Đới nóng phân bố ở đâu trên Trái Đất? Địa lý lớp 7

1. Đới nóng là gì?

Đới nóng là khu vực có nhiệt độ cao, nằm giữa hai chí tuyến và trải dài liên tục từ Tây sang Đông, tạo thành một vành đai bao quanh Trái Đất. Gió Tín Phong Đông Bắc và Tín Phong Đông Nam thổi quanh năm từ các dải cao áp chí tuyến về phía Xích đạo, chiếm diện tích rộng lớn trên bề mặt Trái Đất.

2. Đặc điểm của đới nóng

- Khí hậu đới nóng đặc trưng bởi sự nóng ẩm quanh năm, nhiệt độ trung bình vượt quá 20° C, chênh lệch nhiệt độ ngày và đêm không đáng kể, với biên độ nhiệt thấp.

- Mưa thường xuyên suốt năm, với lượng mưa trung bình từ 1500 - 2500mm mỗi năm. Độ ẩm luôn cao, vượt quá 80%.

- Rừng nhiệt đới luôn xanh tươi. Độ ẩm và nhiệt độ cao tạo điều kiện lý tưởng cho sự phát triển dày đặc của rừng cây.

- Hệ sinh thái đới nóng rất phong phú với đa dạng động, thực vật và vi sinh vật. Khoảng 70% các loài cây, chim, thú trên Trái Đất sinh sống trong rừng nhiệt đới.

- Đới nóng cũng là vùng đông dân cư, với nhiều quốc gia đang phát triển tập trung tại đây.

3. Vị trí của đới nóng trên Trái Đất

Đới nóng nằm giữa hai chí tuyến Bắc và Nam, kéo dài liên tục từ Tây sang Đông, tạo thành một vành đai bao quanh toàn bộ Trái Đất.

4. Các kiểu môi trường trong đới nóng

4.1. Môi trường xích đạo ẩm (Môi trường xích đạo)

Môi trường xích đạo ẩm chủ yếu nằm trong khoảng từ 5 độ Bắc đến 5 độ Nam. Nơi đây có khí hậu ổn định với nhiệt độ cao suốt cả năm, không thay đổi nhiều giữa các tháng. Khí hậu luôn nóng ẩm, với chênh lệch nhiệt độ giữa tháng nóng nhất và tháng lạnh nhất rất nhỏ (khoảng 3°C) nhưng chênh lệch giữa ngày và đêm lại lớn (hơn 10°C). Lượng mưa từ 1500 – 2500 mm, chủ yếu vào chiều và tối, mưa quanh năm, đặc biệt là gần Xích đạo. Độ ẩm rất cao, trung bình trên 80%, không khí luôn ẩm ướt và ngột ngạt.

Khí hậu môi trường xích đạo ẩm, với nắng nóng và mưa nhiều quanh năm, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của rừng rậm xanh quanh năm. Rừng xích đạo ẩm có cấu trúc nhiều tầng, rậm rạp, và là nơi sinh sống của nhiều loài động vật đa dạng.

Khí hậu xích đạo thường xuất hiện ở những vùng có vĩ độ khoảng 10 độ về phía Bắc và Nam của đường xích đạo. Nó có mặt ở nhiều quốc gia gần xích đạo như khu vực phía Nam Đông Nam Á, ven xích đạo ở Châu Phi, Tây Nam Ấn Độ, miền Nam Đông Nam Á, một phần miền Đông Trung Mỹ và Bắc Nam Mỹ, miền Nam Venezuela, Đông Nam và các thung lũng thấp ở Columbia, Tây Bắc Ecuador, và nhiều nơi khác.

4.2. Môi trường nhiệt đới

Môi trường nhiệt đới nổi bật với khí hậu rất đặc trưng, với nhiệt độ thường cao, và có thể trải qua các giai đoạn khô hạn từ 3 đến 9 tháng hoặc lâu hơn. Biên độ nhiệt lớn hơn khi gần chí tuyến. Nhiệt độ trung bình hàng năm khoảng 20°C, nhưng có thể tăng cao khi mặt trời ở đỉnh. Lượng mưa trung bình hàng năm từ 500 mm đến 1500 mm.

4.3. Môi trường nhiệt đới gió mùa

Môi trường nhiệt đới gió mùa có nhiều đặc điểm tương đồng với khí hậu nhiệt đới, nhưng nổi bật với sự thay đổi nhiệt độ và lượng mưa theo mùa gió. Ở Nam Á và Đông Nam Á, mùa hè có gió từ Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương mang không khí mát mẻ và mưa lớn, trong khi mùa đông có gió mùa từ lục địa ra, làm không khí khô và lạnh.

