Doanh nghiệp niêm yết công khai

Doanh nghiệp niêm yết công khai (tiếng Anh: public, publicly traded, publicly held company, hoặc

public corporation) là các công ty huy động vốn rộng rãi từ công chúng qua việc phát hành chứng khoán (cổ phiếu, trái phiếu) niêm yết trên sàn giao dịch hoặc không niêm yết nhưng giao dịch qua các tổ chức môi giới chứng khoán. Tùy thuộc vào từng quốc gia mà có thể có định nghĩa cụ thể hơn về doanh nghiệp niêm yết công khai.

Điểm đặc trưng của các doanh nghiệp niêm yết công khai là sự tham gia của nguồn vốn từ bên ngoài với nhiều nhà đầu tư, do đó cần phải có quản trị công ty (corporate governance) khác biệt so với quản lý công ty (management).

Lợi thế của hình thức tổ chức doanh nghiệp niêm yết công khai

• Doanh nghiệp được công chúng biết đến nhờ tên tuổi xuất hiện trên thị trường chứng khoán và báo chí. Khi cần huy động vốn, doanh nghiệp dễ dàng phát hành thêm cổ phiếu, trái phiếu với chi phí thấp hơn so với lần phát hành trước.
• Doanh nghiệp phải công khai báo cáo hoạt động, chịu sự giám sát của công chúng. Hội đồng quản trị và ban giám đốc phải công khai các hoạt động quản lý, điều hành doanh nghiệp. Ban giám đốc phải chú trọng phát triển, cải tiến kỹ thuật và quản lý; nếu không sẽ bị sa thải. Điều này buộc giám đốc tuân thủ pháp luật và điều hành doanh nghiệp đúng quy định.
• Nhà nước giảm gánh nặng hỗ trợ vốn ngân sách cho doanh nghiệp, từ đó có thể tập trung đầu tư cơ sở hạ tầng.

Hạn chế của hình thức tổ chức doanh nghiệp niêm yết công khai

Khi phát hành, doanh nghiệp sẽ phải chịu các chi phí như chi phí thuê công ty kiểm toán độc lập để lập báo cáo kiểm toán hoạt động của doanh nghiệp, chi phí thuê người bảo lãnh phát hành, chi phí chuẩn bị hồ sơ, giấy tờ để xin phép phát hành, và chi phí quảng cáo cho đợt phát hành.