Bài phân tích: Đoạn thơ 'Mình về mình có nhớ ta... Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa' trong bài Việt Bắc
Bài văn mẫu về: 'Mình về, trong tâm hồn nhớ ta... Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa' trong bài Việt Bắc
Tip Chiến thuật phân tích bài thơ, đoạn thơ để đạt điểm cao
Bài viết:
Bốn dòng đầu thể hiện tâm trạng của Việt Bắc khi chia tay cán bộ chiến sĩ:
'Mình về, lòng nhớ đậm sâu
Mười lăm năm ấy mặn mà thiết tha
Mình về, còn nhớ đâu mà
Nhìn cây, nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn?'
Điệp từ 'nhớ' gửi lời yêu thương trong cấu trúc câu hỏi tu từ đồng dạng, đầy nỗi nhớ. Các xưng hô 'mình - ta' tinh tế, mộc mạc, như những đường ca dao: 'Mình về, ta chẳng trở về - Ta nắm áo, ta nhớ bài thơ'. '15 năm' là chi tiết thực hiện thời gian từ năm 1940 thời kháng Nhật và sau đó là phong trào Việt Minh, đồng thời cũng là điểm nhấn gợi cảm - nói lên chiều dài gắn bó thương nhớ không ngừng. Câu thơ mang nét của câu Kiều - Mười lăm năm như thời gian Kim - Kiều xa cách, thương nhớ hướng về nhau (Những là rày ước mai ao - Mười lăm năm ấy biết bao nhiêu tình). Cảm xúc đậm đà, phong cách dân gian, hòa quyện cùng Kiều. Âm điệu ngọt ngào, giọng thơ nồng ấm, tình cảm tràn đầy thiết tha. Việt Bắc đặt câu hỏi: 'Mình về mình có nhớ không - Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn?'. Câu hỏi nặng trĩu tình cảm, chứa đựng lời dặn dò sâu sắc: đừng quên cội nguồn Việt Bắc - cội nguồn cách mạng.
Bốn câu sau đó là tâm tư của người về:
'Tiếng ai tha thiết bên cồn
Bâng khuâng trong lòng, bồn chồn bước đi
Áo chàm đưa buổi chia ly
Cầm tay nhau, biết nói gì hôm nay'
'Bâng khuâng, bồn chồn' là hai từ lóng gợi cảm, mô tả tâm trạng lẫn lộn của tình cảm buồn vui, luyến tiếc, nhớ thương, chờ đợi... tất cả trong một. Mười lăm năm Việt Bắc mang theo người cán bộ chiến sĩ, mười lăm năm chung sống trong khó khăn, mười lăm năm đầy những kí ức chiến đấu, giờ phải chia tay rời xa để đảm nhiệm nhiệm vụ mới tại thủ đô Hà Nội (10-1954), không biết mang theo gì, không biết giữ lại những hình ảnh nào, tâm tư của người về vì vậy không tránh khỏi là nỗi niềm bâng khuâng khó diễn đạt.
'Áo chàm đưa buổi phân li' là một ẩn dụ tinh tế, màu sắc của áo chàm và áo xanh đen là biểu tượng đặc trưng của cuộc sống miền núi Việt Bắc. Tác giả truyền đạt nỗi nhớ về Việt Bắc qua hình ảnh cụ thể của 'áo chàm' - chiếc áo bình dị, mộc mạc, nét đẹp đơn sơ của vùng quê nghèo đồi núi, nhưng cũng chứa đựng nghĩa tình sâu sắc, đã góp phần quan trọng vào cuộc chiến tranh giải phóng.
Câu thơ 'Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay...' toát lên tính biểu cảm - biết nói không phải là không có điều để diễn đạt, mà đơn giản là có quá nhiều cảm xúc không thể nói thành lời. Ba dấu chấm lửng cuối câu là một dấu lặng trên bản nhạc tình cảm, để tình cảm vang dội, sâu sắc...
12 câu tiếp theo, là lời tâm tình chân thành của người Việt Bắc:
'Mình đi, có nhớ những ngày
Mưa nguồn suối lũ, những đám mây bồng bềnh
Mình về, có nhớ chiến khu
Miếng cơm chấm muối, gánh nặng thù oán?
Mình trở lại, rừng núi gọi nhớ
Cây trám rụng lá, măng mai già đều
Mình ra đi, lòng nhớ nhà
Lau xám hắt hiu, lòng son đậm đà
Mình về, nhớ đến non sông
Kí ức kháng Nhật, thời Việt Minh ban đầu
Mình đi, nhớ về chính mình
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình cây đa
Từ 'nhớ' lặp lại, phác họa nhiều cảm xúc: nhớ là nỗi nhớ, ghi nhớ, và làm đậm ý thức. Những câu hỏi như làm thể hiện tình cảm sâu sắc của người Việt Bắc. Nỗi lưu luyến trong lời chia tay, truyền đạt nỗi nhớ và mong đợi theo cách độc đáo:
'Thuyền trở về, có nhớ bến chăng
Bến thì vẫn đợi, khăng khăng đón thuyền'
Việt Bắc nhắc nhở các chiến sĩ, cán bộ không nên quên những tháng năm đầy gian khổ, những trận đánh trong điều kiện trang bị sơ khai, còn thiếu thốn.
'Khi trở về, có nhớ đến chiến khu
Miếng cơm nhỏ, muối nhưng gánh nặng thù oán?'
'Miếng cơm chấm muối' là hình ảnh sống động, thể hiện cuộc sống khó khăn trong thời kỳ kháng chiến. Nói về 'mối thù nặng vai' là để cụ thể hóa sứ mệnh chống thực dân xâm lược, gánh nặng nặng trên đôi vai của dân tộc. Cảm xúc nhớ nhung lan tỏa trong không gian rừng núi, làm nổi bật niềm tự hào:
'Khi trở về, rừng núi nhớ mãi
Trám bùi mùa rụng, măng mai mùa già'
Tác phẩm của Tố Hữu về Việt Bắc không chỉ là bản hát ngọt ngào, mà còn là biểu tượng của những tình cảm trung thành giữa những người cán bộ kháng chiến và đồng bào, chiến khu Việt Bắc. Đây là một bản anh hùng ca sống động tái hiện cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của quân và dân ta. Khám phá những điểm đặc sắc trong bài thơ Việt Bắc, bạn có thể đọc thêm: Tìm hiểu về cảnh thiên nhiên và con người trong bài thơ Việt Bắc. Bức tranh Việt Bắc ra quân là một tác phẩm hùng tráng, tràn đầy tinh thần chiến thắng của quân dân ta, Phân tích nỗi nhớ của người cán bộ Cách mạng về xuôi đối với Việt Bắc trong bài Việt Bắc, Tố Hữu, Cảm nhận về đoạn thơ sau trong bài Việt Bắc: 'Ta về mình có nhớ ta... Nhớ ai tiếng hát ân tình trung thành