Khí hậu nhiệt đới gió mùa, tương tự như khí hậu Xavan (ẩm và khô nhiệt đới), có nhiệt độ trung bình tháng trên 18°C. Biên độ nhiệt trong năm khoảng 8°C. Một năm có hai mùa mưa và khô rõ rệt, lượng mưa trung bình từ 1000 - 1500 mm, nhưng có sự thay đổi tùy thuộc vào vị trí gần hay xa biển, sườn núi đón gió hay khuất gió. Thời tiết có thể diễn biến thất thường, với mùa mưa có thể đến sớm hoặc muộn, lượng mưa không đều, dễ gây hạn hán hoặc lũ lụt.

Khí hậu nhiệt đới gió mùa phổ biến ở Nam và Trung Mỹ, nhưng cũng xuất hiện ở khu vực Nam Á, Đông Nam Á, Châu Phi (đặc biệt là Tây và Trung Phi), Caribean, Bắc Mỹ và Úc.

4.4. Môi trường hoang mạc

Hoang mạc chiếm diện tích lớn trên bề mặt Trái Đất, chủ yếu nằm dọc theo hai bên đường chí tuyến và giữa đại lục Á - Âu. Khí hậu ở đây rất khô hạn và khắc nghiệt, với nhiệt độ trung bình năm cao khoảng 40°C. Sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm rất lớn. Lượng mưa hàng năm rất ít, chỉ khoảng 250 mm, và ở một số nơi không có mưa. Thiếu nước khiến thực vật cằn cỗi và thưa thớt, động vật hiếm hoi, với bề mặt chủ yếu là cát và sỏi, làm cho đời sống sinh vật nghèo nàn và thưa thớt. Dân cư chỉ tập trung tại các ốc đảo, nơi có mạch nước ngầm gần mặt đất.

5. Các hoạt động sản xuất ở đới nóng

Môi trường đới nóng có sự phân hóa đa dạng, ảnh hưởng đến các hoạt động sản xuất nông nghiệp ở các vùng nhiệt đới gió mùa, nhiệt đới gió mùa và xích đạo. Tuy nhiên, chung quy lại, việc trồng trọt tại đới nóng diễn ra quanh năm, và người dân thường thực hiện xen canh nhiều loại cây để tiết kiệm thời gian và công sức.

Trong điều kiện khí hậu nóng và mưa nhiều hoặc mưa tập trung theo mùa, đất dễ bị rửa trôi mất dinh dưỡng, úng nước hoặc xói mòn. Do đó, việc bảo vệ rừng, trồng cây phủ đất và làm thủy lợi trở nên cấp thiết và cần được chú trọng.

Các loại cây trồng chủ yếu ở đới nóng là cây nhiệt đới, cùng với nhiều loại ngũ cốc và cây công nghiệp nhiệt đới gió mùa có giá trị xuất khẩu cao. Sự phát triển của trồng trọt cũng giúp cải thiện chăn nuôi trong khu vực.

Ở môi trường xích đạo ẩm, nhiệt độ cao và lượng mưa lớn rất thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, khí hậu nóng ẩm cũng tạo điều kiện cho côn trùng, sâu bệnh phát triển, gây hại cho cây trồng và vật nuôi. Vì vậy, người dân cần lập kế hoạch mùa vụ và lựa chọn cây trồng phù hợp với lượng mưa và chính sách mưa trong năm.

6. Dân cư tại đới nóng

Đới nóng là khu vực đông dân nhất trên thế giới, với hơn 50% dân số toàn cầu sinh sống ở đây. Dân cư tập trung chủ yếu tại một số khu vực như Đông Nam Á, Nam Á, Tây Phi, và Đông Nam Brasil. Mặc dù có lợi thế về nguồn lao động dồi dào, tình trạng gia tăng dân số nhanh chóng đã dẫn đến bùng nổ dân số nghiêm trọng trong khu vực này.

Sự gia tăng dân số nhanh chóng ở đới nóng đã tạo áp lực lớn lên sự phát triển kinh tế và xã hội, đồng thời ảnh hưởng đến tài nguyên môi trường ở các quốc gia trong khu vực. Đây đang là vấn đề cấp bách mà các quốc gia đới nóng cần đối mặt, với nhiệm vụ là giảm tỷ lệ tăng dân số, cải thiện chất lượng cuộc sống, bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển kinh tế.

Dưới đây là bài viết về Sự phân bố của đới nóng trên bề mặt Trái Đất trong chương trình Địa lý lớp 7 do Mytour biên soạn. Hy vọng nội dung sẽ mang lại thông tin hữu ích cho bạn đọc. Xin cảm ơn sự quan tâm của bạn!