Khi phân tích báo cáo tài chính của doanh nghiệp, nhà đầu tư thường chú ý đến ba báo cáo chính: (1) báo cáo kết quả kinh doanh; (2) bảng cân đối kế toán và (3) báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Ngoài ba tài liệu này, thuyết minh báo cáo tài chính là một phần quan trọng không thể thiếu trong hệ thống báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Nhiệm vụ của nó là giải thích chi tiết các thông tin đã được trình bày trong báo cáo để nhà đầu tư có thể hiểu rõ hơn và áp dụng khi phân tích báo cáo tài chính.
Thuyết minh báo cáo tài chính là gì?
Theo khoản a, mục 1, Điều 115, TT200/2014/TT-BTC thì “Bản thuyết minh Báo cáo tài chính là một phần không thể thiếu của Báo cáo tài chính doanh nghiệp, dùng để miêu tả hoặc phân tích chi tiết các thông tin đã được trình bày trong Bảng Cân đối kế toán, Báo cáo kết quả kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ cũng như các thông tin cần thiết khác theo yêu cầu của chuẩn mực kế toán cụ thể.” Điều này giúp nhà đầu tư hiểu rằng thuyết minh BCTC là một phần không thể thiếu trong quá trình phân tích báo cáo tài chính của doanh nghiệp.
Thuyết minh báo cáo tài chính có những thông tin gì?
Theo quy định hiện hành, thuyết minh BCTC chứa các thông tin sau đây:
- Đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp bao gồm: lĩnh vực kinh doanh, ngành nghề kinh doanh, các hoạt động trong năm tài chính có ảnh hưởng đến báo cáo tài chính, hình thức sở hữu vốn…
- Kỳ kế toán và đơn vị tiền tệ sử dụng trong kế toán
- Chuẩn mực và chế độ kế toán áp dụng
- Các chính sách kế toán được áp dụng
- Thông tin bổ sung cho các khoản mục trình bày trong Bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh, lưu chuyển tiền tệ và các thông tin khác.
Cách nhà đầu tư đọc thuyết minh báo cáo tài chính như thế nào?
Thuyết minh BCTC là một phần không thể thiếu của báo cáo tài chính doanh nghiệp, vì vậy nhà đầu tư cần chú ý sử dụng thông tin từ thuyết minh BCTC khi phân tích:
- Doanh nghiệp có thay đổi về kỳ kế toán, chuẩn mực, chính sách kế toán áp dụng... hay không?
- Đọc chi tiết các khoản mục có thuyết minh (nếu cần)
- Các khoản mục trong bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ có sự thay đổi so với đầu kỳ thì cần phải nắm rõ các thay đổi chi tiết trên thuyết minh.
Một số điểm quan trọng nhà đầu tư cần chú ý khi phân tích thông tin từ thuyết minh BCTC
- Kỳ kế toán của doanh nghiệp nhà đầu tư phân tích được áp dụng như thế nào? Thông thường các doanh nghiệp sử dụng kỳ kế toán theo năm dương lịch (01/01 đến 31/12) nhưng cũng có những doanh nghiệp áp dụng kỳ kế toán từ (01/10 đến 30/9 năm sau). Sự khác biệt này có thể dẫn đến sai lệch khi so sánh giữa các công ty cùng ngành nếu không điều chỉnh phù hợp.
- Có sự thay đổi trong các nguyên tắc kế toán như ghi nhận hàng tồn kho, các khoản đầu tư năm giữ đến hạn, ghi nhận tài sản cố định… Khi có thay đổi này, BCTC của doanh nghiệp có thể có sự thay đổi đáng kể.
- Rủi ro mà doanh nghiệp phải đối mặt trong quá trình kinh doanh như: rủi ro thị trường, rủi ro tín dụng và rủi ro thanh khoản. Hiện nay, các rủi ro này được doanh nghiệp trình bày chi tiết trong thuyết minh BCTC, điều này cũng là một nội dung mà nhà đầu tư cần chú ý đến.