Buzz
1. Những điểm chính của định luật Hacđi - Vanbec là gì?
Câu hỏi: Định luật Hacđi - Vanbec có ý nghĩa chính là gì?
A. Sự ổn định của tần số tương đối của các alen trong mỗi gen qua các thế hệ trong quần thể.
B. Tỷ lệ các kiểu gen trong quần thể được duy trì ổn định.
C. Tỷ lệ các kiểu hình trong quần thể được giữ nguyên.
D. Tỷ lệ dị hợp tử giảm dần trong khi tỷ lệ đồng hợp tử tăng lên trong quần thể.
Giải đáp:
Trong một quần thể lớn và ngẫu nhiên, nếu không có yếu tố làm thay đổi tần số alen, thành phần kiểu gen của quần thể sẽ được giữ ổn định.
Đáp án chính xác là: B.
2. Khái niệm về trạng thái cân bằng di truyền trong quần thể (định luật Hacđi – Vanbec)
2.1. Định luật Hacđi – Vanbec
Theo định lý Hardy-Weinberg, trong một quần thể lớn và ngẫu nhiên, nếu không có yếu tố làm thay đổi tần số alen, thành phần kiểu gen của quần thể sẽ duy trì không thay đổi qua các thế hệ.
p^2 + 2pq + q^2 = 1
Trong đó (p + q) = 1.
Khi một quần thể có một gen với hai alen A và a có tần số lần lượt là p và q, quần thể được coi là ở trạng thái cân bằng di truyền nếu phương trình sau được thỏa mãn:
p^2 (kiểu gen AA) + 2pq (kiểu gen Aa) + q^2 (kiểu gen aa) = 1
2.2. Các điều kiện để định luật áp dụng đúng
Các điều kiện cần thiết để áp dụng chính xác định luật bao gồm:
- Quần thể cần có kích thước lớn.
- Các cá thể trong quần thể phải giao phối một cách ngẫu nhiên.
- Các kiểu gen khác nhau trong quần thể cần có sức sống và khả năng sinh sản tương đương, nghĩa là không có sự chọn lọc tự nhiên.
- Không xảy ra đột biến; nếu có, tần suất đột biến thuận phải cân bằng với tần suất đột biến nghịch.
- Không có sự di cư hoặc trao đổi gen giữa các quần thể.
Nhận xét:
- Trong thực tế, rất khó để một quần thể đáp ứng tất cả các điều kiện trên cùng lúc, vì vậy tần số alen và thành phần kiểu gen trong quần thể thường xuyên thay đổi, tạo nên trạng thái động.
- Một quần thể có thể đạt được cân bằng về thành phần kiểu gen của một gen cụ thể, nhưng không nhất thiết phải cân bằng với các gen khác.
2.3. Ý nghĩa của định luật Hacđi - Vanbec
Ý nghĩa của định luật Hacđi - Vanbec là:
+ Ý nghĩa lý luận: Định luật Hacđi-Vanbec giúp làm rõ sự cân bằng di truyền trong quần thể và lý giải tại sao một số quần thể duy trì sự ổn định qua thời gian.
+ Ý nghĩa thực tiễn: Khi quần thể đạt trạng thái cân bằng, chúng ta có thể xác định tần số của các alen và kiểu gen từ tần số các kiểu hình. Ngược lại, từ tần suất đột biến cụ thể, có thể dự đoán xác suất xuất hiện của các thể đột biến hoặc sự hiện diện của các gen đột biến có hại trong quần thể, điều này rất quan trọng trong y học và chọn giống.
3. Bài tập ứng dụng liên quan
CÂU 1:
Ý nghĩa thực tiễn của định luật Hacđi-Vanbec là:
A. Giải thích tại sao nhiều quần thể trong tự nhiên có thể duy trì sự ổn định qua thời gian dài.
B. Từ tỷ lệ các kiểu hình trong quần thể, có thể suy luận được tỷ lệ kiểu gen và tần số alen tương ứng.
C. Dựa vào tần số alen, có thể dự đoán tỷ lệ các kiểu gen và kiểu hình.
D. B và C.
Trả lời:
Đáp án:
Ý nghĩa thực tiễn của định luật Hacđi-Vanbec là:
- Dựa vào tần số alen, chúng ta có thể dự đoán tỷ lệ các kiểu gen và kiểu hình trong quần thể.
- Từ tỷ lệ kiểu hình trong quần thể, có thể suy luận tỷ lệ kiểu gen và tần số alen.
Ý A không đúng vì nó liên quan đến ý nghĩa lý luận.
