Buzz
(Tổ Quốc) - Dơi đầu búa, loài dơi khổng lồ nhất được phát hiện ở châu Phi. Mặc dù trông giống một loài ăn thịt, nhưng thực ra, chúng chỉ ăn trái cây.
Tại khắp vùng xích đạo của Châu Phi, dơi đầu búa - hay còn gọi là Hypsignathus monstrosus, là loài dơi to lớn chiếm lĩnh bầu trời đêm với sải cánh khổng lồ và tiếng kêu ồn ào. Với vẻ ngoài khủng khiếp, ai cũng có thể nghĩ rằng chúng sẽ là mối đe dọa cho con người.
Dù dơi đầu búa cái trông giống như các loài dơi khác, nhưng con đực lại dễ nhận biết hơn nhiều với đôi môi và mõm to. Điều này khiến chúng trở thành một trong những sinh vật xấu xí nhất trên trái đất.
Mặc dù to lớn, dơi đầu búa lại là loài ăn trái, chỉ tiêu thụ trái cây hoang dã ở phía tây và trung Phi.
Tuy không làm nguy hiểm trực tiếp đến con người hay gia súc, nhưng dơi đầu búa vẫn có thể gây ra những vấn đề không ngờ đến.
Mặc dù có vẻ đáng sợ, dơi đầu búa vẫn chỉ ăn trái cây, không gây nguy hiểm cho con người hay gia súc. Tuy nhiên, chúng lại được cho là một trong những vật chủ của virus Ebola.
Với sải cánh lên tới gần 1 mét và nặng khoảng 5 lạng, dơi đầu búa là loài dơi lớn nhất Châu Phi. Đặc biệt, đây cũng là loài dơi có giới tính lưỡng hình kỳ lạ nhất trên thế giới.
Con cái trung bình nặng 0,03 kg và không có gì khác biệt so với các loài dơi ăn trái cây khác. Trái lại, con đực lớn hơn và có khuôn mặt phân biệt rõ ràng, với âm thanh thu hút con cái.
Dơi đầu búa được tìm thấy từ Senegal ở Tây Phi đến bắc Angola, gần 3.000 dặm về phía đông nam. Chúng thường sống trong các khu rừng nhiệt đới ẩm ướt.
Dơi đầu búa ăn trái cây như sung, chuối, ổi và xoài. Do thói quen ăn trái cây này, chúng thường bị coi là loài gây hại và bị diệt trừ bởi nhiều nông dân Châu Phi.
Ngoài nông dân, còn có nhiều người săn lùng dơi đầu búa vì đặc điểm độc đáo của chúng.
Ngoài việc đối mặt với sự tiêu diệt dưới tay của những người làm nông, dơi đầu búa ở một số quốc gia cũng phải đề phòng trước những kẻ săn bắt muốn thưởng thức thịt của chúng. Theo Animalia, cư dân ở Cộng hòa Dân chủ Congo và Nigeria thường giết dơi đầu búa để sử dụng chúng làm thực phẩm.
Dơi đầu cuộc thi đã được nhà khoa học Mỹ Harrison Allen mô tả như một loài mới vào năm 1861. Allen đã xác định chúng thuộc một chi mới được đặt tên là Hypsignathus.
Ngoài việc được sử dụng làm nguồn thực phẩm ở các quốc gia cận xích đạo Châu Phi, dơi đầu búa đôi khi cũng xuất hiện tại các “chợ động vật” ở các khu vực khác của Châu Phi và trên toàn thế giới.
Thật không may, từ góc độ dịch tễ học, nguồn thực phẩm này đôi khi mang lại nhiều hậu quả hơn lợi ích.
Các nghiên cứu trước đây do Viện Y tế Quốc gia (NIH) tiến hành đã cho thấy dơi đầu búa là 'ổ chứa' của virus Ebola. NIH báo cáo: “Thử nghiệm phân tử đã chỉ ra rằng loài này và một số loài dơi Châu Phi khác là vật chủ tiềm ẩn cho virus Ebola và nó là một trong hai loài dơi ăn quả duy nhất có liên quan đến dịch tễ học với đợt bùng phát Ebola ở Luebo, Cộng hòa Dân chủ Congo, năm 2008”.
Tuy nhiên, điều đáng chú ý là các nghiên cứu khác vẫn chưa xác định chính xác liệu loài dơi có phải là 'điểm khởi điểm' của virus Ebola hay không. Cho đến nay, các nghiên cứu tiếp theo đang được các nhà khoa học thực hiện để làm sáng tỏ bản chất thực sự của việc lây truyền Ebola, theo Science, nhưng đến năm 2022, chưa có nghiên cứu nào đủ chắc chắn để liên kết dơi với việc lây truyền Ebola.
Sống trong rừng nhiệt đới Châu Phi, những con dơi đực của loài dơi này có cái đầu lớn với hình dáng đặc biệt. Hầu hết các con đực tạo ra âm thanh vang dội để thu hút con cái.
Theo một nghiên cứu được công bố trong Tạp chí Động vật học, dơi đầu búa là một trong số ít loài dơi tham gia vào hình thức giao phối tập thể. Trong quá trình này, đàn dơi lớn có thể lên đến hơn 120 con tụ tập để thu hút con cái.
Mỗi con đực xác định lãnh thổ của mình khoảng 30 feet (9 mét), sau đó treo mình trên cành cây và vỗ cánh cùng với tiếng kêu liên tục từ 60 đến 120 lần mỗi phút. Con cái sẽ bay qua và chọn một con đực để giao phối và đậu xuống cạnh nó. Con đực sẽ phát ra âm thanh đặc biệt để bắt đầu quá trình giao phối với con cái và sau đó treo lên cành cây để kêu gọi con cái khác.
Các con đực sau đó sẽ rời đi và không chăm sóc con non cùng với con cái. Thực tế, loài dơi này không thường tụ tập thành các gia đình lớn mà thay vào đó, chúng thường hình thành nhóm nhỏ dưới 5 cá thể.
Hiện nay, các nhà bảo tồn chỉ tập trung vào việc theo dõi một trong những loài dơi mang tính biểu tượng nhất của Châu Phi.
Tham khảo: Allthatsinteresting; Tổ chức Bảo tồn Dơi; Animalia
