Buzz
Dĩa, nĩa, hay xiên là một dụng cụ ăn uống nhưng cũng có thể là một vũ khí khi ở kích thước lớn (còn gọi là đinh ba). Dĩa thường được làm bằng thép không gỉ, bạc, nhựa hoặc gỗ. Cùng với dao và thìa, dĩa là một phần không thể thiếu trên bàn ăn.
Dĩa có nguồn gốc từ phương Tây, được sử dụng rộng rãi từ thời Trung Cổ. Dĩa du nhập vào Việt Nam theo chân người Pháp (nên cũng có khi được gọi là phuốc sét -
Dĩa thường được cầm ở tay trái trong khi dao được cầm ở tay phải. Khi không có dao, dĩa thường được chuyển sang tay phải để lấy thức ăn.
Lịch sử
Dĩa làm từ xương đã được phát hiện tại các di chỉ của Văn hóa Tề Gia (2400–1900 TCN), triều đại nhà Thương (khoảng 1600–khoảng 1050 TCN), cũng như trong một số triều đại Trung Hoa sau này. Một tấm đá từ một mộ Đông Hán tại Tuy Đức, Du Lâm, tỉnh Thiểm Tây, miêu tả ba chiếc dĩa hai mặt trong một bữa ăn. Những chiếc dĩa tương tự cũng được tìm thấy trong các mộ Đông Hán khác.
Ở Ai Cập cổ đại, các chiếc dĩa lớn được sử dụng làm đồ dùng trong nấu ăn.
Trong Đế chế La Mã, dĩa được làm từ đồng và bạc được sử dụng rộng rãi, với nhiều hiện vật được trưng bày tại các bảo tàng khắp châu Âu ngày nay. Mục đích sử dụng của chúng thay đổi tùy theo phong tục địa phương, tầng lớp xã hội và loại thức ăn, nhưng trong giai đoạn đầu, dĩa chủ yếu được sử dụng để nấu ăn và ăn uống.
Mặc dù có thể xuất phát từ Hy Lạp cổ đại, dĩa ăn cá nhân nhiều khả năng đã xuất hiện trong đế quốc Byzantine, và được sử dụng rộng rãi từ thế kỷ thứ 4 sau Công nguyên. Ghi chép cho thấy đến thế kỷ thứ 9, một số quý tộc Ba Tư đã sử dụng một vật dụng tương tự gọi là barjyn. Đến thế kỷ thứ 10, dĩa ăn đã phổ biến khắp vùng Trung Đông.
Vào thế kỷ thứ 11, dĩa ngày càng trở nên phổ biến ở bán đảo Italia, nhờ mối liên hệ lâu dài với Byzantium. Ngoài ra, món pasta đã trở thành một phần không thể thiếu của thực đơn Italia, giúp dĩa trở nên phổ biến hơn, thay thế những chiếc xiên gỗ trước đó nhờ vào khả năng gắp mì tốt hơn. Đến thế kỷ 14, dĩa ăn đã xuất hiện khắp nước Italia và đến thế kỷ 17, nó đã lan rộng đến tầng lớp thượng lưu. Theo phong tục, mỗi khách thường mang theo dĩa và thìa của mình trong một chiếc hộp gọi là cadena; phong tục này được đưa vào Pháp bởi Caterina de' Medici.
Tại Bồ Đào Nha, dù dĩa lần đầu xuất hiện vào khoảng năm 1450 bởi Beatrice, Nữ công tước của Viseu, mẹ của Vua Manuel I, nhưng phải đến thế kỷ 16 dĩa mới thực sự được sử dụng rộng rãi ở Nam Âu, lan ra đến Tây Ban Nha và sau đó đến Pháp và phần còn lại của châu Âu vào thế kỷ 18.
Ở Bắc Mỹ, dĩa không thực sự phổ biến cho đến thời kỳ trước Cách mạng Mỹ. Thiết kế bốn cạnh bắt đầu xuất hiện từ đầu thế kỷ 19 và trở nên thông dụng.
