Đọc bài thơ Độc Tiểu Thanh Kí của Nguyễn Du

Nguyễn Du được biết đến là một nhà văn vĩ đại. Bài thơ Đọc Tiểu Thanh Kí (Độc Tiểu Thanh Kí) của ông thể hiện tình cảm và suy tư sâu sắc về số phận khốn khổ của phụ nữ trong xã hội cổ đại, nơi mà tài năng thường không thể nổi bật trước số phận định sẵn. Bên cạnh đó, bài thơ cũng tôn vinh những giá trị tinh thần cao quý bị coi thường trong xã hội.

Mytour giới thiệu về văn hào lớn Nguyễn Du và bài thơ Đọc Tiểu Thanh Kí. Hãy cùng khám phá thông tin chi tiết.

Đọc bài thơ Tiểu Thanh Kí

Phiên âm:

Bên Tây Hồ, khu vườn hoa nguy nga, nay đã trở thành bãi hoang,
Chỉ còn việc đọc quyển sách cũ trước cửa sổ làm kỷ niệm người.
Sơn phấn, khi chết, sẽ cảm thấy xót xa vì những điều sau này,
Văn chương không biết số phận, nhưng lại bị chôn vùi dở dang.
Những mối hận, những phiền muộn, khó có thể thăm hỏi tận trời,
Tự coi mình như là một người đồng cảm với kẻ bị oan uất về phong nhã lịch sự.
Không biết sau hơn ba trăm năm,
Trong thiên hạ, ai sẽ còn nhớ Tố Như?

Dịch nghĩa:

Khu vườn hoa Tây Hồ bây giờ đã trở thành một bãi hoang,
Chỉ còn việc đọc quyển sách cũ trước cửa sổ làm kỷ niệm về người đã ra đi.
Sơn phấn, sau khi chết, chắc chắn sẽ xót xa vì những việc sau này,
Văn chương không biết số mệnh, nhưng lại bị đốt cháy dở dang.
Những mối oán hận, những phiền muộn khó có thể thăm hỏi trời được,
Tự coi mình là một người cảm thông với những kẻ bị oan uất về phẩm giá và sự lịch lãm.
Sau hơn ba trăm năm,
Trong thiên hạ, ai sẽ còn nhớ Tố Như?

Các bản dịch thơ:

Hoàng hóa Tây Hồ với vẻ đẹp, gò hoang chưa đến.
Người đang đọc mảnh giấy cuối cùng cạnh bờ sông.
Tâm hồn của người viết văn, dù đã chôn vùi, vẫn còn ôm hận thù.
Văn chương, dù không có số mệnh, nhưng vẫn còn nguyên vẹn trong lửa đốt.

(Dịch của Vũ Tam Tập)

Hoạ Tây Hồ đẹp: gò hoang đến vẻ,
Nàng mở mảnh giấy trước song sườn sông.
Vẫn hận nguyền vẫn vương hồn phấn vương,
Văn chương không số mệnh, đốt vẫn thơm.
Khó thăm hỏi oan uất khôn xiết sợi,
Phong lưu đành gánh nặng những khó quên.
Rồi Tố Như, sau ba thế kỷ nữa,
Dân gian ai sẽ đau thương và nhớ?

(Dịch của Quách Tấn)

Trước mảnh giấy, nàng vẫn hiện diện;
Hồ Tây, vườn cũ, giờ chỉ còn gò hoang.
Trời vẫn lạnh lùng không quan tâm,
Nỗi oan uất lại gánh một linh hồn thơ.
Hoa tàn, lệ chảy, hương thanh phai nhạt;
Văn chương, số phận mong manh, chưa đủ để tro bay!
Sau ba trăm năm nữa,
Có ai còn khóc cho Tố Như không?

(Dịch của Vũ Hoàng Chương)

I. Giới thiệu về Nguyễn Du

- Nguyễn Du (1765 - 1820), tự Tố Như, hiệu Thanh Hiên.

- Sinh ra tại làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh, nhưng lớn lên và trải qua tuổi thơ ở Thăng Long.

- Ông lớn lên trong một gia đình danh giá, trải qua nhiều thế hệ làm quan và có truyền thống về văn hóa.

- Cuộc sống của ông mật thiết liên quan đến những biến động lịch sử từ cuối thế kỷ XVIII đến đầu thế kỷ XX.

- Nguyễn Du là một người hiểu biết sâu rộng, yêu thích văn hóa dân tộc và văn chương Trung Hoa.

- Sự nghiệp văn học của Nguyễn Du bao gồm nhiều tác phẩm quý giá viết bằng chữ Hán và chữ Nôm.

- Một số tác phẩm như:

• Có 3 tập thơ viết bằng chữ Hán (tổng cộng 243 bài): Thanh Hiên thi tập, Nam trung tạp ngâm, Bắc hành tạp lục.
• Có tác phẩm viết bằng chữ Nôm: Đoạn trường tân thanh (Truyện Kiều)...

