Vật lý trị liệu (physical therapy) là một ngành y học tổng hợp, sử dụng các hiệu ứng vật lý để điều trị và phục hồi chức năng của cơ thể con người như nhiệt trị liệu, điện trị liệu (bao gồm cả điện xung và từ trường), khí trị liệu, quang trị liệu, thủy lực trị liệu, cơ học trị liệu, ... Vật lý trị liệu nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân thông qua khám, chẩn đoán, dự báo, can thiệp vật lý và giáo dục bệnh nhân. Nó được thực hiện bởi các chuyên gia vật lý trị liệu (hay còn gọi là nhà vật lý trị liệu ở nhiều quốc gia).
Vật lý trị liệu là các kỹ thuật nhằm phục hồi chức năng cơ thể. Do đó, vật lý trị liệu được áp dụng trong điều trị bệnh, phục hồi chức năng.
Ngoài việc thực hành lâm sàng, các hoạt động khác trong ngành vật lý trị liệu bao gồm nghiên cứu, giáo dục, tư vấn và quản lý. Các dịch vụ vật lý trị liệu có thể cung cấp như điều trị chăm sóc chính hoặc bổ sung, hoặc kết hợp với các dịch vụ y tế khác.
Đây là một lĩnh vực khoa học có lịch sử lâu đời, nhưng chỉ gần đây mới phát triển mạnh mẽ.
Tổng quan
Vật lý trị liệu nhằm phân loại và định vị các tổn thương, phân tích mối liên hệ từ vị trí tổn thương đến các cơ quan khác, và lựa chọn phương pháp điều trị tối ưu cho từng giai đoạn của bệnh. Vật lý trị liệu sử dụng thông tin từ bệnh sử và kết quả cận lâm sàng như kết quả xét nghiệm máu, độ loãng xương, đánh giá đau, sức mạnh cơ, siêu âm, X-quang, CT hoặc MRI, cũng như các phương pháp điện sinh lý như đo điện cơ và kiểm tra tốc độ truyền dẫn thần kinh. Các chuyên gia vật lý trị liệu sẽ thiết kế chương trình điều trị cụ thể bằng các phương pháp như điều trị nhiệt (lạnh hoặc nóng), điện xung, sóng âm, tia X, từ trường chuẩn hoặc từ trường siêu dẫn. Đồng thời, vật lý trị liệu cũng kết hợp với dinh dưỡng và các phương pháp sinh hoạt khác để mang lại hiệu quả tối đa. Sau giai đoạn điều trị cấp tính, chuyên gia vật lý trị liệu sẽ lập kế hoạch tập luyện và chăm sóc sức khỏe tại nhà.
Vật lý trị liệu là một nghề chuyên nghiệp với nhiều chuyên ngành như vận động, thể thao, thần kinh học, chăm sóc vết thương, EMG, hệ tuần hoàn, lão khoa, chỉnh hình, sức khỏe phụ nữ và nhi khoa. Đặc biệt, phục hồi chức năng thần kinh đang trở thành một lĩnh vực nổi bật. Các chuyên gia vật lý trị liệu làm việc tại nhiều địa điểm như phòng khám tư nhân, ngoại trú, bệnh viện phục hồi chức năng, cơ sở điều dưỡng chuyên nghiệp, trung tâm chăm sóc mở rộng, trường học, nhà tế bần và các môi trường nghề nghiệp khác, cũng như các trung tâm giáo dục và nghiên cứu, trung tâm thể dục và huấn luyện thể thao.