Đáp án đúng là: D
CÂU 2:
Quần thể ngẫu phối nào dưới đây đang ở trạng thái cân bằng di truyền?
A. 0,36AA : 0,48Aa : 0,16aa.
B. 0,25AA : 0,3Aa : 0,45aa.
C. 0,64AA: 0,12Aa: 0,24aa.
D. 0,16AA: 0,38Aa: 0,46aa.
Đáp án: A
CÂU 3:
Điều kiện quan trọng nhất để quần thể từ trạng thái không cân bằng chuyển sang cân bằng về kiểu gen là gì?
A. Tạo điều kiện cho quần thể tự phối.
B. Tạo điều kiện cho quần thể giao phối tự do.
C. Cho phép quần thể sinh sản bằng phương pháp sinh dưỡng.
D. Cho phép quần thể sinh sản bằng phương pháp hữu tính.
Đáp án:
Một điều kiện then chốt để quần thể từ trạng thái không cân bằng chuyển sang cân bằng về thành phần kiểu gen là: quần thể phải giao phối tự do.
Lựa chọn đúng là: B
CÂU 4:
Điều không chính xác về ý nghĩa của định luật Hacđi-Vanbec là:
A. Dựa vào tần số alen, chúng ta có thể dự đoán tỷ lệ kiểu gen và kiểu hình.
B. Các quần thể tự nhiên thường duy trì trạng thái cân bằng di truyền.
C. Dựa vào tỉ lệ các kiểu hình trong quần thể, ta có thể suy đoán về tỉ lệ các kiểu gen và tần số các alen.
D. Giải thích lý do nhiều quần thể tự nhiên có thể duy trì sự ổn định qua thời gian dài.
Đáp án:
Định luật Hacdi - Vanbec không chỉ là lý thuyết mà còn là công cụ quan trọng để hiểu sự đa dạng và ổn định của quần thể sinh vật. Nó phản ánh trạng thái cân bằng di truyền và giải thích sự ổn định của thành phần kiểu gen trong quần thể theo thời gian. Qua tỷ lệ kiểu hình, ta suy ra tần số alen và ngược lại. Tuy nhiên, để đạt trạng thái cân bằng di truyền, quần thể cần tránh các yếu tố tiến hóa như chọn lọc tự nhiên, đột biến, yếu tố ngẫu nhiên, di nhập gen và giao phối không ngẫu nhiên. Trong thực tế, các yếu tố môi trường và ngẫu nhiên thường làm thay đổi thành phần kiểu gen, cho thấy quần thể không thể hoàn toàn đạt được trạng thái cân bằng di truyền.
Đáp án đúng là: B
CÂU 5:
Yếu tố nào dưới đây không phải là điều kiện của định luật Hacđi - Vanbec?
A. Tỉ lệ của alen trội phải cao hơn alen lặn.
B. Không có sự di cư hay nhập cư và không có hiện tượng chọn lọc tự nhiên xảy ra.
C. Quần thể cần có kích thước lớn và các cá thể giao phối tự do với nhau.
D. Không xuất hiện đột biến.
Đáp án:
Các điều kiện của định luật Hacđi - Vanbec bao gồm:
B - không có hiện tượng di cư hay nhập cư và không có chọn lọc tự nhiên xảy ra.
C - quần thể phải có kích thước lớn và các cá thể phải giao phối tự do với nhau.
D - không xảy ra đột biến.
A - không đúng, vì tỷ lệ sống của các giao tử (alen) trong quần thể là tương đương.
Đáp án chính xác là: A
CÂU 6:
Điều nào dưới đây không đúng với quần thể ngẫu phối?
A. Mỗi quần thể có thể sở hữu một thành phần kiểu gen và tần số alen ổn định, duy trì ổn định nếu không bị ảnh hưởng mạnh bởi các nhân tố tiến hóa.
B. Tần số các alen ở một gen nào đó có xu hướng giữ ổn định ngay cả khi có sự can thiệp của các nhân tố tiến hóa.
C. Quần thể đóng vai trò là đơn vị tổ chức và sinh sản của loài trong tự nhiên.
D. Quá trình tiến hóa nhỏ xảy ra dựa trên sự thay đổi trong thành phần kiểu gen của quần thể.
Tần số của các alen sẽ thay đổi dưới tác động của các yếu tố tiến hoá, do đó đáp án chính xác là B.
Đáp án đúng là: B
Đây là toàn bộ nội dung từ bài viết của Mytour về định luật Hacđi - Vanbec. Cảm ơn quý độc giả đã theo dõi và quan tâm!
