Dinh thự Vua Mèo (hoặc còn gọi là Dinh thự của gia đình Vương) - Một địa danh bí ẩn và độc đáo

Giới thiệu về Dinh thự Vua Mèo (Dinh thự của họ Vương)

1.1 Thông tin cơ bản về Dinh thự Vua Mèo

Dinh thự Vua Mèo, hay còn được biết đến với tên gọi Dinh thự họ Vương, nằm ở thung lũng Sà Phìn, xã Lũng Phìn, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang. Nơi này liên quan chặt chẽ đến cuộc đời của Vua Mèo Vương Chính Đức và con trai ông, Vương Chí Sình (hay Vương Chí Thành). Ông Vương Chính Đức (1886 - 1962) là người đứng đầu chế độ thổ ty phong kiến miền núi của dân tộc Mông, nên còn được biết đến với danh xưng Vua Mèo. Con trai của ông đã có những đóng góp lớn cho cách mạng, và được bầu làm đại biểu Quốc hội trong 2 nhiệm kỳ đầu tiên nhờ những cống hiến cho đất nước.

Dinh thự Vua Mèo có kiến trúc cổ kính và độc đáo, thu hút sự quan tâm của du khách khi ghé thăm

1.2 Lịch sử xây dựng Dinh thự Vua Mèo

Việc xây dựng công trình bắt đầu từ năm 1898 và hoàn thành vào năm 1907, với sự tiêu tốn một số tiền lớn là 15 vạn đồng bạc trắng Đông Dương, tương đương khoảng 150 tỷ VNĐ ngày nay. Dinh thự được xây dựng bởi các thợ Vân Nam Trung Quốc cùng với cộng đồng người Mông, tạo nên một công trình lớn rộng hơn 1200m2 trên diện tích khoảng 3000m2. Với lịch sử lâu dài và giá trị văn hóa không thể phủ nhận, Dinh thự Vua Mèo đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng di tích quốc gia từ năm 1993, sau gần một thế kỷ tồn tại. Việc xây dựng công trình mất đến 5 năm với sức lao động của người dân, không sử dụng bất kỳ thiết bị máy móc nào.

Trải qua hơn một thế kỷ tồn tại, các phần của Dinh thự vẫn giữ được vẻ đẹp sờn cũ mà vẫn mạnh mẽ, ghi lại nhiều giá trị văn hóa và tinh thần

Khám phá nét kiến trúc đặc biệt của Dinh thự Vua Mèo (Dinh thự của họ Vương)

2.1 Thiết kế đặc biệt của Dinh thự là gì? 

Dinh thự Vua Mèo nằm dưới chân một thung lũng được bảo vệ bởi một vùng đất cao phía trên. Với cấu trúc này, công trình được bảo vệ bởi những cánh núi gọi là thế mai rùa, hỗ trợ phòng thủ rất tốt trong thời kỳ chiến tranh. Trải qua hơn một thế kỷ tồn tại, mọi thứ trong dinh thự vẫn giữ nguyên như lúc ban đầu, khiến mọi người đến đây cảm thấy kích thích và muốn khám phá ít nhất một lần trong đời.

Kiến trúc bên trong dinh thự rất độc đáo, là sự kết hợp của 3 nền văn hóa khác nhau gồm người Mông, người Pháp và người Trung Quốc. Công trình gồm 4 căn nhà ngang, 6 căn nhà dọc chia thành 3 khu vực tiền dinh, trung dinh và hậu dinh với 64 phòng nhỏ chia thành 2 tầng. Những người thợ xây dùng đá xanh để xây dựng dinh thự chắc chắn, mái vách và cột trụ làm bằng gỗ để tôn thêm vẻ uy nghiêm và sự uyển chuyển cho phòng. Đất nung được sử dụng để xây các mái ngói để tạo hình dễ dàng nhưng vẫn đảm bảo sự chắc chắn. Cho đến ngày nay, Dinh thự Vua Mèo vẫn là một trong số ít các công trình đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về ở, làm việc và là nơi trú ẩn mỗi khi có chiến tranh xảy ra.

