa Codein phosphat, giúp giảm đau bụng và kiểm soát nhu động ruột. Thường được đề xuất trong trường hợp tiêu chảy kèm theo cơn đau co thắt ở bụng hoặc do tác động của vi khuẩn.

Pepto Bismol là lựa chọn phổ biến cho các vấn đề về hệ tiêu hóa như tiêu chảy cấp, tiêu chảy du lịch và khó chịu ở dạ dày (như ợ nóng, ợ chua, buồn nôn, khó tiêu). Thành phần Bismuth subsalicylate trong Pepto Bismol giúp làm lành niêm mạc dạ dày, kích thích sự co bóp để hỗ trợ quá trình tiêu hóa. Điều này giúp giảm số lần đi ngoài và cải thiện các triệu chứng như đau dạ dày sau khi ăn nhiều, khó tiêu, buồn nôn, ợ nóng...

Lưu ý: Không sử dụng nếu tiêu chảy kèm sốt, phân có máu hoặc nhầy, loét dạ dày, dị ứng với aspirin hoặc các salicylat khác. Không dùng cho trẻ em hoặc thanh thiếu niên đang sốt, có triệu chứng cúm hoặc thủy đậu.

Thuốc Racecadotril hoạt động bằng cách ức chế enzyme Enkephalinase trong hệ tiêu hóa, giảm tiết dịch và ngăn chặn mất chất điện giải, giảm số lần tiêu chảy.

Racecadotril có dạng viên nén, viên nang và hỗn dịch uống, chủ yếu được sử dụng để điều trị tiêu chảy cấp.

Thuốc Smecta (Diosmectit) tạo ra lớp màng bảo vệ niêm mạc đại tràng, giảm kích thích và giảm số lần đi ngoài. Nó cũng hấp thụ nước và hơi, ngăn chặn vi khuẩn và virus gắn kết vào niêm mạc ống tiêu hóa. Điều này giúp hỗ trợ quá trình hồi phục, cải thiện khuôn phân và giảm thời gian đau bụng, tiêu chảy.

Trong khi kẽm không phải là thuốc chống tiêu chảy, nghiên cứu chỉ ra rằng bổ sung kẽm giúp giảm thời gian và cường độ tiêu chảy. Kẽm còn tăng cường sức đề kháng, kích thích sự thèm ăn và giảm nguy cơ tái phát sau khi điều trị. Bổ sung kẽm cũng cải thiện vị giác và giảm nguy cơ mắc tiêu chảy.

Chú ý rằng những loại thuốc trên chỉ giảm triệu chứng tạm thời mà không điều trị nguyên nhân. Nếu tình trạng tiêu chảy không giảm sau khi sử dụng thuốc, hãy thăm bác sĩ để được chẩn đoán và hướng dẫn điều trị đúng.

• Thuốc Berberin: Điều quan trọng cần biết
• Rối loạn tiêu hóa: Cách điều trị hiệu quả
• Cách giảm triệu chứng đi ngoài phân sống