Doanh thu biên là gì? Ý nghĩa và công thức tính toán chi tiết

Trong lĩnh vực kinh doanh, doanh thu biên là một thuật ngữ được sử dụng phổ biến. Vậy, doanh thu biên là gì? Việc hiểu rõ về doanh thu biên và cách áp dụng nó trong kinh doanh sẽ giúp những người làm nghề này giải quyết được nhiều vấn đề trong công việc. Hãy cùng Mytour khám phá ngay nhé!

I. Doanh thu biên là gì?

Doanh thu biên (hay còn gọi là Marginal Revenue) có thể được hiểu là số tiền thu được từ việc sản xuất và bán thêm một đơn vị hàng hóa. Thay vì bán sản phẩm theo giá niêm yết, doanh nghiệp có thể cung cấp mức giá ưu đãi khi khách hàng quyết định mua thêm sản phẩm, từ đó giúp tăng trưởng doanh thu bán hàng. Khi có sự gia tăng doanh số, doanh thu biên sẽ được xác định.

Trong môi trường cạnh tranh hoàn hảo, doanh thu biên sẽ tương đương với mức giá bán. Điều này xảy ra vì giá bán sẽ được tính cho sản phẩm thêm vào dựa trên giá ban đầu. Trong trường hợp không có cạnh tranh, nhu cầu của khách hàng vẫn được đáp ứng.

Trong bối cảnh thị trường cạnh tranh không hoàn hảo, doanh thu biên sẽ thấp hơn mức giá. Việc bán thêm một đơn vị hàng hóa thường dẫn đến việc giảm giá cho tất cả các đơn vị đã bán trước đó.

Doanh thu biên phản ánh sự khác biệt hoặc tương đồng với giá niêm yết. Điều này phụ thuộc vào cách doanh nghiệp tính toán để tối ưu hóa lợi nhuận của mình, đồng thời ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng nhu cầu của thị trường. Khi hiểu rõ doanh thu biên, bạn sẽ có thể áp dụng nó một cách hợp lý trong các thị trường khác nhau.

II. Công thức tính doanh thu biên

1. Công thức

Dựa vào khái niệm về doanh thu biên, công thức tính toán doanh thu biên được thể hiện như sau:

Trong đó:

• MR: doanh thu biên cần được tính toán. (Đây là mức doanh thu tăng thêm khi doanh nghiệp bán hết số lượng sản phẩm)
• TR là tổng doanh thu: tổng số tiền thu được từ việc bán hàng. Tổng doanh thu chính là khối lượng hàng hóa đã được tiêu thụ.

Hoặc là:

Trong đó: 

• Q được hiểu là số lượng sản phẩm thực tế đã bán ra. 
• P là giá bán của một đơn vị hàng hóa. Việc xác định P liên quan đến giá niêm yết mà doanh nghiệp đã định ra trong hoạt động kinh doanh. Đối với các đơn hàng thông thường, giá niêm yết sẽ được xác định theo sản phẩm. Trong trường hợp áp dụng giảm giá để kích thích doanh số, giá bán thực tế sẽ được tính dựa trên mức giá đã điều chỉnh.

Có thể nói, tổng doanh thu chính là một hàm số phụ thuộc vào sản lượng và các mức giá niêm yết của sản phẩm. Tuy nhiên, sự thay đổi của giá bán trong quá trình giao dịch sẽ ảnh hưởng đến tổng doanh thu thực tế. Sự thay đổi của sản lượng là một trong những yếu tố chính dẫn đến sự thay đổi trong tổng doanh thu. Giá bán cao sẽ tạo ra tổng doanh thu cao hơn.

Từ (1) và (2), ta có thể xác định công thức tính doanh thu biên như sau:

2. Mối quan hệ của doanh thu biên

Để có cái nhìn tổng quát hơn về công thức tính doanh thu biên, người ta thường dựa vào định nghĩa doanh thu biên tại một mức sản lượng cụ thể, đó là tỷ lệ giữa sự gia tăng của mức giá trong tổng doanh thu và sự gia tăng của mức giá trong tổng sản lượng: 

Theo công thức đã nêu, doanh thu biên được coi là một hàm số của sản lượng. Tại mức sản lượng q, doanh thu biên của sản lượng cuối cùng chính là giá trị đạo hàm của tổng doanh thu tại sản lượng này. Có thể hiểu rằng, doanh thu biên thể hiện độ dốc của đường tổng doanh thu tại mỗi điểm sản lượng.