Mặc dù kết hợp ba nền văn hóa trong kiến trúc, nhưng nhiều người cho rằng dinh thự họ Vương vẫn giữ được sự hài hòa, uyển chuyển mà không gò bó, cứng nhắc. Dù được xây dựng trên một khu đất lớn tới 3000m2, nhưng Dinh thự không lớn lắm như nhiều người nghĩ vì được chia thành những phân khu nhỏ, mang vẻ giản dị, mộc mạc của kiến trúc dân gian. Thiết kế từ thấp ngoài cao khiến cho Dinh thự gần gũi hơn với cảnh vật xung quanh.

Kiến trúc đặc biệt của Dinh thự với 2 tầng, các dãy nhà sát nhau tạo thành một khối thống nhất hài hòa

2.2 Nội thất và vật dụng trong Dinh thự

Hầu hết nội thất và vật dụng của Vua Mèo được bảo tồn và bảo quản tốt cho đến ngày nay. Một số ghế và đồ gỗ được làm từ thông đá đã được thay thế bằng gỗ lim và gỗ nghiến để tránh mục nát theo thời gian. Các cấu kiện gỗ thể hiện bản sắc văn hóa địa phương với những hoa văn bông hoa đặc trưng như đào, anh túc... Các trụ nhà được thiết kế giống quả cây thuốc phiện, loại cây Vua Mèo kinh doanh để xây dựng dinh thự. Một số vật dụng phương Tây có mặt trong dinh thự bao gồm bồn tắm sữa dê bằng đá, cửa sổ kính bên cạnh lò sưởi và cửa ra vào được làm từ đá hoa cương kết nối bằng khung sắt kiểu kiến trúc Pháp.

Mọi chi tiết và vật dụng trong Dinh thự được chạm khắc tỉ mỉ, như cổng chào uốn cong bằng sắt kết hợp với trụ đá hoa cương

Những truyền thuyết về Dinh thự Vua Mèo (hay Dinh thự họ Vương)

Bên cạnh kiến trúc độc đáo của Dinh thự Vua Mèo là những câu chuyện truyền miệng được lưu truyền từ thời xây dựng cho đến hiện nay.

Có một câu chuyện kể rằng, ban đầu Vua Mèo Vương Đức Chính sống trong một khu vực chân núi gần một hẻm núi lớn. Khi nhận được gợi ý từ một người dưới quyền về vấn đề phong thủy, gia đình Vương đã tìm kiếm sự giúp đỡ của một thầy am để tìm nơi thích hợp cho việc xây dựng nhà. Sau khi tìm được thầy am, họ đã chọn địa điểm xây dựng dinh thự ở Sà Phìn dựa trên lời khuyên của thầy. Thầy am quyết định rằng địa điểm ở Sà Phìn giống như một quả đồi hình con rùa, và xây dựng dinh thự trên lưng của rùa sẽ mang lại giàu có và phú quý.

Một truyền thuyết bí ẩn khác liên quan đến Dinh thự Vua Mèo là vào thời con trai Vua Mèo, Vương Chí Sình. Gia đình Vương đã bị phải đối mặt với lời nguyền của một thầy phong thủy người Hán, khiến họ gần như mất hết dòng dõi. Theo truyền thuyết, Vua Mèo khi còn sống đã gặp phải vấn đề về đau lưng và tìm mọi cách để chữa lành mà không thành công. Một thầy phong thủy người Hán cho biết rằng mộ của ông cha Vua Mèo đang chôn dưới hình dạng của một con rồng và bị quở trách vì một tội lỗi nào đó. Tin vào lời phán của thầy, Vua Mèo quyết định di dời mộ của cha mình, nhưng sau đó ông nhận ra rằng ông bị lừa bởi thầy phong thủy để bịa ra những câu chuyện đen tối. Do vi phạm quy định của vùng đất, các vợ của Vua Mèo không thể sinh con cho đến khi vợ thứ tư mới sinh được một người con trai, được đặt tên là Vương Duy Thọ.

Gia đình Vua Mèo vẫn còn nhiều câu chuyện bí ẩn chưa được khám phá