II. Giới thiệu về bài thơ Đọc Tiểu Thanh kí

1. Về hoàn cảnh sáng tác

- Theo truyền thuyết, Tiểu Thanh là một cô gái Trung Quốc tài năng, xinh đẹp, sống vào thời kỳ đầu của triều đại Minh. Lúc 16 tuổi, cô được gả cho một người quý tộc. Vì bị bà vợ ghen tỵ, cô bị buộc phải sống một mình tại Cô Sơn bên hồ Tây. Bị ốm đau vì đau lòng, cô qua đời khi mới 18 tuổi. Sự bi thương của cuộc sống độc thân và bị ép buộc của Tiểu Thanh đã được thể hiện qua những bài thơ do cô sáng tác, nhưng tất cả những bài thơ này đã bị bà vợ ghen gắt đốt cháy hết.

- Cảm thông với số phận đau buồn của Tiểu Thanh, Nguyễn Du đã sáng tác bài thơ “Đọc Tiểu Thanh kí”.

2. Tiêu đề

Có hai phương diện để giải thích:

- Phương diện thứ nhất: “Tiểu Thanh kí” là bộ thơ của Tiểu Thanh, và tên của tác phẩm sẽ là “Đọc Tiểu Thanh kí”.

- Phương diện thứ hai: “Tiểu Thanh kí” là tên của câu chuyện về Tiểu Thanh.

=> Cả hai phương diện đều gián tiếp nói về số phận, cuộc đời của Tiểu Thanh. Thông qua đó, nhà thơ truyền đạt những suy tư về vai trò của phụ nữ có tài trong xã hội xưa.

3. Cấu trúc

Bao gồm 4 phần theo thứ tự: Mở đầu - Thân - Luận điểm - Kết luận

• Hai câu mở đầu: Nguyễn Du đọc được phần còn sót lại của Tiểu Thanh.
• Hai câu thân: số phận đầy tài năng nhưng không may mắn của Tiểu Thanh
• Hai câu luận điểm: lòng trắc ẩn của tác giả dành cho Tiểu Thanh
• Hai câu kết luận: lòng trắc ẩn của nhà thơ về chính mình.

4. Nội dung chính

Bài thơ thể hiện cảm xúc, suy tư của Nguyễn Du về số phận không may mắn của phụ nữ tài năng trong xã hội lúc xưa.

5. Nghệ thuật

Sử dụng các kỹ thuật tu từ, ngôn ngữ sắc sảo…

III. Kế hoạch phân tích Đọc Tiểu Thanh kí

(1) Giới thiệu đầu

Giới thiệu về tác giả Nguyễn Du và tác phẩm Đọc Tiểu Thanh kí.

(2) Phần thân

a. Nguyễn Du phát hiện ra phần vừa sót lại của Tiểu Thanh

- Sự đối lập giữa quá khứ và hiện tại:

• Quá khứ: tươi mới, phát triển (hoa tươi).
• Hiện tại: hoang vu và cô đơn (thành hoang).

- Hành động từ “tận”: hoàn toàn, đến cùng

=> Câu thơ kể một sự thật đau lòng: Vườn hoa bên Tây Hồ đã trở thành đất hoang. Điều này khiến tác giả cảm thấy tiếc nuối trước sự thay đổi, sự hủy hoại của thời gian đối với cái đẹp.

- Sử dụng từ ngữ: “một mình viếng” - “một cuốn sách”: Sự cô đơn và sự tương đồng trong cuộc gặp gỡ của hai tâm hồn.

=> Hai câu thơ mô tả tâm trạng của Nguyễn Du trước cảnh hoang tàn. Đó cũng là sự tiếc nuối, xót xa cho số phận của Tiểu Thanh.

b. Số mệnh tài năng, bạc mệnh của Tiểu Thanh

• “chi phấn”: Trang sức của phụ nữ, biểu tượng cho vẻ đẹp của họ.
• “thần”: Vẻ đẹp, tài năng và trí tuệ của Tiểu Thanh.
• “vô mệnh”: Không có số mệnh.
• “phần dư”: Phần thơ còn lại, không bị đốt cháy của Tiểu Thanh.
• “văn chương: Biểu tượng cho tài năng văn chương.
• “chôn”, “đốt”: Biểu hiện cụ thể của sự ghen ghét, sự hủy hoại của bà vợ cả đối với Tiểu Thanh.

=> Hai câu thơ biểu lộ nỗi đau về số phận không may của Tiểu Thanh. Đồng thời, nó thể hiện sự trân trọng, khen ngợi vẻ đẹp và tài năng của Tiểu Thanh.

c. Tình cảm đồng cảm của tác giả dành cho Tiểu Thanh

- “Mối thù lâu năm”: mối thù từ quá khứ và hiện tại, mối thù của những người tài năng nhưng bị bất hạnh.

- Khó mà hỏi được trời.

- Sự oan trái: sự oan trái kỳ lạ thể hiện số phận đắng cay của những con người tài năng trong xã hội xưa.

=> Quan điểm về số phận là tương đối, những người tài năng thường phải đối mặt với nhiều khó khăn.

d. Sự thương xót đối với bản thân của nhà thơ

- “Thời gian vô tận, ý chỉ tương lai.

- Câu hỏi nhẹ nhàng “Có ai đến từ khắp thế gian để cùng cảm thấy với Tố Như”: Thể hiện nỗi buồn của tác giả về sự cô đơn hiện tại và lo lắng về tương lai.

(3) Phần kết

Xác nhận giá trị về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm Đọc Tiểu Thanh kí.