3. Ý nghĩa của doanh thu biên

Doanh thu biên sẽ tương đương với giá sản phẩm trong môi trường cạnh tranh hoàn hảo. Điều này góp phần làm cho hiệu quả tìm kiếm lợi nhuận trở nên ổn định. Tuy nhiên, trong môi trường này, nhu cầu mua hàng sẽ không được thúc đẩy cao hơn trên thị trường. Nhưng môi trường cạnh tranh lành mạnh sẽ đảm bảo lợi nhuận cho doanh nghiệp.

Để tối ưu hóa doanh thu biên, doanh nghiệp cần xem xét việc giảm giá thành sản phẩm. Điều này giúp khách hàng nhận thấy lợi ích thực sự khi quyết định mua thêm sản phẩm. Tác động này sẽ làm tăng sản lượng bán hàng thực tế của doanh nghiệp.

4. Các giá trị liên quan đến doanh thu biên

Nếu giá trị doanh thu biên tương đương với giá trị sản phẩm, thì môi trường cạnh tranh này được coi là hoàn hảo.

Nếu giá trị doanh thu biên thấp hơn giá trị sản phẩm, doanh nghiệp đang áp dụng chiến lược nhằm gia tăng nhanh chóng sản lượng bán ra. Mỗi đơn hàng lại có thêm một sản phẩm bán ra. Tuy nhiên, doanh thu thực tế từ những đơn hàng lớn có thể không phản ánh đúng giá trị sản phẩm trên mỗi đơn vị hàng hóa. Doanh nghiệp cần cân nhắc để bảo đảm giá trị doanh thu.

Ngoài ra, nếu bạn đang tìm kiếm việc làm, hãy tham khảo các tin tuyển dụng tại Mytour:

III. Ví dụ cụ thể về cách tính doanh thu biên

Để hiểu rõ hơn về công thức tính doanh thu biên, chúng ta có thể xem xét ví dụ dưới đây:

Khi doanh nghiệp bán một lô hàng gồm 20 chiếc xe máy, giá trị mỗi chiếc xe đã được xác định. Doanh nghiệp có thể đề xuất giá bán (và được thị trường chấp nhận) mỗi chiếc xe máy là 40 triệu đồng. Như vậy, tổng doanh thu từ lô hàng này sẽ là:

40 triệu đồng/xe x 20 xe = 800 triệu đồng.

Để thúc đẩy mức tiêu thụ, doanh nghiệp quyết định bán thêm một chiếc xe máy. Để bán lô hàng gồm 21 chiếc xe máy, doanh nghiệp cần áp dụng một chiến lược hợp lý nhằm tăng cường lợi ích và nhu cầu đối với sản phẩm. Khi đó, giá mỗi chiếc xe máy sẽ được điều chỉnh giảm.

Giả sử doanh nghiệp quyết định hạ giá mỗi chiếc xe máy xuống còn 39,5 triệu đồng/chiếc. Tổng doanh thu từ lô hàng xe máy thứ hai sẽ là:

39,5 triệu đồng/chiếc x 21 chiếc = 829,5 triệu đồng.

Nếu tính theo giá niêm yết, 21 chiếc xe sẽ có giá trị là 840 triệu đồng.. Phần giá trị bị mất đi chính là lợi ích mà doanh nghiệp gửi đến khách hàng, tạo điều kiện cho nhu cầu mua hàng tăng cao. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể bán được nhiều hàng hơn. Tuy nhiên, cần đảm bảo rằng lợi nhuận vẫn được duy trì hiệu quả trong các chiến lược này.

Vậy doanh thu biên của chiếc xe máy thứ 21 là:

829,5 triệu đồng – 800 triệu đồng = 29,5 triệu đồng. 

Khi giá trị doanh thu biên ngày càng gần với 40 triệu, điều này cho thấy doanh nghiệp đã tìm ra mức giá doanh thu ổn định hơn. Điều này có thể đạt được và vẫn mang lại hiệu quả cho doanh nghiệp khi lợi ích cạnh tranh trở nên rõ ràng.

Qua bài viết này, bạn đã hiểu được doanh thu biên là gì cũng như công thức và ý nghĩa của nó. Hy vọng rằng bài viết đã cung cấp cho bạn thông tin hữu ích. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về các kiến thức liên quan đến học tập, chia sẻ kinh nghiệm,… hãy truy cập ngay Mytour để khám phá thêm các chủ đề như phong thủy, Mytour nhà đất, việc làm… nhé!