Dinh dưỡng hàng ngày cho những người có huyết áp cao

1. Hiểu về cao huyết áp

Huyết áp là áp lực được tạo ra bởi động mạch khi tim bơm máu ra ngoài cơ thể. Huyết áp tối thiểu xảy ra khi tim nghỉ, và huyết áp tối đa xảy ra khi tim co bóp. Theo WHO, một người được coi là có huyết áp cao khi:

• Huyết áp cao độ 1 - nhẹ: huyết áp nằm trong khoảng từ 140/90 mmHg đến 159/95 mmHg.

• Huyết áp cao độ 2 - trung bình: huyết áp nằm trong khoảng từ 160/95 mmHg đến 179/100 mmHg;

• Huyết áp cao độ 3 - nặng: huyết áp vượt quá 180/100 mmHg.

Huyết áp cao thường phát triển một cách lặng lẽ và có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm

Khi bị huyết áp cao, người bệnh thường trải qua các triệu chứng như hoa mắt, đau đầu, ù tai, chóng mặt, mờ mắt, căng thẳng, mất ngủ, suy giảm trí nhớ, mệt mỏi, tê bì chân tay và cáu kỉnh,... Nếu không chẩn đoán và kiểm soát kịp thời, huyết áp cao có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như:

• Biến chứng não bộ: quên, đau đầu, tê liệt não, xuất huyết não,...;

• Biến chứng tim mạch: suy tim, rối loạn nhịp tim, phì đại tim, tắc nghẽn động mạch cơ tim,...;

• Biến chứng mạch máu: hẹp động mạch cổ, chân, hay đáy mắt dẫn đến mù lòa,...;

• Biến chứng thận: suy thận, phù thận,...;

• Biến chứng khác: suy giảm chức năng tình dục và sinh lý.

Huyết áp cao là bệnh lý thuộc hệ tim mạch, tiến triển một cách lặng lẽ và có tỷ lệ tử vong cao. Vì ít có triệu chứng rõ ràng, và khi có thì thường bị nhầm lẫn với các bệnh khác, việc chẩn đoán và điều trị rất khó khăn. Những người có nguy cơ cao mắc huyết áp cao cần thay đổi lối sống lành mạnh, tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, và thường xuyên kiểm tra sức khỏe để phòng tránh nguy cơ biến chứng trong tương lai. 

2. Phương pháp ăn uống cho người bị cao huyết áp

Tình trạng cao huyết áp có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm tâm lý, thói quen sinh hoạt không lành mạnh, chế độ ăn uống thiếu khoa học,... Do đó, để giảm nhẹ triệu chứng của cao huyết áp, người bệnh cần hạn chế những thực phẩm trong thực đơn hàng ngày của mình. Cụ thể:

2.1. Thực phẩm không nên ăn khi bị cao huyết áp

• Muối: việc tiêu thụ quá nhiều muối có thể tăng huyết áp. Do đó, cần hạn chế thực phẩm giàu muối như thịt muối, dưa muối, cá khô, và giảm lượng muối trong thực phẩm chế biến. Không nên tiêu thụ hơn 3g muối/ngày;

• Thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ, nội tạng động vật, và mỡ động vật cũng nên tránh. Chúng có thể tăng mỡ máu, gây xơ vữa động mạch và cao huyết áp;

• Thực phẩm ngọt: đường glucose, fructose, saccharose,... khiến mỡ máu và đường máu tăng cao;

• Caffein, trà đen, rượu, đồ uống có cồn, và thức ăn cay nóng cũng không phù hợp cho người bị cao huyết áp.

Đối với người cao huyết áp, nên tránh đồ chiên rán trong thực đơn

2.2. Thực đơn phù hợp cho người bị cao huyết áp

• Có một số loại thực phẩm có thể giúp giảm mỡ máu, bảo vệ mạch máu và cung cấp kali cho người cao huyết áp, như mộc nhĩ, cà chua, rau cần, nấm, chuối, hành, hải sâm, rau biển,...;

• Bổ sung chất xơ từ ngô, yến mạch, mì,... Các loại thức ăn này giúp giảm cholesterol, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, phòng ngừa cao huyết áp, mỡ máu và bệnh mạch vành. Khuyến nghị mỗi ngày tiêu thụ khoảng 15g chất xơ. Đối với những người cao huyết áp kèm táo bón, việc tăng cường chất xơ trong khẩu phần ăn là cần thiết để cải thiện tình trạng này.

• Tăng cường trái cây và rau xanh: chúng cung cấp nhiều vitamin C và E, tăng cường linh hoạt cho mạch máu, giảm cholesterol, và ngăn chặn xơ vữa động mạch. Chúng cũng chứa selen, kẽm, crom,... giúp chuyển hóa glucid và lipid hiệu quả.

• Ăn nhiều cá biển: chúng cung cấp axit béo không bão hòa, giảm kết tập tiểu cầu, hạ cholesterol, ngăn ngừa hình thành huyết khối và tai biến mạch máu não do cao huyết áp. Chúng cũng chứa axit linoleic, giảm nguy cơ vỡ mạch và ngăn chặn biến chứng do tăng huyết áp. Nên ăn từ 2 - 3 bữa cá mỗi tuần.

Tăng cường bổ sung chất xơ giúp duy trì huyết áp ổn định

Dễ dàng nhận thấy rằng lối sống và chế độ ăn uống hàng ngày có ảnh hưởng lớn đến chỉ số huyết áp. Để duy trì huyết áp ổn định, cần giảm thức ăn giàu đường, muối, và chất béo, thay vào đó, nên tăng cường các loại thực phẩm giàu dưỡng chất cho tim mạch.